کتاب مقدمه ای بر ذخیره و بازیابی اطلاعات - روحانی رانکوهی

کتاب مقدمه ای بر ذخیره و بازیابی اطلاعات (با رویکرد کاربردی) تألیف سید محمدتقی روحانی رانکوهی توسط انتشارات جلوه به چاپ رسیده است.

این اثر به عنوان یک کتاب درسی برای "ذخیره و بازیابی اطلاعات" در دوره ی کاردانی کامپیوتر و بر اساس کتاب سیستم و ساختار فایل ها از همین مؤلف، نوشته شده است. "سید محمد روحانی رانکوهی" در نگارش این کتاب به گونه ای عمل کرده است که مدرسین محترم دانشگاه ها نیز برای تدریس این درس تخصصیِ رشته ی کامپیوتر بتوانند از مطالب آن بهره مند شوند. لازمه ی مدیریت فایل ها و آشنایی با ساختار آن ها آشنا شدن با نحوه ی ذخیره کردن اطلاعات است که لازمه ی آن هم آشنایی با انواع حافظه ها و هر آن چیزی است که بتوان اطلاعات را در آن ذخیره کرد و از طریق آن اطلاعات وارد شده را دوباره خواند. امروزه اغلب برای ذخیره و بازیابی از حافظه ی دیسک استفاده می شود و مشکل اصلی در طراحی ساختارِ فایل، زمان نسبتاً زیادی است که برای بازیابی اطلاعات از دیسک نیاز است. مهم ترین فاکتور در طراحی ساختار فایل ها به حداقل رساندن تعداد دستیابی به دیسک و به حداکثر رساندن احتمال وجود اطلاعات مورد نیاز در حافظه اصلی است. در واقع کتاب پیش رو به نحوه ی ذخیره داده در فایل ها و عملیات لازم برای دستیابی به داده ها در حافظه های جانبی می پردازد و اطلاعات کاملی از درس "ذخیره و بازیابی اطلاعات" با رویکرد کاربردی را به دانشجویان ارائه می کند.

کتاب "ذخیره و بازیابی اطلاعات (با رویکرد کاربردی)" مشتمل بر شش فصل می باشد: 1- رسانه های ذخیره سازی 2- آشنایی با مفاهیم سیستم فایل 3- مقدمه ای بر ارزیابی پارامتریک رسانه ها 4- ساختارهای مبنایی فایل 5- ساختارهای شاخص دار 6- آشنایی با ساختار فایل مستقیم

 

برشی از متن کتاب

فصل اول: رسانه های ذخیره سازی هر سیستم کامپیوتری از یک یا بیش از یک کامپیوتر یا ماشین و تعدادی تجهیزات جانبی تشکیل شده است. از این نقطه نظر می توان گفت که چنین سیستمی دارای دو محیط است: محیط درون ماشینی و  محیط برون ماشینی. محیط درون ماشینی از خود کامپیوترها با اجزا و عناصر داخلی و محیط برون ماشینی از دستگاه های جانبی آن تشکیل شده است. از این تجهیزات برخی برای ذخیره سازی اطلاعات و مرتب کردن دستگاه های ذخیره سازی یا رسانه های ذخیره سازی یا کامپیوتر به کار می روند و برخی دیگر امکانات تماس انسان و به طور کلی محیط بیرون ماشینی با محیط درون ماشینی هستند. تعریف عام حافظه هر دستگاهی که قادر به نگهداری اطلاعات باشد (بتوان اطلاعات را در آن ذخیره کرد) به نحوی که استفاده کننده از آن بتواند در هر لحظه که لازم باشد به اطلاعات مورد نیازش دستیابی داشته باشد حافظه نامیده می شود. با توجه به وجود دو محیط می توان حافظه های موجود در یک سیستم کامپیوتری را به دو دسته کلی تقسیم کرد: حافظه های درون ماشینی و حافظه های برون ماشینی. از آن جا که یکی از موضوعات مهم در مبحث ساختار فایل ها عبارت است از مطالعه ساختار ذخیره سازی اطلاعات در رسانه های ذخیره سازی خارجی و بررسی شیوه های دستیابی به اطلاعات، بازیابی و انجام عملیات روی آن ها، لذا اساساً به حافظه های درون ماشین نمی پردازیم. هرچند به هر حال حافظه اصلی و گاه حافظه نهان نیز به عنوان بافر (حافظه میانگیر) و ناحیه کاری کاربر مطرح می‌ شوند و در مبادله اطلاعات بین دو محیط، گاه مقصد و گاه مبدا هستند ولی بررسی خصوصیات آن ها از حوزه و هدف این اوراق خارج است. در بررسی رسانه های ذخیره سازی خارجی دو رسانه رایج تر یعنی نوار مغناطیسی و دیسک مغناطیسی را از نظر می گذرانیم اما قبل از پرداختن به این رسانه ‌ها نکاتی را در باب حافظه یادآوری می کنیم. فصل دوم: آشنایی با مفاهیم سیستم فایل در فصل اول، رسانه های ذخیره سازی را بررسی کرده، دیدیم تقریباً در تمام کاربردها استفاده از مفهوم سلسله مراتب حافظه برای ذخیره سازی اطلاعات مورد نیاز اجتناب ناپذیر است. راه رایج برای نگهداری اطلاعات ضبط آن ها در رسانه های خارجی، در واحدهای موسوم به فایل است. ایجاد و مدیریت فایل ها با سیستم فایل است. سیستم فایل خود نرم افزاری است که از چند لایه تشکیل شده است. جزئیات درونی و الگوریتم های و عملیاتی این واحد نرم ‌افزاری از نظر برنامه ‌ساز کاربردی نهان است و تنها بعضی جنبه های بیرونی آن مورد توجه کاربر است. در این فصل به مفاهیم مبنایی و اساسی سیستم فایل، بعضی از طرح ها و تکنیک های موجود در این نرم افزار می پردازیم. اگر چه بیشتر موضوعات این فصل، ماهیت سیستمی دارند و آگاهی از مباحث این فصل برای مهندس و کارشناس نرم افزار بسیار لازم است اما اگر یک کار برنامه ساز کاربردی هم اطلاعاتی از این موضوعات داشته باشد، آگاهانه تر می تواند برنامه سازی کند و در کاربرد مورد نظرش از سیستم فایل بهتر استفاده نماید.

فهرست

فصل اول: رسانه های ذخیره سازی فصل دوم: آشنایی با مفاهیم سیستم فایل فصل سوم: مقدمه ای بر ارزیابی پارامتریک رسانه ها فصل چهارم: ساختارهای مبنایی فایل فصل پنجم: ساختارهای شاخص دار فصل ششم: آشنایی با ساختار فایل مستقیم

(ویراســت دوم) (با رویکـرد کاربـردی) مؤلف: سید محمدتقی روحانی رانکوهی انتشارات: جلوه