کتاب روان شناسی رشد 1 - سیف

کتاب روان شناسی رشد جلد اول، به قلم سوسن سیف، پروین کدیور، رضا کرمی نوری و حسین لطف آبادی در انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

روان شناسی رشد که در سال های اخیر با عنوان روان شناسی ژنتیک شناخته می شد؛ یکی از شاخه های دانش روان شناسی می باشد که به توصیف تغییرات در طول زندگی فرد می پردازد و اگرچه به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ می پردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تاکید دارد. روان شناسان این شاخه در پی آن هستند تا چگونگی رشد انسان را در طول زمان تعیین کنند؛ برای تحقق این هدف، رفتار افراد را در سنین مختلف به دقت مورد مشاهده قرار می دهند و برای این منظور از رشته های مختلف زیست شناسی، جامعه شناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک می گیرند. از جمله مطرح ترین دانشمندانی که بر روند توسعه روان شناسی رشد تاثیر گذاشتند می توان از ژان پیاژه، بی اف اسکینر و اریک اریکسون نام برد.

مجموعه ای دوجلدی تحت عنوان "روان شناسی رشد" جهت آشنا ساختن دانشجویان این رشته با مباحث و مطالب یکی از شاخه های مهم و کاربردی روان شناسی به رشته تحریر درآمده است که کتاب پیش رو، جلد اول از این مجموعه می باشد. مولفان این کتاب سعی نموده اند تا ضمن رعایت یکنواختی مطالب و دقت در جوانب علمی موضوع، از ساده ترین بیان ممکن برای طرح مفاهیم رشد استفاده کنند. این اثر گرانقدر شامل شش فصل است که عبارتند از: 1- کلیات 2- نظریه های رشد 3- رشد در دوره ی قبل از تولد 4- رشد از تولد تا پایان دو سالگی 5- رشد از سه تا هفت سالگی 6- رشد از هفت تا یازده سالگی 

فصل اول: کلیات

با تمام شدن قرون وسطی و آغاز عصر جدید، در زندگی کودکان و چگونگی نگرش به آنان تغییرات تازه ای به وجود آمد. هر چند که در این دوره نیز شاهد نگرش ها و رفتار های وحشیانه و خصمانه با کودکان بوده ایم، ولی با این همه، زندگی کودکان نسبت به گذشته بهبود یافته است. توصیف و تصویر کودکان در کتاب ها و نقاشی ها بیشتر به چشم می خورد. به علاوه آنچه بیش از همه در عصر جدید مورد توجه قرار گرفت، نگرش تجربی و علمی به کودک بود.

فصل دوم: نظریه های رشد

مراحلی که برونر در رشد ذهنی پیشنهاد می کند، با دوره های موردنظر پیاژه معادل است. برونر معتقد است که اولین تغییر های روشن در تفکر کودک، زمانی آغاز می شود که کودک سخن گفتن را یاد می گیرد. پس از آن، تغییراتی در حدود پنج تا هفت سالگی ظاهر می شود و سومین مرحله از تغییر با آغاز نوجوانی همراه است. ولی به طور کلی از نظر وی مراحل رشد ذهنی کودک با سن او ارتباط چندانی ندارد.

فصل سوم: رشد در دوره قبل از تولد

مرحله زیگوت تقریبا چهارده روز، یعنی از زمان بارور شدن تخم تا استقرار یافتن در دیواره رحم طول می کشد. تخم بارور یا زیگوت در مسیر حرکت خود به طرف رحم، ابتدا به دو، چهار، هشت و سپس به یک توده سلولی به نام مورولا تبدیل می شود. این توده سلولی را هنگامی که وارد رحم گردید و به دیواره آن متصل شد، بلاستوسیتز می نامند.

فصل چهارم: رشد از تولد تا پایان دو سالگی

اعمال دفعی در اوایل کودکی کاملا غیر ارادی است؛ زیرا هنوز تجهیزات عصبی ماهیچه ای برای کنترل ارادی آن رشد نکرده است. بعضی بزرگسالان علاقه مندند که هر چه زودتر ادرار و دفع کودک خود را تنظیم کنند. به همین دلیل قبل از یک سالگی آموزش را شروع می کنند. شاید این آموزش برای آشنایی و تمرین مقدماتی اشکالی نداشته باشد، ولی آموزش زمانی مفید است که کودک از نظر جسمانی در حد لازم رشد کرده باشد.

فصل پنجم: رشد از سه تا هفت سالگی

از مهمترین اقداماتی که ترس های کودکان را از بین می برد، پیدا کردن علت تشویش و نگرانی کودک است. از سختگیری بیش از اندازه در مورد کنترل ادرار و دفع کودکان باید کاسته شود و فشار زیادی در این مورد به کودک وارد نشود و اگر مشاجراتی با کودک در این زمینه وجود داشته است، تعدیل شود. بیان داستان های ترسناک برای کودکان یا امرو نهی بیش از اندازه در مورد تغذیه کودک و آداب آن، می تواند عوامل نامساعدی در ایجاد اضطراب و نگرانی کودک باشد.

فصل ششم: رشد از هفت تا یازده سالگی

همزمان با افزایش سن، کودکان درمی یابند که تکلم وسیله ای ضروری است برای کسب پذیرش گروه همسالان و همچنین وسیله ای ضروری برای ارتباط با بزرگسالان است. کودکان به زودی درمی یابند که شیوه های ساده تر ارتباط، مانند گریه کردن یا استفاده از اشارات و حرکات از نظر اجتماعی قابل قبول نیست.

فهرست

1. کلیات
2. نظریه های رشد
3. رشد در دوره قبل از تولد
4. رشد از تولد تا پایان دو سالگی
5. رشد از سه تا هفت سالگی
6. رشد از هفت تا یازده سالگی

• مولفان: دکتر سوسن سیف - دکتر پروین کدیور - دکتر رضا کرمی نوری - دکتر حسین لطف آبادی
• انتشارات: سمت