کتاب دایره المعارف مصور اسرار ستارگان

کتاب دایرة المعارف مصور اسرار ستارگان نوشته ی ژاکلین میتو و ترجمه ی ذوالفقار دانشی توسط انتشارات سایان به چاپ رسیده است.

8/13 میلیارد سال پیش، پس از آن که جهان در رویداد" مهبانگ " خلق شد، عالم برای مدتی کاملا تاریک بود؛ زیرا هنوز جسمی که بتواند نور بتباند، شکل نگرفته بود. با گذشت چند صد میلیون سال، توده هایی از ماده شروع به رُمبیدن کردن، داغ و داغ تر شدند و اندک زمانی بعد، جهان در نور نخستین ستارگان غرق شد. امروز، آنها کماکان پرشمار ترین اجرام قابل مشاهده را در آسمان شب تشکیل می دهند و ما، آنها را به شکل نقاط نورانی چشمک زنی می بینیم که در ظاهر فقط روشنایی شان باهم فرق می کند؛ اما در واقعیت، تفاوت های گسترده ای با یکدیگر دارند و در بازه ای وسیع از اندازه ها و رنگ ها دیده می شوند. برخی از آنها در نهایت منفجر می شوند و به اشکال عجیب دیگری تبدیل می شوند. داستان زندگی ستارگان بسیار شگفت انگیز است، این که آنها چگونه متولد می شوند، در طول زندگی خود متحول می شوند و با سرنوشت های عجیب و غریبی مانند کوتوله های سفید، ستارگان نوترونی یا سیاه چاله ها مواجه می شوند. آنها سحابی ها را نورافشانی می کنند، با جمع شدن در کنار یکدیگر خوشه های ستاره ای را پدید می آورند، خانواده ای از سیارات را در مدار خود می پرورانند و در اجتماع های گسترده، کهکشان های متنوع عالم را شکل می دهند. علت نام گذاری های متفاوت ستارگان، مواد تشکیل دهنده ی آنها، الگوهای ظاهری متفاوت، ستاره چیست، آشنایی با کیهان، صورت های فلکی، منظومه ی شمسی و بسیاری از مطالب علمی جذاب و آموزنده که به صورت یک جا در این کتاب جمع آوری شده است. صفحاتِ مصورِ تمام رنگی که تصاویری واقعی که مطالب آمده در آن را همراهی می کند، از جمله ویژگی های بارزِ این کتاب می باشد که هر خوانندهای را به خود مجذوب می کند. داشتن جلد سخت و صفحاتی از جنس کاغذ گلاسه که موجب ماندگاری بیش تر و استفاده ی راحت تر از آن می شود از جمله نکات مثبت دیگر این مجموعه می باشد.

" دایرة المعارف " کتابی است تک یا چند جلدی، حاوی دانش بشری که اغلب با تعدادی نقشه، تصویر و متن همراه شده و اشاره به یک یا چند موضوع خاص دارد. لازم به ذکر است، این کتاب ها آیینه ی رشد و توسعه ی علم و تفکر در هر جامعه ای می باشند.

 

