کتاب جستارهایی درباره تئوری توطئه در ایران

کتاب جستارهایی درباره تئوری توطئه در ایران با گردآوری و ترجمه ی محمدابراهیم فتاحی توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

تئوری توطئه، نداشتن اعتقاد یا باور نکردن شکل ظاهری رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عنوان شده است. براساس این دیدگاه طرفداران تئوری توطئه، تحولات و وقایع سیاسی «صورت ظاهری» دارند که دیده می شود، اما اسباب و علل یا ریشه های حقیقی و واقعی به وجود آمدن آن چیزهای دیگری است که یا اساسا نسبت به آنها علم و آگهی پیدا نمی شود و یا آنکه صرفا بعدها ممکن است سرنخ هایی از آن به دست آید. به باور آنان، هرگز نباید تحت  تاثیر «صورت ظاهر» رویدادهای سیاسی قرار گرفت، بلکه همواره باید به جست و جوی «علت واقعی»، «دست های پنهان»، «سرنخ های اصلی» و اسباب و عللی رفت که پدیدآورندگان آن سعی می کنند از چشم ها پنهان بماند. بی تردید پایبندی به چنین دیدگاهی این نتیجه را در پی خواهد داشت که تحولات سیاسی اصالت چندانی ندارند و کمتر اتفاق می افتد واقعه ای به طور طبیعی به وجود آید، بلکه اتفاقات و تحولات سیاسی همواره محصول اراده ی قدرت یا قدرت هایی است که مصالح و منافع خود را دنبال می کنند. بدین ترتیب به جای بررسی و تجزیه و تحلیل اینکه تحول یا رویداد خاصی تحت تاثیر کدام عوامل و علل سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی پدید آمده است، توطئه باوران همواره در جست و جوی «عوامل پشت پرده» خواهند بود.

فهرست

پیش گفتار مترجم: نگاهی به ادبیات موضوع پارانوید در سیاست ایران توهم توطئه خلیل ملکی؛ رد تئوری توطئه و پیشبرد جامعه ی مدنی ضمیمه: گزارش دستگیری خلیل ملکی کتاب شناسی نمایه

برشی از متن

دامنه ی درگیری های تاریخی میان ایران و مغرب زمین که در دوران باستان به یونان و روم محدود بود در عصر جدید به «فرنگستان»  کشیده شد و سبب رواج گرفتن توطئه پردازی های اساطیری گردید. یکی از این مضامین توطئه، که در ایران بازتاب وسیعی پیدا کرده، مفهوم غربزدگی و هجوم فرهنگی غرب است. این مفهوم را ابتدا سید احمد فرد به عنوان معادلی برای «تیرگی جهان» که از مفاهیم مورد علاقه مارتین هایدگر بود عنوان کرد. به گمان هایدگر فلسفه ی اصالت انسان و خودمحوری وی، که از فلسفه ی یونان نشات گرفته و در عصر جدید سلطه ی جهانی پیدا کرد، تاریخ غرب را از دوران باستان تا به امروز رقم زده است. هجوم فرهنگی غرب بیماری مسری غرب زدگی و عوارض وجودی آن را، همچون علوم جدید و دموکراسی و آزادی خواهی و حقوق بشر و برابری در جهان پراکنده و معنویت شرقی را به تباهی کشانده است. به گفته ی فردید « صورت نوعی تاریخ غرب که در هیچ یکی از صور نوعی دیگر فرهنگ ها و تمدن ها آن ها را نمی توان بازیافت در اصالتی است که برای وجود آدمی قائل است. این خصوصیت را من [که البته یعنی هایدگر] به خود بنیادی تعبیر می کنم». جلال ال احمد بدون توجه به مبانی فلسفی عقاید هایدگر واژه ی غرب زدگی را از فردید به عاریت گرفت و آن را عنوان کتابی کرد که بازتابی گسترده یافت.

(یرواند آبراهامیان، احمد اشرف، محمدعلی همایون کاتوزیان) گردآورنده و مترجم: محمدابراهیم فتاحی انتشارات: نی