کتاب تضاد دولت و ملت - کاتوزیان

کتاب تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران، به قلم محمدعلی همایون کاتوزیان و ترجمه ی علیرضا طیب در نشر نی به چاپ رسیده است.

مقاله های منتشر شده در این کتاب و دیگر کتاب های این نویسنده حاصل دوره ای بیست و چندساله است. نخستین مقاله ای که از این دست منتشر شد مقاله ی "جامعه ی کم آب و پراکنده" بود که در واقع نمونه ی بسط و پرداخت یافته ی مدلی ناظر بر منطق و جامعه شناسی تحولات اجتماعی ایران بود. فصل نخست، مقاله ای است که مشخصا برای انتشار در کتاب حاضر نوشته شده است. در این مقاله، به بحث درباره ی ریشه ها و اعتبار علمی نظریه ی حکومت خودکامه نویسنده پرداخته است. در فصل دوم نشان داده شده که از نظر روش شناسی، پرداختن نظریه ای جهان روا برای همه ی انقلاب هایی که در جهان رخ داده اند و خواهند داد امکان پذیر نیست و استدلال کرده اند که هرچند نظریه ای عمومی درباره ی انقلاب های اروپایی چیز ناممکنی نیست ولی هنوز حتی چنین نظریه ای هم در دست نیست. فصل سوم حاوی شرحی مبسوط و مستند از اسطوره ی "فرّه ایزدی" و بحثی درباره ی نقش آن در مشروع سازی حکومت خودکامه است. در فصل چهارم نگاهی دقیق تر به وجه سیاسی آشکار نظریه ی حکومت خودکامه می اندازد و مفاهیم اروپایی آزادی و آموزه های لیبرالی اروپا را با یکدیگر و با مفاهیم و آموزه هایی مقایسه خواهد کرد که در سده ی نوزدهم میلادی در ایران سربرآوردند. در فصل های پنجم تا هشتم نظریه ای را که در فصل های پیشین بسط داده شده در مورد تاریخ ایران نو، از انقلاب مشروطیت به بعد، به کار می بندند. در این فصل ها به بحث و تبیین این مسئله می پردازد که چرا و چگونه تلاش های آگاهانه و مبارزات گسترده ای که از سده ی نوزدهم میلادی برای توسعه ی سیاسی کشور صورت گرفت به ناکامی کشید. سه فصل پایانی حاوی تجربی ترین مقالات در این کتاب است: آنها شواهد مشروحی در تایید نظریه ی حکومت خودکامه به دست می دهند‌، هر چند آنها نیز بر این نظریه پایه گرفته اند.

فهرست

• نظریه تاریخ و سیاست در ایران
• نویسنده: محمدعلی همایون کاتوزیان
• مترجم: علیرضا طیب
• انتشارات: نی