برشی از متن کتاب

ماده ی درخشان عالم، تنها بخش اندکی از ترکیب کلی آن را تشکیل می دهد. عالم هم چنین شامل مقادیر عظیم جرمی نامرئی است که با عنوان " ماده ی تاریک " شناخته می شود و علاوه بر آن، حاوی مقادیر بیش تری از موجودی مرموز به نام " انرژی تاریک " نیز هست. اخترشناسان از دهه ی 1930 میلادی (1310 شمسی) به وجوود ماده ی تاریک مشکوک شده بودند. این ماده نه تنها تاریک است، که هیچ واکنشی با نور انجام نمی دهد و تنها از طریق اثرات جاذبه ی گرانشی آن است که می توان به حضورش پی برد. به تازگی کیهان شناسان کشف کرده اند که پدیده ای به نام انرژی تاریک، به انبساط کیهانی دامن زده و آن را شتاب می دهد. به نظر می رسد که انرژی تاریک برخلاف جاذبه ی گرانشی عمل می کند. نخستین نشانه ها بر وجود ماده ی تاریک از دو منبع حاصل شد، یکی رفتار مداری کهکشان ها درون خوشه های کهکشانی و دیگری، سرعت گردش مداری ستارگان درون کهکشان راه شیری. نتیجه ی هر دو بررسی نشان می دا که حدود پنج برابر ماده ی روشن، ماده ی تاریک در عالم وجود دارد. بخشی از این ماده ی تاریک را شاید بتوان با اجرام فشرده و کم فروغی مانند ستارگان مرده و سیرات سرگردان توضیح داد؛ اما به احتمال زیاد، بخش اعظم ماده ی تاریک از ذرات ریز اتمی ناشناخته ای تشکیل شده است. اجرامی ریز که فقط از طریق نیروی گرانشی بر ماده ی معمولی تاثیر می گذارد. در اواخر دهه ی 1990 میلادی (1370 شمسی)، کیهان شناسان کشف کردند که انبساط عالم که طی مهبانگ آغاز شد، به مرور زمان سرعت گرفته است. این یافته با انتظار عموم دانشمندان تناقض داشت که تصور می کردند گرانش تمام ماده ی روشن و تاریک موجود در عالم بایستی به کند شدن روند گسترش کیهان منجر شده باشد. آن چه به انبساط فزاینده ی عالم دامن می زند، انرژی تاریک نام دارد؛ اما هنوز به خوبی شناخته نشده است. برخی دانشمندان انرژی تاریک را همان " ثابت کیهان شناختی " می دانند. ویژگی یکسانی در سراسر فضازمان که در نظریه ی نسبیت عام مطرح شده است. برخی دیگر، آن را " اثیر " می دانند، نیرویی موضعی که شدت آن از جایی به جای دیگر تغییرمی کند و حتی می تواند پنجمین نیروی بنیادین طبیعت باشد...

فهرست

آشنایی با کیهان خروج از تاریکی کیهان انفجار بزرگ ماهیت عالم اجرام سماوی ستاره چیست؟ روشنایی و فاصلهی ستارگان درون ستارگان ابعاد ستارگان زندگی ستارگان تولد ستارگان سحابی سیاره نما ابر نو اختر ستارگان نوترونی سیاه چاله ها ستارگان چند تایی ستارگان متغیر خوشه های ستاره ایی منظومه های سیاره ای فرا خورشیدی منظومه های چند سیاره ای کهکشان هان انواع کهکشان ها کهکشان راه شیری راه شیری در کانون توجه راه شیری از بالا کهکشان های فعال برخورد گروه محلی کهکشان های برخوردی خوشه ها و ابر خوشه های کهکشانی خوشه های کهکشانی جهان منبسط شونده اندازه و ساختار عالم ماده تاریک و انرژی تاریک رصد کائنات تاریخچه ی تلسکوپ تلسکوپ های فضایی در جست و جوی حیات صورت های فلکی الگوهایی در آسمان نقشه برداری از کائنات کره ی آسمان منطقة البروج نقشه برداری از آسمان نقشه ی ستارگان دب اصغر/ قیفاووس تنین ذات الکرسی سیاه گوش/ زرافه دب اکبر تازی ها کهکشان گرداب عوا / اکلیل شمالی هرکول شلیاق سحابی حلقه دجاجه آندرومدا سه گوش / چلپاسه برساوش اس اصغر / مُمسِکُ العِنان سنبله گیسو / میزان عقرب مار حوا عقاب / سپر روباهک / سهم / دلفین فرس اعظم / قطعه الفرس دلو حوت ثور / حمل قیطس نهر جبار چهار نما از سحابی جبار جوزا سرطان / کلب اصغر تک شاخ شجّاع سکستان / غراب / جام قنطورس صلیب جنوبی گرگ / گونیا مجمره / اکلیل جنوبی قوس جَدی / حوت جنوبی درنا / میکروسکوپ حجار / قلم کوره / ارنب کلب اکبر / کبوتر کشتی دم قطب نما / تلمبه شراع حمّال ابرهای غبار در شاه تخته مگس / پرگار / مثلث جنوبی / تلسکوپ ققنوس / سرخ پوست ماهی طلایی سه پایه / تور / ماهی پرنده آفتاب پرست / مرغ بهشتی / توکان طاووس / مار آبی ساعت / کوه میز / هشتک منظومه ی شمسی در محضر خورشید منظومه شمسی خورشید سیارات داخلی سیارات خارجی ماه مرجع ستارگان و گروه های ستاره ای صورت های فلکی / راه شیری و دیگر کهکشان ها اجرام مسیه واژه نامه نمایه

• مترجم: ذوالفقار دانشی
• انتشارات: سایان