کتاب نظریه ای در باب عدالت - جان رالز

کتاب نظریه ای در باب عدالت نوشته ی جان رالز با ترجمه ی مرتضی نوری توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است.

با نگاهی اجمالی به حیات نویسنده اثر"جان رالز" می توان دریافت که موضوع عدالت خواهی با زندگی او گره خورده است؛ حس عدالت خواهی جان در همان کودکی با دیدن تبعیض های اعمال شده در حق سیاهان برانگیخته شد. همچنین او بعد از گذراندن کالج، به مدت دوسال به منطقه ی اقیانوس آرام اعزام شد، در فیلیپین خدمت کرد و چهار ماه را در میان نیروهای اشغال کننده ی ژاپن گذراند. بی شک این بخش از زندگی رالز الهام بخش بسیاری از اندیشه های او در زمینه ی جنگ عادلانه، عدالت در شیوه ی جنگ، و تمرد وجدان مندانه، بوده است. وی در دوران تدریسش در دانشگاه هاوارد، درسی را تحت عنوان «مسائل جنگ» تدریس کرد که در آن مواضع گوناگون در خصوص دلیل مشروع برای آغاز کردن جنگ و عدالت در میانه ی جنگ، با اشاره به جنگ ویتنام به بحث گذاشته می شد.

کتاب نظریه ای در باب عدالت، یکی از کتاب هایی است که آیندگان به واسطه اش زمانه ما را یاد خواهند کرد. به جرأت می توان گفت این کتاب مهم ترین اثر فلسفه ی اخلاقی و سیاسی در سده ی بیستم است. اثری کلاسیک هم سنگ آثار ایمانوئل کانت و جان استوارت میل. رالز در این کتاب استدلال می کند که اصول صحیح در زمینه ی عدالت آن هایی ست که انسان های آزاد و عاقل، استقرار یافته در «وضعیت آغازین» در پس پرده ی بی خبری بر سرش توافق خواهند کرد: آن ها در پس این پرده از جایگاه خود در جامعه، از طبقه، نژاد، یا جنسیت خویش، از استعدادها، هوش، قوت بازوی خویش بی خبراند، و حتا نمی دانند چه برداشتی از خیر، یا آرمان نهایی زندگی خود دارند. وی بر این اساس دو اصل عدالت را برای توزیع آزادی ها وخیرهای اجتماعی و اقتصادی استنتاج می کند.

نویسنده کوشیده است برای طرح نظریه ای در باب عدالت، ایده های بیان شده اش در مقاله هایی را که طی تقریبا 12 سال نگاشته در دیدگاهی واحد ومنسجم گرد آورد. همچنین کوشیده، نظریه ی سنتی قرارداد اجتماعی را که لاک، روسو، و کانت نماینده اش بوده اند، کلی تر کند و به سطح انتزاعی تری برساند.

فهرست

- مقدمه - دیباچه - بخش اول: نشریه فصل یکم: عدالت به مثابه ی انصاف فصل دوم: اصول عدالت فصل سوم: وضعیت آغازین - بخش دوم: نهادها فصل چهارم: آزادیِ برابر فصل پنجم: سهم های توزیعی فصل ششم: تکلیف و وظیفه - بخش سوم: اهداف فصل هفتم: خیر به مثابه ی عقلانیت فصل هشتم: حس عدالت فصل نهم: خی ر - بودگیِ [ / خوبیِ ] عدالت

برشی از متن کتاب

اکنون شاید به نظر آید که اصل اصل تفاوت مستلزم قرار دادن کمینه ی اجتماعی در سطح بسیار بالایی ست. طبیعی است اگر بپندارید که به حکم اصلِ تفاوت ثروتِ افزون ترِ مرفهان باید آن قدر کاهش یابد تا این که سرانجام همه درآمد کم و بیش یکسانی داشته باشند. اما این بدفهمی بیش نیست، هرچند ممکن است در شرایط ویژه این پندار درست باشد. هنگام به کار گیری اصل تفاوت، انتظار به جا در واقع دورنماهایِ بلند - مدتِ محروم ترین اعضای جامعه است که دامنه ی آن نسل های آینده را نیز در بر می گیرد. هر نسل باید نه تنها دست آوردهای فرهنگ وتمدن را پاس بدارد و نهادهای عادلانه ی حاکم را سالم به دست نسل های پس از خود برساند، بلکه باید در هر دوره مقدار مناسبی ذخیره ی سرمایه ای واقعی را برای آن ها کنار بگذارد. این پس انداز می تواند به شکل های گوناگون باشد، از سرمایه گذاری در زمینه ی ماشین آلات و دیگر ابزارهای تولید گرفته تا سرمایه گذاری در زمینه ی آموزش و پرورش. اگر عجالتا فرض کنیم اصل عادلانه ای برای پس اندازها وجود دارد که به ما می گوید حجم سرمایه گذاری باید چه مقدار باشد، سطح کمینه ی اجتماعی تعیین می شود. برای ساده سازی مطلب فرض کنید کمینه ی اجتماعی را از طریق یارانه های پرداختی دولت به نیازمندان تعدیل می کنیم، یارانه هایی که منابع اش از طریق مالیات های تناسبی بر مصرف (یا بر درآمد) تأمین می شود. دراین صورت ارتقای سطح کمینه ی اجتماعی مستلزم افزایش درصد مالیات بر مصرف (یا بر درآمد) است. از قرار معلوم برای افزایش درصد این مالیات ها حدی است که عبور از آن به دو اتفاق دامن می زند: یا باعث می شود که پس اندازهای مناسب صورت نگیرد، و یا فزونی مالیات ها آن قدر در کارایی اقتصادی تداخل ایجاد میکند که دورنمای محروم ترین اعضای نسل حاضر دیگر نه رو به بهبود بلکه  رو به نزول خواهد داشت. در هر دو حال، حد یادشده نشان ازآن دارد که ما به کمینه ی اجتماعی دست یافته ایم، اصل تفاوت محقق شده است، و به افزایش بیش تر نیاز نیست.

نویسنده: جان رالز مترجم: مرتضی نوری انتشارات: مرکز