کتاب میشل فوکو - هیوبرت دریفوس

کتاب میشل فوکو اثر هیوبرت دریفوس و پل رابینو

میشل فوکو در فرانسه زاده شد و در دانشگاه سوربن، فلسفه خواند و لیسانس خود را در سال 1948 گرفت. وی برای مدت کوتاهی عضو حزب کمونیست فرانسه بود. فوکو در دهه 1950 به تحصیل در روانشناسی علاقه پیدا کرد و درجه لیسانسی در روانشناسی و سپس دیپلمی در رشته آسیب شناسی روانی گرفت. فوکو به سرعت در حوزه روشنفکری فرانسه شهرت یافت و دیری نگذشت که نفوذی جهانی پیدا کرد. وی چشم اندازهای یکسره نوینی در فلسفه، تاریخ و جامعه شناسی گشود. در تعبیرهای گوناگون، وی را " فرزند ناخلف ساختگرایی"، دیرینه شناس فرهنگ غرب، پوچ انگار و ویرانگر علوم اجتماعی رایج خوانده اند. بسیاری از شارحان آثار فوکو برآنند که نمی توان اندیشه او را به آسانی در درون شاخه های علوم اجتماعی متداول طبقه بندی کرد. با این همه، بی شک اثر اندیشه او بر بسیاری از حوزه های علوم اجتماعی و فلسفه پایدار و ماندگار خواهد بود. نگرش و موضوعات مورد بحث او در جامعه شناسی، فلسفه، تاریخ و علوم سیاسی واجد اهمیت بسیاری هستند. برخی از مفسرین مهم ترین دستاورد فوکو را تحلیل روابط قدرت و معرفت می دانند. فوکو از بیرون و یا از بالای سر، به علوم اجتماعی می نگریست نه از درون آنها. از همین رو وی مقولات و مفاهیمی به کار می برد که با مفاهیم رایج در علوم اجتماعی بسیار تفاوت دارند. بی شک وی تحت تاثیر اندیشه های مارکس، فروید و نیچه قرار داشته و لیکن آمیزه غریبی از آنها پرورده و فرآورده ی تازه ای به دست داده است. مرزهای اصلی جهان اندیشه ی فوکو را پدیدار شناسی، هرمنوتیک، ساختگرایی و مارکسیسم تشکیل می دهند. در دوران جوانی فوکو، دو گرایش فکری عمده در فرانسه رایج بود: یکی پدیدار شناسی و اگزیستانسیالیسم و دیگری مارکسیسم!

کتاب میشل فوکو اثر هیوبرت دریفوس و پل رابینو با ترجمه ی حسین بشیریه توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

فهرست

بخش نخست: توهم گفتمان خودسامان کردارها و گفتمان در نخستین نوشته های فوکو دیرینه شناسی علوم انسانی به سوی نظریه ای درباره کردار گفتمانی شکست روش دیرینه شناسی بخش دوم: تبارشناسی انسان مدرن: تحلیل تعبیری قدرت، حقیقت و پیکر انسان تبارشناسی انسان مدرن به عنوان فاعل شناسایی قدرت و حقیقت نتیجه موخره. سوژه و قدرت به قلم میشل فوکو

برشی از متن

فوکو در انضباط و مجازات با توضیح روابط متقابل میان تکنولوژی انضباطی و علم اجتماعی هنجاری، تبارشناسی انسان مدرن به عنوان بدنی سربه راه و صامت و ناگویا را عرضه می کند. چنان که وی می گوید: " این کتاب تاریخ به هم پیوسته ای از دو موضوع انسان مدرن و قدرت داوری جدید است؛ تبارشناسی مجموعه علمی- حقوقی موجودی است که قدرت انضباطی از درون آن مبانی، توجیهات و قواعد خود را استخراج می کند و به وسیله آن اثرات خود را منتشر می نماید و خصلت بی نظیری و غرابت گزاف خود را پنهان می سازد". انضباط و مجازات طبعا سرود ستایش گرانه ای درباره ی پیشرفت و ترقی نیست بلکه تعبیر غم انگیز و حزن آوری درباره ی رشد تکنولوژی انضباطی در درون شبکه تاریخی گسترده تری از قدرت مشرف بر حیات است. از دیدگاه فوکو انسان مدرن و مفهوم جامعه همراه با یکدیگر پیدا شدند. اما روایتی که فوکو می آورد همان روایت علمی پیروزمندانه ی دورکهایم نیست که در آن پیدایش علم جامعه به خودمختاری فزاینده ی فرد و عینیت رو به گسترش جامعه می انجامد. داستان فوکو عکس این است. وی درباره ی پیدایش علم عینی جامعه، که پدیده های اجتماعی را چون اشیاء می شمارد، و نیز درباره ی جامدیت ناگویای انسان مدرن سخن می گوید و نشان می دهد که این دو تحول ابزارهای اشکال تاریخی خاصی از قدرت هستند.

(فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک) نویسنده: هیوبرت دریفوس - پل رابینو مترجم: دکتر حسین بشیریه انتشارات: نی