کتاب دستور جامع زبان اوستا | ایرج کابلی

درباره‌ی کتاب دستور جامع زبان اوستا

بیش‌تر متن کتاب دستور جامع زبان اوستا ترجمه‌ی بند‌به‌بند دستور کان‌گا است. در ترجمه کوشش شده است متن دقیق اما درهم فشرده‌ی او در سطح صفحه گسترش یابد تا بهتر دیده و فهمیده شود. جای برخی از بندها را نوشته‌ی نگارنده یا دیگران گرفته است.

دستور زبان اوستای کان‌گا تنها دستور معتبری است که با الفبای اوستایی یا دین‌ دبیره منتشر شده است. سال انتشار این دستور 1891 میلادی است. یکسال پس از این تاریخ، یعنی در 1892، دستور دیگری به قلم اوستاشناس برجسته‌ی امریکایی به نام ویلیامز جک‌سن در اشتوت گارت منتشر شد. این دستور، به رسم معمول اوستا پژوهان غربی، نه با دین‌دبیره، که با نویسه‌گردانی‌ای لاتین نوشته شده است. از دیدگاه نگارنده، روش کان‌گا_یعنی استفاده از دین‌دبیره برای نوشتن دستور اوستا_شرقی‌تر و برای ایرانیانی که به اوستا‌آموزی و اوستاپژوهی می‌پردازند بایسته‌تر است.

چنان که گفته شد، اساس کار نگارنده بر ترجمه‌ی بندبه‌بند دستور کان‌گا و سنجش گام‌به‌گام هربند با دستور ویلیامز جک‌سن و درس‌نامه‌ی اینترنتی‌ای پروفسور شروُ و نیز مراجعه‌ی پیوسته به فرهنگ کامل اوستایی به گجراتی و انگلیسی‌ای کان‌گا قرار دارد. کان‌گا در این فرهنگ، افزون بر معنای انگلیسی و گجراتی، هرجا که مناسب دیده، معادل مدخل‌ها را به سنسکریت و فارسی و پهلوی و لاتین هم آورده است؛ و جالب‌تر آن ‌که نشانی‌ای صورت‌های صرف‌شده‌ی هر مدخل را نیز به دست داده است.

با پیش رو داشتن فهرست نشانه‌های اختصاری‌ای گجراتی و انگلیسی_که در آغاز فرهنگ آمده است_ به آسانی می‌توان گونه‌ی دستوری هر مدخل، و نیز نام متنی را که جای کاربردش است، دانست. از همین رو به نظر نگارنده، این فرهنگ گنجینه‌ی پروپیمانی است از دانستنی‌ها درباره‌ی زبان اوستا؛ البته، مانند هر واژه‌نامه‌ی دیگری، در آن می‌توان کم‌بودهایی هم یافت.

کتاب دستور جامع زبان اوستا با ترجمه و نگارش ایرج کابلی در انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسیده است.

فهرست

زبان‌ها و متن‌های باستانی ایرانی

واج‌شناسی و الفبا

ریشه

صرف صامتی

صفت

شمار

ضمیر

فعل

صرف نشوها

لهجه‌ی گاهانی

نحو‌

• با برگرفته‌هایی از دستورهای کان گا و جک‌سن و شرو
• ترجمه و نگارش: ایرج کابلی
• انتشارات: فرهنگ معاصر