کتاب علم در بین النهرین (تاریخ علم برای نوجوانان)

کتاب علم در بین النهرین نوشته ی کَرُل مُس و ترجمه ی حسن سالاری توسط انتشارات محراب قلم به چاپ رسیده است.

با مطالعه ی این کتاب نوجوانان با تاریخچه ی پیدایش علم در سرزمین بین النهرین، ویژگی های زیست محیطی آن سرزمین، مردمانی که در آن جا زندگی می کردند، آشنایی با دانشمندان بزرگ این منطقه، آشنایی با انواع روش های درمانی باستانی که توسط درمانگران زمان به کار گرفته می شد، میراث به جا مانده از آن مردمان و... آشنا می شوند. میان رودان یا بین النهرین به معنای سرزمینی بین دو رود است. میان رودان باستان سرزمینی سه گوشه بین رودهای دجله و فرات بود. امروزه این سرزمین درون مرزهای سه کشور عراق، ترکیه و سوریه جای گرفته است. حدود هشت هزار سال پیش خاک مناسبِ کشاورزی این منطقه، مردمانی را به سمت آن جا می کشاند. هر بهار که رودها طغیان می کردند، گل و لای سرشار از مواد غذایی به سوی پایین رودها شسته و در جنوب میان رودان ته نشین می شد. در این جا بود که نخستین تمدن جهان پدید آمد. گرچه خاک سرزمین سومر (کشوری که در جنوب میان رودان پدید آمد) بارور بود، اما آب و هوای بسیار خشک و خشن داشت. گاهی تا هشت ماه باران نمیبارید. در تابستان دما 43 درجه ی سلسیوس می رسید! این شرایط دشوار سومری ها را بر آن داشت تا شبکه های آبیاری را برای کشتزارهای شان طراحی کنند و به این ترتیب نخستین شهرهای جهان را ساختند. " علم در بین النهرین " جلد دیگری از مجموعه ی " تاریخ علم برای نوجوانان " می باشد که در چند جلد از جمله علم در اسلام، علم در ایران باستان، علم در یونان باستان، علم در مصر باستان و... با هدف آشنایی با تاریخ پیدایش تمدن ها و علوم در سرزمین های مختلف برای گروه سنی نوجوان تهیه و به چاپ رسیده است. تصاویر رنگی همراه شده با متن موجب درک بهتر مطالب به کار گرفته شده می باشد.

 

برشی از متن کتاب

سومری ها تقویمی بر پایه ی تغییر شکل ظاهری ماه پی ریزی کردند. هر سال از 12 ماه تشکیل می شد و هر ماه حدود 5/29 روز   بود. در نتیجه، سال سومری 354 روز داشت. هر ماه جدید درست هنگام پدیدار شدن ماه داسی شکل (هلال ماه نو) آغاز می شد. از آن جا که بدی آب و هوا و افق ابری گاهی دیدن هلال ماه نو را دشوار می کرد، محاسبه ی گذر زمان با این تقویم کار ساده ای نبود. امروزه می دانیم که سال حقیقی برابر مقدار زمانی است که زمین یک بار به دور خورشید می گردد که حدود 365 روز است. سال سومری حدود 11 روز کوتاه تر بود. بنابراین، با گذشت سال ها دیگر نمی شد با تقویم سومری چیزهایی مانند سرریز شدن دجله و فرات یا زمان برداشت محصول را به دقت پیش بینی کرد. سومری ها برای حل این مشکل سرانجام دریافتند که باید هر 3 سال یا بیش تر، ماه دیگری به تقویم شان بیفزایند. برای سومری ها غروب خورشید سرآغاز روز جدید بود. آنها هر روز را به دوازده " ساعت دو تایی " و هر ساعت دو تایی را به سه بخش تقسیم کرده بودند. این تقسیم ها که بر پایه ی دستگاه شمار شصتگانی میان رودانی ها بود، پایه ی ساعت ها و دقیقه هایی شد که امروزه ما برای تقسیم روز به بخشش های مشخص به کار می بریم.

فهرست

  بین النهرین: جایی که علم آغاز شد درمان های باستانی پیدایش ریاضیات کاوش در آسمان نگاهی به طبیعت میراث مردم بین النهرین واژه نامه نمایه  

• نویسنده: گرل مس
• مترجم: حسن سالاری
• انتشارات: محراب قلم