کتاب مفاهیم پایه در معماری - وایت | احمدی نژاد

کتاب مفاهیم پایه در معماری به تألیف ادوارد ت.وایت و ترجمه محمد احمدی نژاد در انتشارات خاک به چاپ رسیده است.

شناخت معماری، با شناخت عوامل تشکیل دهنده ی آن آغاز می شود. این برداشت، دربرگیرنده ی کلیه ی عناصر کالبدی و ساختاری است و امور و مسائل جامعه شناختی فرهنگی، کلیتی را می سازد که بدان «معماری» اطلاق می شود. این کتاب در زمینه ی مقدمات شکل گیری فضای معماری بسیار مفید و مؤثر است و از زوایای گوناگون، به برداشت معماری در بعد تحلیلی، علمی، ادراکی و هنری کمک می کند که از طریق آن می توان به ساخت و سازهای هویتی و مفهومی دست یافت و جایگاه معماری را در کلیت و رسالت فرهنگی – اجتماعیِ خود لحاظ نمود، تا در محیط انسانی هم، بتواند در رشد و ارتقای تمدن بشری نقش مفید و مؤثر خود را ایفا نماید. اثر نامبرده به دو بخش عمده ی مقدمه و واژگان تقسیم می شود. بین نظریه ی ارائه شده در قسمت مقدمه و مفاهیم موجود در بخش واژگان، تفاوت مهمی وجود دارد؛ چرا که در بخش های پیش گفتار و نظریه ی موجود در مقدمه، ارزش ها و پیش داوری های شخصی گنجانده شده است ولی در بخش واژگان، هیچگونه پیشنهاد یا توصیه ای به چشم نمی خورد و تنها، راهکارهای مختلف طراحی ارائه گردیده است. بخش واژگان بیشتر به عنوان فرهنگ لغات مورد استفاده قرار می گیرد. بخش مقدمه حالت کلامی دارد و نسبتاً کوتاه است ولی بخش واژگان به صورت ترسیمی می باشد و منظور اصلی کتاب را دربردارد. لازم به ذکر است که این کتاب «پاسخنامه» نیست بلکه مجموعه ای از مفاهیمی است که طراح می تواند پاسخ خود را از میان آن ها انتخاب کرده و بیرون بکشد و سرانجام آن را بهبود بخشیده و کنترل نماید.

فهرست

یادداشت مترجم * مقدمه: پیشگفتار نیازها اهداف سازماندهی مشکلات احتمالی  نظریه تعریف ارتباط با روند طراحی مقیاس های مفاهیم زمینه های مفهوم یابی مفهوم یابی سلسله مراتب در مفاهیم تقویت مفاهیم خلاقیت. (نوآوری) مشکلات مفهومیابی *واژگان: دسته بندی و حوزه بندی کارکردی لزوم مجاورت تشابه در وظایف عمومی ارتباط با حوزه های عمل، اهداف و نظام ها توالی زمان جنبه های محیطی لازم انواع تأثیرات ایجاد شده مجاورت نسبی بناها ارتباط با فعالیت های اصلی طراحی فضا متناسب با ویژگی استفاده کنندگان تعداد استفاده کنندگان میزان درگیری انسان و ماشین میزان موقعیت های بحرانی و اضطراری سرعت نسبی هر یک از فعالیت ها دفعات تکرار فعالیت استمرار فعالیت تغییرات و توسعه پذیری فضای معماری تشکیل فضا کیفیت های فضایی انواع مقیاسها توالی مقیاسها انعطاف پذیری مقیاس ها سازگاری فضاها فضاهای معمول روابط قضا - فضا فضای بیرونی و درونی تقسیم فضایی موقعیت در مسیرهای حرکتی، حوزه های کاربردی مسیرهای حرکتی به مثابه فضا استفاده های چندگانه از فضا پرداختن به فضای باقیمانده نورگیری نورپردازی نقش نور فضاهای ارتباطی و فرم بنا فضاهای ارتباطی خطی فضاهای ارتباطی، نقطه ای فضاهای ارتباطی، درون فضاهای ارتباطی فرم های پایه کنار هم قراگیری فرم ها براساس ویژگیهایشان ارتباط خاص فرم با فرم ارتباط فضای مورد استفاده با مسیرهای ارتباطی فضاهای ارتباطی و فضاهای مورد استفاده در برش قرارگیری اشکال فضایی یگانه در پلان نقاط ورودی برای ایجاد مفهوم حرکت و ارتباط استقرار ارتباط عمودی در نقاط شاخصی در پالان نظامهای حرکتی نظام های راهیابی در درون بناها دستیابی به نقاط تاکید بصری انگاره های بنا در پلان انگاره های بنا در نما پاسخ به بافت محدودهی مستغلات خط تراز زمین دفع آبهای سطحی وضعیت خاک صخره ها و سنگ ها درختان آب بناهای موجود توسعه بناهای موجود حق استفاده از زمین سر و صدا دید از درون سایت ترافیک وسایط نقلیه بیرون سایت عبور و مرور سواره موجود در سایت ازدحام عبور و مرور پیاده در سایت خدمات رفاهی ارتباطات بنا - پارکینگ - خدمات نظامهای ترافیک پیاده و سواره نظام های پارکینگ نگه داری اتومبیل رسش به بنا شیوه های انتقال و رسش ورود به بنا حوزه بندی کلی سایت نظامهای کلی سایت اشکال زمین چگونگی نشستن منظره پردازی با گیاهان منظره پردازی با آب تأثیر بر همسایگی آفتاب رطوبت و دما بارندگی باد پوسته ی بنا پی و کفسازی ستونها دیوارها نقش های دیگر دیوار و ستون تیرها نقش های دیگر تیر اشکال بام مفاهیم دیوار مفاهیم کف و سقف بالکنها کانال ها و ناودانها شومینه ها پله ها پلکان موقعیت پلکان در ارتباط با بنا نقش های دیگر پلکان محورها نورگیری سقف نقش نورگیرهای سقفی درها اشکال پنجره پنجره ها در پلان و برش نقش های دیگر پنجره  

