کتاب مزخرفات فارسی - رضا شکراللهی

کتاب مزخرفات فارسی نوشته رضا شکراللهی توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.

"مزخرفات فارسی" کتابی در رابطه با اشتباهات رایج در نگارش و گویش زبان فارسی می باشد؛ در واقع این اثر، به صورت گزینشی از یادداشت هایی گرفته شده که قبلا توسط شخص مولف کتاب، در روزنامه ها و رسانه های مختلفی هم چون "اعتماد"، "وقایع تهرانیه" و "ایسنا" تحت عنوان "شیرینی زبان" منتشر گردیده است. نویسنده با برخورداری از قلم توانا، بی تکلف و در عین حال طنزآمیز خویش، مطالبی را حول محوریت زبان فارسی به نگارش در آورده و با برقراری ارتباطی صمیمانه و نزدیک با مخاطب، شیوه ی صحیح نوشتن و درست خوانی را به وی آموزش می دهد. به طور کلی، کتاب حاضر، نثر ساده، شیوا و جذابی دارد که سرشار از نکات مختصر، برجسته و کاربردی می باشد و تاثیر گذاری آن به حدی است که در روح خواننده نفوذ کرده و ذهنیت او را نسبت به موضوعات مطرح شده روشن می سازد. به عبارتی ساده تر، هدف اصلی نگارنده، وا داشتن مخاطب به تفکر و تعقل در اصطلاحات و واژه های کاربردی در زبان فارسی است و او را برای نگارشی شیوا و روان تشویق می نماید. به طور حتم این اثر برای عموم مخاطب لذتی وصف ناشدنی را به همراه می آورد؛ چرا که نویسنده جهت توضیح لغات و اصطلاحات مورد نظر، برخی از وقایع گوناگون سیاسی و اجتماعی را به شیوه ای طنز شرح داده و مقاصد مورد نظر خویش را در ورای مطالبی جذاب به خواننده ارائه می دهد.

فهرست

مقدمه زنگ اول: شیرینی زبان گردن نازک زبان مادری هکسره حق مسلم ماست دستاوردهایی که با پا می آوریم در ستایش کردن منتظران متوقع مختلف گوناگون پر شمار متفاوت راجبه حیض لایتچسبک لشکر گاف یدک کشی ورزشی و سیاسی کلنجار دستمال قیصریه در قیطریه معلق بازی پیش غازی یا قاضی؟ سنگی برای واکندن، سنگی برای سینه زدن بحث شیرین پنبه زنی چه کشکی، چه پشمی، چه دوغی مثل های آب دار خشکیده دمار روزگار یعنی کجا؟ دو دلار بده آش اکبر مشتی مندلی دروغ حناق هست یا نیست؟ ثواب و کباب و صواب دست مریزاد یا پس مریضاد؟ تصفیه حساب یا تسویه حساب محذور و محظور و معذور خبرگضاری! پیشخان یا پیشخوان؟ کج دار و مریز انضباط دسته دار غلت زدن در غلط اعمال قانون را صرف نکنید جیگر یا میانجیگر؟ آپاراتی تسلیت غلط نامصطلح انتقاد آدم باید از آدم باشد رشادت در رسوخ مراقب رقیب باشید این جانبه شاعره ای هستم فارسی زبانه جهش سوق الجیشی تیترهای چپ اندر قیچی نتایج همه کس کش گفت و گو با طعم واو نوروز؛ از جشن تا عید لفت دادن در یک ثانیه پینگلیش؛ نوشتن به سبک دایناسورها این یکی شیر است که همرسانی می شود خرکیف و عصر هیروگلیف مدرن دستم رو بگیر، نه دستم و نه دستمو غلط کردی که خوب نوشتی یک فقره ویرایش سیاسی زنگ آخر: ویراستار یا وویراستار؟

