کتاب خاتون هفت قلعه - محمدابراهیم باستانی پاریزی

کتاب خاتون هفت قلعه به قلم محمدابراهیم باستانی پاریزی در نشر علم به چاپ رسیده است.

تاکنون سرزمین عزیزمان ایران، شاهد پایه گذاری و انحلال بسیاری از سلسله ها، حکومت های شاهنشاهی بوده و شکست ها، پیروزی ها، جنگ ها و صلح های فراوانی را به چشم دیده و دست خوش فتوحات، تصرف ها، و ویرانی های بسیاری قرار گرفته است. فلات های این سرزمین نیز، مستثنی از موارد مذکور نبوده و سرنوشت و تاریخ قابل توجهی را در قلب خود محفوظ نگه می دارند. درگیری و کشمکش های همیشگی، در میان حاکمان شهرهای مختلف منجر به ایجاد قلعه ها و بناهای بسیاری در جای جای این سرزمین گشته و عنوان های جالبی را با نام های دختر به خود اختصاص می دهند؛ بناهایی که اغلب شان، بر اثر گذشت زمان و بی توجهی، به مخروبه و ویرانه هایی تبدیل شده اند. در همین راستا، این کتاب به تشریح و بررسی گذشته ی هر یک از این بناها و قلعه ها پرداخته و منبعی ارزشمند را در زمینه ی تاریخ ایران خلق می کند. در واقع این اثر، دربرگیرنده ی مجموعه مقالات "محمد ابراهیم باستانی پاریزی"، تاریخ ‌دان، نویسنده، پژوهشگر، شاعر، موسیقی ‌پژوه و استاد دانشگاه تهران می باشد و مطالب مهم و خواندنی را در اختیار علاقه مندان و دوستداران به تاریخ قرار داده و آن ها را با نکات و اطلاعات قابل توجهی آگاه می سازد.

فهرست

مقدمه ی کوتاه چاپ هفتم مقدمه ی چاپ سوم گذشته، مقدمه ی آینده است. درگشت (مقدمه ی چاپ دوم) پیش گفتار (مقدمه ی چاپ اول) شعر (یادبود) به عبرت نظر کن به آل مظفر ماریه مبارزه با مبارزه با فساد گنهکاران بی گناه نادر دوران: نادرنامه ی قدسی دره ی نادر عذر بدتر از گناه قضای آسمانی خاتون هفت قلعه الف - قلعه ی دختر ب - پل دختر ج – چهل دختران د – برج دختر ه – بی بی ها و – کنیزک ها و قزها ز – دورها و خاتون ها ح – زنی گردونه نشین ط – ناهید بانو ی – ستاره ای بر فراز آسمان یا – خاتون هفت قلعه یب – بانوی شهربان یج – عروش و مادرشو یه – زن ها و جن ها یو – پیرهائی در حصار پیرزن یز – نای خاتون یح – در سایه ی ناهید یط – مروارید تگرگ ک – بچه حاجت مرادی کا – چشمه شیردوش کب – الله، خدا بارون بده کج – دنیای تشنه تشنه کد – ارغنون ساز قلک نام یاب

برشی از متن کتاب

ط – ناهید بانو فریاد رس زنان بیمار تا این جا گفت گو از معابد ناهید یا زهره در ایران و انیران بود. اکنون نکته ای که باید بدان اضافه کرد این است که معمولا این معابد ناهید، گویا همیشه مجسمه ای از این زن داشته اند که مورد احترام بوده است – هم چنان که معابد ایشتار نیز در بابل و سوریه و آشور و سایر نواحی، چنین مجسمه هایی داشته اند، چنان که اردشیر دوم، وقتی که زنش «آسپاسی» بیمار بود به معبد آناهیتا آمد و در برابر این هیکل رب النوع به زانو درآمده برای سلامتی زن خود دعا کرد و همین اردشیر معبدی برای مهر و ناهید ساخت و هیکل آن ها را در آن جا گذاشت. پلی بیوس از مجسمه ی بسیار سنگین آناهیتا در شوش نام می برد که از طلای خالص ساخته شده بود و در جنگ میان آنتونیوس سردار رومی و اشک پانزدهم (فرهاد چهارم 37 تا 2م) این تندیسه پربها به تاراج می رود. راولنسن، در کتاب خود باکتریا (=بلخ) صحبت از معبد آناهیتای آن جا می کند. برخی حدس زده اند که کوروش کبیر نیز، پس از فتح بلخ، مراسم ناهید پرستی را از همین نقطه به سرزمین فارس برد. البته طی این مقاله ثابت خواهد شد که این آیین خیلی پیش از کوروش در ماد و فارس دائر بوده است. بیش از این صحبت از مزار دختر انوشیروان در بلخ کردیم. به گمان من این همان معبد آناهیتای جاویدان است، و انوشیروان صفت او است به معنی بی مرگ و جاودان (ا = نا، نوش = مرگ، روان = روح). تندیس بغ ناهید: شک نیست مجسمه های ناهید جز مجسمه ای زیبا و رشید از دختر یا بانویی جوان – که نماینده ی آناهیتا بوده باشد – نمی توانسته است باشد. البته هم چنان که گفتیم همه ی بغان – که همان خدایان دین زرتشتی باشند – برای خود مجسمه هایی داشته اند که مهم تر از همه مجسمه ی متناسب ناهید بود. و به همین سبب این بت خانه ها را بغستان (= بهستان، بیستون) نوشته اند و ترجمه ی آن را «بیت الاصنام» گفته اند که بغ در صورت بت (=صنم) بعد از اسلام آورده شده است و از همین ماده مرکب است لفظ بغداد، که باید آن را خداداد و یا «اله آباد» ترجمه کرد. فغکث (= بغ کث، شهر بغ) شهرکی به ماوراءالنهر از این نمونه است و مطمئنا فغدیز و فغاندیز بخارا نیز نوعی از قلاع (دز = دژ) دختر بوده است و شاید هم فکان دماوند و فک جور لاهیجان و فک چال بندپی بال و فغیندر (محله ای به سمرقند) و هم چنین تل بکون (تل بغان) در فارس. از میان این همه بت ها، بت نماینده ی ناهید قاعدتا به صورت زنی زیبا بوده است – آن طور که در اوستا آمده: دختری جوان بسیار نیرومند خوش اندام، کمربند به میان راست بسته، راست بالا، آزاده نژاد، شریف و ... با یک گوشواره ی چهار گوش زرین، یک طوق به گردن، کمربند به میان بسته.» گمان من آن است که یکی از عوامل پیشرفت دین زرتشت، مقابله با همین بغ برستی و بت پرستی بوده است ...

نویسنده: محمدابراهیم باستانی پاریزی انتشارات: علم