کتاب علوم ترسناک (دانشمندان زحمتکش)

کتاب دانشمندان زحمتکش از مجموعه ی علوم ترسناک نوشته ی نیک آرنولد و ترجمه ی محمود مزینانی توسط نشر پیدایش به چاپ رسیده است.

نویسنده ی مجموعه ی علوم ترسناک در کتاب هایش درباره موضوعاتی مانند: فیزیک، شیمی، زیست شناسی و ... با کودکان و به خصوص نوجوانان با زبانی طنز و رویکردی نوین سخن می گوید. دانشمندان افرادی هستند که همه ی ما زندگی راحت خود را مدیون آن ها هستیم. آن ها کسانی هستند که چرخ علم را به گردش در می آورند.

اما واقعاً علم چیست؟ کلمه " علم " در واقع دو معنی دارد. 1- واقعیت های علمی که ما می توانیم آن ها را در کتاب های علوم بیابیم. 2- روشی برای یافتن و آزمایش کردن واقعیت های علمی، با استفاده از شیوه های علمی مانند: مشاهده، محاسبه و آزمایش. دانشمندان بسیاری بودند که به خاطر نظریات و عقایدشان محاکمه و زندانی شده اند. یا به وسیله اختراع و کشفیات خود جان شان را از دست داده اند.

آن ها گاه سالیان طولانی به تحقیق و آزمایش برای اثبات نظریات علمی شان پرداخته اند و عمر خود را برای خدمت به علم صرف کرده اند. کتاب دانشمندان زحمتکش به شرح زندگی و خدمات برخی از دانشمندان می پردازد. بخشی از آن به دانشمندان باستانی و کشفیات آن ها اختصاص دارد. دانشمندانی از چین، یونان و دیگر کشورها در این بخش قرار دارند. سپس در بخش های دیگری در مورد نجوم، شیمی، زیست و فیزیک و مهمترین دانشمندانی که در این زمینه ها فعالیت داشته اند می پردازد. " تونی دوسالز " تصویر گر خلاق کتاب با تصاویرش جذابیت آن را بیشتر کرده است.

 