برشی از متن کتاب

زنگ اول: شیرینی زبان درست است که از زبان فارسی حرف می زنیم و زبان فارسی فقط یک زبان از مجموعه زبان ها و لهجه های ایرانی است، اما همزیستی تاریخی اجزای این مجموعه و برآمدن زبان فارسی (فارسی دری) از آن میان، ما را با موجودی روبه رو کرده که زندگی و شیرینی آن مرهون بالندگی در همین خانواده بزرگ زبانی است. به آدمی می ماند که توانمندی های خود را نه صرفا ژنتیک که از محیط خود نیز کسب کرده است. در کنار تاثیر متقابل زبان ها و گویش ها و لهجه های کردی و لری و بختیاری و شوشتری و گیلکی و ترکی و مازندرانی و طبری و تات و تاجیکی و...، زبان عربی نیز در بالندگی زبان فارسی تاثیر بسیار د اشته است. و البته، به قول زنده یاد سعید نفیسی، «استعانت از زبان بیگانه و آن هم زبان سامی در زبان های ایرانی، حکم تحمیلی و زورآورده ای نیست که تازیانه اسلام آن را بر سر ایرانیان کوفته باشد، بلکه سند دیرین و شالوده کهن سازی است که کوتاه ترین دوره استقرار آن به هزار و پانصد سال و به اوج جهانگیری و شکوه و جلال ساسانیان به روزگار شهریاری خسرو اول انوشیروان می رسد. منتها روزی بود که زبان پهلوی از زبان آرامی استعانت می کرده، روزی رسید که زبان دری جای زبان پهلوی و زبان تازی جای زبان آرامی را گرفت و به همان سنت دیرین در زبان دَری از زبان تازی استعانت کرد.» زبان های دیگر نیز کمابیش چنین رابطه ای را با دیگر زبان ها برقرار کرده اند تا به صورت های امروزی رسیده اند. به خصوص همین زبان عربی که واکنش های افراطی و تعصب آمیز به آن، از هر دو سو، کم نبوده و نیست. همچنان که سعید نفیسی در ادامه همین مقاله، که در سال 1323 منتشر شده، چنین می نویسد: «نفوذ زبان فارسی در زبان تازی به مراتب بیش از آن است که تازیان یا محققان ایرانی، که در زبان تازی کار کرده اند، بدان پی برده اند و دامنه آن محدود به معدودی از کلمات نیست. همین قدر سربسته می توان اشارت کرد که نه تنها زبان تازی در معانی حقیقی از فارسی عاریت گرفته است، بلکه در معانی مجازی نیز در موارد بسیار تابع زبان فارسی است و همین که دامنه تحقیق گشاده تر می شود، به جایی می رسیم که طرز جمله بندی و تعبیر و جای اجزای جمله را در زبان تازی، ماخوذ از فارسی و گاهی تقلید آشکار از زبان فارسی می بینیم.» نترسید! در پاسداشت زبان فارسی ما همه با هم هستیم و، با این همه، قرار نیست نه این ور بغلتیم نه آن ور. فقط قرار است برخی شیرینی های زبان فارسی را با قاشق یک ویراستار بچشیم که سروکارش با زبان روزمره در رسانه های گروهی، داستان های ایرانی و به خصوص در انواع و اقسام شبکه های مجازی است. در این راه ممکن است از تیتر روزنامه ها سر دربیاوریم یا از سخنان دولتمردان یا جوک های روزمره در انواع پیام رسان های اینترنتی یا نوشته های ساده فیس بوکی یا تابلوها و پلاکاردها یا اشعار شاعران کهن و متون ادبی و تاریخی. خلاصه آن که غذایی نخواهد بود که برای چشیدن این شیرینی به آن انگشت نزنیم. و برای آن که دست خالی از سفره این کتاب بلند نشویم، به همان «شیرینی» عنوان برمی گردیم که وقتی جشن داریم، شیرینی را با «ها» جمع می بندیم و می گوییم: «شیرینی ها را بیاور» و وقتی می خواهیم در نوشته ای از انواع شیرینی بنویسیم، واژه «شیرینی جات»...

نویسنده: رضا شکراللهی انتشارات: ققنوس