برشی از متن کتاب

سلسله مراتب در مفاهیم در یک موضوع معماری، حساسیت نشان دادن به ماهیّت سلسله مراتب موجود در مفاهیمی که استفاده می شود؛ امر مهمی است. این مفاهیم، متناسب با ارزش های شخصی طراح بوده و به تعبیری، حاصل همین ارزش ها هستند. همان طور که برخی از مفاهیم، مفاهیم دیگر را در بر داشته و آنها را تحت الشعاع قرار می دهند؛ جهت گیری یک شرکت معماری نیز بر خط مشی آن استوار است و خط مشی نیز - به نوبه ی خود - بر فعالیت های شرکت ناظر است. کما این که کارکردها هم، - در جای خود - فعالیت های خاصی را که در دل بنای جدید جای داده می شوند، تحت تأثیر قرار می دهند. در هر یک از این سلسله مراتب، مفاهیمی جای می گیرند، به نحوی که مفاهیم موجود در مراتب بالاتر، شرایطی را پدید می آورند که طی آن، مفاهیم مراتب پایین تر به وجود می آیند. به همین ترتیب، این ماهیت سلسله مراتبی مفاهیم، در تمامی ابعاد بنا ریشه می دواند. مفاهیم زیادی در "مراتب پایین" وجود دارند که با مفاهیم حاکم در سطوح بالا سازگاری دارند. برای مثال در قبال یک سری اهداف مشخص شرکت، می توان چندین نوع کار مؤثر و قابل قبول - که شرکت آن ها را برآورده می سازد – در نظر گرفت و در عین حال، در مورد یک کارکرد خاص، مجموعه فعالیت های گوناگونی وجود دارند که معتبرند. همچنین برای یک مجموعه فعالیت مشخص، چندین مفهوم مرتبط با بنا پدید می آید که مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا طراح، با یک سری جهت گیری ها، هدفها، سیاست ها، کارکردها و فعالیت ها مواجه می شود که طبیعتاً آنها را به همان ترتیبی که کارفرما از طریق برنامه نویس قید کرده، می پذیرد. پس این مفاهیم اولیه، «مفروضات» هستند و مفاهیم خلق شده توسط طراح، در حقیقت، پاسخ هایی به این مفروضات بوده و این مفاهیم سعی دارند حتی الامکان با این مفروضات پیوستار، مفهومی ایجاد نمایند. برخی از نمونه هایی که طراح، طی جریان طراحی بنا به خلق آنها می پردازد، عبارتند از: 1) تعریف اساس مسأله، موضوعات پایه و فرصت های منحصر به فرد، بسط مفاهیم برای شرح این مسایل و روابط متقابل آنها. 2) تعیین اهداف و نقش های بنا، ارتباط آنها با اساس مسأله و ارتباط متقابلشان با یکدیگر. 3) دسته بندی و حوزه بندی قابل کنترل فعالیت های کارفرما و کارکرد فضاها. 4) تسلط یافتن بر حوزه بندی کارکردهای داخل سایت و کارکردهای بنا، در ارتباط با یکدیگر و نیز در رابطه با بافت. 5) بسط مفاهیم اصلی مربوط به فضاهای حرکتی درون و بیرون. 6) دسته بندی و حوزه بندی مجموعه ی فضاها در ارتباط با یکدیگر و نیز در ارتباط با اجتماع فضاهای مجاور. 7) حوزه بندی فضاهای مورد استفاده در هر یک از  اتاق ها 8) بسط مفاهیم مربوط به پوسته ی کالبدی، مکانیکی و فرمی. 9) کنترل و بهبود همه ی روابط، برای به حداکثر رساندن اثرات مثبت بر بنا و اثرات مثبت ناشی از بنا که برای رسیدن به این هدف، لازم است طراح – تا زمانی که همه ی این تصمیمات از مضمون تناسب با کل برخوردار گردند - به موقتی بودن و انعطاف پذیری تمامی آنها عقیده مند باشد. در ایجاد مفاهیم طراحی، معمولاً به مسایل متعدد و مفاهیم فرعی زیادی بر می خوریم که باید در محدوده ی هر مفهوم بسط داده شوند. توالی بسط مفاهیم، تا حد زیادی به چگونگی اهمیت مسأله از جانب طراح بستگی دارد. ...

(کتاب واژگان فرم های معماری) تألیف: ادوارد ت. وایت ترجمه: محمد احمدی نژاد انتشارات: خاک