برشی از متن کتاب

شیلۀ بی شیله پیله شکی نیست که که کارل شیله ( 1742-1786 )، یکی از بزرگترین شیمیدان های جهان بوده است. اما مشکل دراین جا بود که مدت ها پس از مرگ شیله، مردم از ارزش او با خبر نشدند؛ چیزی که اصلا برای شیلۀ رنج دیده خوشایند نبود. این هم از داستان زندگی او... تالار نام آوران علوم ترسناک کارل شیله ( 1742-1786 ) ملیت: سوئدی برخلاف بسیاری از دانشمندان دیگر که در این کتاب از آن ها ذکر خیری شده است، کارل شیله استاد دانشگاه نبود و شغل خوب و بی دردسری هم نداشت. او در بیشتر سال های عمرش، وردست یک داروساز بود که وضع چندان خوبی نداشت. این حرف هم یعنی این که شیله مجبور بود، روز خود را با مخلوط کردن مواد شیمیایی گوناگون و ساختن داروهای جورواجور، به شب برساند. او در زمان های بی کاری مختصری که به چنگ می آورد به تنها سرگرمی مورد علاقه اش_یعنی شیمی_ می پرداخت. دستاوردهای درخشان شیله در سال های دهه 1770 و دهه 1780، چند کشف درخشان را انجام داد. رسیدن به چنین دستاوردهایی، با توجه به این که او مجبور بود شب ها تا دیروقت، در اتاق های سرد و نمور و دلگیر کار کند، برای هیچکس باورکردنی نبود. با این حال او توانسته بود پنج عنصر، یا همان انواع مختلف اتم را کشف کند. کشف های شیله و کاربردهای امروزی آن ها فقط برای جذاب کردن این بخش از کتاب، ما یک عنصر را دروغکی توی عناصری که شیله کشف کرده است، جا زده ایم. آیا می توانید معلوم کنید کدام عنصر دروغکی است؟ 1-کلرین، مورد استفاده = همان ماده ای که باعث می شود وقتی به استخر می روید، چشم هایتان به سوزش بیفتد. در واقع این ماده را برای کشتن میکروب ها به آب استخر اضافه می کنند. کلرین را به همین دلیل به آب آشامیدنی نیز می افزایند. 2-باریوم، مورد استفاده = فلزی که موجب نشان داده شدن اشعه ایکس می شود. بیماران باید یک لیوان از مایع دل به هم زدنی را که دارای باریوم هست، سر بکشند تا نقاط گرفتگی دل و رودۀ آن ها در تصاویری که با اشعه ایکس گرفته شده، دیده شود. 3-مایع بلرین، مورد استفاده = یک مادۀ قوی میکروب کش که معمولا برای بازکردن لوله های فاضلاب بوگندو به کار می رود. 4-منگنز، مورد استفاده = برای استحکام بیشتر فولاد یا آلومینیوم به آن ها اضافه می شود. حتما توی ماشین پدرتان هم می توانید مقداری از آن را پیدا کنید. 5-مولیب دنوم، مورد استفاده = در بعضی از گریس ها یافت می شود؛ گریس کلمه شیکی برای همان ماده چربی است که به زنجیر دوچرخه تان می مالید تا جلوی جیرجیر کردن آن را بگیرید. 6-نیتروژن، مورد استفاده = نیروژن بسیار سرد، برای نگهداری جسد بعضی از آدم ها به کار می رود. این افراد پول می دهند تا به این روش ، جلوی فاسد شدن جسدشان را بگیرند و آن را حفظ کنند؛ به این امید که در آینده، روزی بازگرداندن دوباره این اجساد به زندگی، امکان پذیر شود. نیتروژن یکی از مواد تشکیل دهنده بعضی از مواد منفجره ورنگ ها نیز هست. جواب: 3 کشف های بیشتر این دانشمند، رنگ سبز«شیله ای» را نیز کشف کرده است؛ این رنگ نوعی سبز است که پایه آن را مس و آرسنیک سمی تشکیل می دهند. شیله روش تهیه فسفر را نیز کشف کرد. فسفر عنصر مفیدی برای بارور کردن گیاهان است . تا قبل از کشف شیله، فسفر فقط در ادرار آدم ها پیدا می شد! اما بزرگ ترین کشف شیله، هیچ افتخاری را برای او به ارمغان نیاورد. این هم از گزارش این کشف که حتما به چنین شکلی منعکس شده است. اخبار سوئد بیست و یکم سپتامبر 1775 سرقت بزرگ! دانشمند ملی ما، کارل شیله، دون تن از دانشمندان معروف را به سرقت کشف خود متهم کرده است. کارل 33 ساله می گوید: « چهار سال قبل مشغول حرارت دادن یک مادۀ شیمیایی به اسم جیوه بودم که گاز جدیدی را کشف کردم. اسم این گاز را « هوای آتش » گذاشتم، چون به راحتی می سوخت. » کارل ادعا می کند که در کتابی که در مورد ویژگی های این گاز توضیح داده است، اما این کتاب منتشر نشده است. او شکوه کنان می افزاید: « آن وقت حالا، این جوزف پریستلی انگلیسی پررو و آن آنتوان لاوازیۀ فرانسوی بی چشم و رو، پز می دهد که ما این گاز را پیدا کرده ایم. اسمش را هم گذاشته اند اکسیژن. راستش را بخواهید من حتی در باره کشف خودم، یک نامه هم برای لاوازیه نوشتم! باید هر جوری شده، کاری کنم که به گاز من گاز نزنند! من این کار را می کنم... به شما گفته باشم! »

فهرست

• مقدمه
• دانشمندان زحمتکش باستانی
• شیوه های علمی زحمت آور
• ستاره شناسان زحمتکش
• شیمیدان های زحمتکش
• زیست شناسان زحمتکش
• فیزیکدان های زحمتکش
• حرف آخر

نویسنده

" نیک آرنولد " نویسنده و محقق انگلیسی، متولد سال 1964 میلادی است. او زمانی که به بی علاقگی دانش آموزان انگلیسی به علومی نظیر فیزیک، شیمی، زیست، نجوم و ... پی می برد، تصمیم به نگارش کتاب هایی برای نوجوانان با نثری طنز برای شرح این علوم می گیرد. او در نگارش کتاب هایش علوم را با ادبیات می آمیزد و از آن جایی که انگلیسی ها خود را مردمانی شوخ و بذله گو می دانند از این خصیصه در نگارشش بهره می برد. در سال 2000 نوشتن مجموعه کتاب های علوم ترسناک را شروع کرد و در سال 2004 جایزه مجموعه ها را از آن خود کرد.

• برنده جایزه مجموعه ها
• نویسنده: نیک آرنولد
• مترجم: محمود مزینانی
• تصویرگر: تونی دوسالز
• انتشارات: پیدایش