کتاب شاخ نبات حافظ - محمدرضا برزگر خالقی

کتاب شاخ نبات حافظ نوشته دکتر محمدرضا برزگر خالقی توسط انتشارات زوار به چاپ رسیده است.

این کتاب شرح کاملی از غزل های "حافظ" دارد که " دکتر محمدرضا برزگر خالقی" به زیبایی هر چه تمام تر آن ها را به رشته تحریر درآورده است.

"حافظ شیرازی" شاعر مطرح سده ی هشتم می باشد که اشعار بسیار زیبایی در قالب های مختلف شعری سروده است اما عمده شهرت او به خاطر غزل های اعجاب انگیزش می باشد. حافظ، بزرگ مردی است که اشعارش به بسیاری از زبان های زنده ی دنیا ترجمه شده و نامش به محافل ادبی غربی هم راه یافته است.

کتاب حاضر سعی دارد با آسان کردن غزل های حافظ، فهم و درک اشعار او را برای همه ی مردم ساده کند، به طوری که علاوه بر دانشجویان رشته ی ادبیات فارسی، عموم علاقه مندان و مشتاقان این مرد بزرگ نیز بتوانند از شعرهای زیبایش بهره ی کافی را ببرند.

"دکتر برزگر خالقی" در شرح غزل ها تلاش کرده تا با اختصار و کوتاه گویی، در کم ترین عبارات، بیش ترین معانی را پیدا کند و از این طریق روح بزرگ حافظ را به تمام علاقه مندان بشناساند.

"شاخ نبات حافظ" با مقدمه ای کلی از زندگی وی آغاز می شود و سپس نویسنده با راهنمایی تلفظ واژگان دشوار، درست خوانی ابیات و معرفی اصطلاحات عرفانی حافظ، متن را پیش می برد. در نهایت بخش اصلی کتاب با شرح غزل های خارق العاده ی حافظ آغاز می شود و مخاطب در درک معانی زیبای ابیات او، عمق انسانیت و خداشناس بودن وی را با تمام وجود احساس می کند.

فهرست

• پیش سخن
• مقدمه (حدیث آرزومندی)
• شرح غزل ها
• فرهنگ اصطلاحات عرفانی
• فهرست غزل ها
• کتاب نامه

برشی از متن کتاب

اگر آن ترک شیرازی بدست آرد دل ما را بخال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را بده ساقی می باقی که در جنّت نخواهی یافت کنار آب رکناباد و گلگشت مصلّا را فغان کاین لولیان شوخ شیرین کار شهرآشوب چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را ز عشق ناتمام ما جمال یار مستغنی است بآب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را من از آن حسن روزافزون که یوسف داشت دانستم که عشق از پرده عصمت برون آرد زلیخا را اگر دشنام فرمائی و گر نفرین دعا گویم جواب تلخ میزیبد لب لعل شکرخا را نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست‌تر دارند جوانان سعادتمند پند پیر دانا را حدیث از مطرب و می گو و راز دهر کمتر جو که کس نگشود و نگشاید بحکمت این معما را غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظ که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریّا را

1. ترک: در شعر فارسی مظهر زیبایی و غارتگری است، پس ترک شیرازی یعنی زیباروی ترک نژاد اهل شیراز، علاوه بر این نسبت شاه شجاع از طرف مادر به پادشاهان قراختاییان ترک کرمان می رسید و به همین جهت حافظ او را شاه ترکان خوانده است. پس ترک شیرازی ممکن است به شاه شجاع اشاره داشته باشد و یا به نوشته مرحوم دکتر قاسم غنی، می ‌توان حدس زد که درباره سلطان زین العابدین باشد. مقدمه غزل 451 هندو: منسوب به هند، سیاه از هر چیز مجازا غلام سیاه. خال: سیاهی که مظهر زیبایی و زینت بخش چهره معشوق و یکی از لوازم حسن اوست. خال هندو: خالی که مثل هندو سیاه است و بیش تر همین مراد است، ممکن است خال هندویش، خال غلام سیاه او (آن ترک شیرازی) باشد، یعنی اگر آن ترک شیرازی دل خواجه را به دست آورد، سمرقند و بخارا را به خال سیاه غلام معشوق خواهد بخشید. سمرقند و بخارا از شهرهای معروف ماوراءالنهر است.

اگر آن معشوق شیرازی دل مرا به دست آورد، در برابر خال سیاه او که نقطه ی کوچکی از مجموعه زیبایی های اوست، دو شهر سمرقند و بخارا را تقدیم او می کنم.

2. می باقی: باقی مانده و دوردی شراب، ایهام تبادری به می بقا بخش دارد. آب رکناباد: از نهرهای معروف شیراز که در سال 338 هجری قمری احداث شد و منبع آن در یک فرسخ و نیمی شمال شیراز است. این آب از تنگ الله اکبر عبور کرده و صحرای مصلا و باغ نو و تکیه هفت تنان و چهل تنان و تکیه خواجه حافظ را مشروب می کند. گلگشت: سیر و تفرج در گلزار مصلا: جای نماز، نمازگاه. گلگشت مصلا: یکی از گردشگاه های شیراز که مقبره حافظ در آن است. بین ساقی و باقی جناس لاحق و بین ساقی و می و بین باقی و جنت تناسب است و نیز بین کنار و بخش اول رکناباد نوعی جناس قلب بعض است.

ای ساقی، ته جام و دورد شراب را بده تا بنوشیم و مست شویم که کنار آب رکناباد و گلگشت مصلا را حتی در بهشت نیز نخواهی یافت. صفحه 6

(شرح غزل ها همراه با مقدمه، تلفظ واژگان دشوار، درست خوانی ابیات و فرهنگ اصطلاحات عرفانی) نوشته: محمدرضا برزگر خالقی انتشارات: زوار