کتاب تاریخ علم 1 | آدام هارت دیویس

درباره‌ی کتاب تاریخ علم 1  انتشارات سبزان

در بررسی همه جانبه‌ی تاریخ، می‌توان موضوعات بی‌شماری را در نظر گرفت و به مطالعه‌ی آن‌ها پرداخت، از سرگذشت ملل و شاهان‌شان گرفته تا نگاه به تحولات زمین و زیست‌کره، تاریخ پیروزی‌ها و شکست‌ها تا دستاوردهای بی‌شمار بشر، همگی زیر مجموعه‌های مطالعات تاریخی محسوب می‌شوند.

در این میان بررسی و مطالعه‌ی تاریخ علم نیز در ردیف مباحث جذاب و مورد نیاز امروز قرار گرفته چراکه اندیشه در حیطه‌ی مسیری که در کشف پدیده‌ها و قوانین طبیعت طی شده؛ خالی از لطف نبوده و می‌تواند خلاقیت و تلاش خستگی‌ناپذیر نوابغ و دانشمندان یا حتی افراد عادی را برای‌مان بازگو نماید. این تلاش‌ها و جستجوها که عمری پایان‌ناپذیر دارند و هم‌چنان می‌توان تکاپو و تقلای افراد بسیاری را در زمینه‌های مختلف علمی به نظاره نشست، عامل اصلی پیشرفت بشر در به دست آوردن تکنولوژی و دست‌یابی به راه‌های راحت‌تر زیستن بوده که مؤلف با بیان این وجهه از تاریخ، از کشف آتش در دوران باستان تا جدیدترین فناوری‌ها در انقلاب صنعتی، روند رو به رشد علم را با زبانی ساده و روان بیان نموده است.

جلد اول این مجموعه‌ی سه جلدی دو دوره‌ی ابتدایی از 5 بخش کلی در نظر گرفته شده را شامل می‌شود که با عناوین «طلوع علم» و «رنسانس و روشن‌گری» معرفی شده‌اند. شیوه‌ی نگارش این کتاب علمی به این صورت است که در ابتدا تاریخچه‌ای از هر اکتشاف بیان شده و با بیان و اشاره‌ای در رابطه با ادعاهای موجود در مورد کشف یا اختراع یک مورد، به تشریح آن می‌پردازد. البته قبل از بیان هر بخش، در کادری با عنوان «قبل از این» به تاریخچه‌ای از زمان قبل آن کشف و اختراع پرداخته و بعد از تشریح آن کشفیات و اختراعات در چند صفحه، که بنا به محتوا و گستردگی آن مورد، متفاوت است، کادری را با عنوان «بعد از این»، آنچه که در پی وقوع این کشف در جوامع رخ داده و صورت گرفته، بیان می‌دارد.

گفتنی است استفاده از تصاویر و جدول‌ها بنا به تناسب موضوعات، عاملی است که اثرگذاری و تثبیت مطالب در ذهن مخاطب را سبب می شود که مؤلف از این امر در جای جای اثرش استفاده برده است. ارزش علمی این کتاب را حتی با وجود اغماض و چشم‌پوشی‌هایی که در اختراعات و اکتشافات ملل دیگر از جمله مسلمانان صورت داده، نمی‌توان نادیده گرفت؛ زیرا که با مطالعه‌ی آن می‌توان پی برد که نویسنده تا چه حد دستاوردهای غربیان را با شرح و تفصیل فراوان بیان کرده است؛ البته به دلیل کار پر زحمت و نوینی که در نگارش این اثر به کار گرفته شده، باید آن را در ردیف آثار گران‌قدر و کاربردی از این دست جای داد و استفاده کرد.

بخشی از کتاب تاریخ علم 1

انسان اولیه و آتش
زغال چوب و استخوان‌های سوخته‌ی به دست آمده از نواحی متعدد آفریقا نشان می‌دهد که انسان‌ها احتمالاً آتش را از 5/1 میلیون سال پیش و به طور قطع از 400000 سال پیش کنترل کرده و مورد استفاده قرار می‌داده‌اند. در طول 100000 سال اخیر، آتش به طور متداول مورد استفاده قرار می‌گرفته است. توانایی مهار آتش فواید زیادی به همراه آورد، از جمله امکان زندگی در مناطق سردتر و حفاظت درمقابل حیوانات درنده، رژیم غذایی انسان‌ها با خوردن غذای پخته یا کباب شده روی آتش و یا طبخ شده روی خاکستر گرم رو به بهبود رفت. آتش همچنین موجب تمرکز اجتماعی گردید. برخی گروه‌ها از مشعل یا روشن کردن آتش برای رماندن حیوانات به طرف مکان‌هایی که امکان به دام انداختن و یا کشتن آن‌ها وجود داشت، استفاده می‌کردند.

از زمان‌های نخستین، هنگامی که آتش در فضای آزاد روشن می‌شد، انسان‌ها شروع به ساخت اجاق‌هایی کردند که معمولاً با سنگ احاطه می‌شد.
به تدریج و از 40000 سال پیش از میلاد، اجاق‌های کارآمدتری که با گل محصور می‌شدند و کانال‌های ورود هوا داشتند؛ برای کنترل و افزایش گرما اختراع گردید. در چراغ‌های ساده از سنگ‌هایی که درون‌شان به طور طبیعی سوراخ بود، استفاده می‌شد، در این چراغ‌ها چربی حیوانات با استفاده از فتیله‌هایی با رشته‌های گیاهی سوزانده می‌شد. برخی گروه‌ها و جوامع انسانی سوزاندن کنترل شده‌ی پوشش گیاهی، مناطق مختلف را پاک‌سازی و بدین وسیله امر شکار و پرورش گیاهان مفید را تسهیل می‌کردند.
گل پخته شده:
استفاده از خاک رس در اجاق‌های خانگی به کشف قدرت آتش در دگرگون‌سازی خاک رس منجر شد. این دانش برای ساخت مجسمه‌های سفالین از گل پخته شده نیز به کار گرفته شد. بعدها از این تکنولوژی در ساخت ظروف هم استفاده گردید. گل آماده شده با ماده‌ای بهبود دهنده نظیر ماسه مخلوط می‌شد تا آن را سفت کند. پس از شکل دادن، ظروف زیر آفتاب گذاشته می‌شدند تا خشک شوند و سپس داخل یک کوره‌ی آتش، قرار داده می‌شدند. ظروف در درون کوره با لایه‌ای از سوخت پوشانده می‌شدند، سپس با لایه‌ای از خاک رس، آب‌بندی می‌شدند.
سوراخ‌هایی در بالا و گرداگرد کوره‌ها به هوا اجازه می‌داد به گردش درآیدتا سوخت آتش بگیرد. اجاق‌های دائمی بیشتری از حدود 6000 سال پیش از میلاد در آسیای غربی پدیدار شد. رنگ یک ظرف پخته شده به جنس خاک و شرایط پختن بستگی داشت: هوای در گردشف ظاهری قرمز رنگ تولید می‌کرد، در حالی که نبود هوا ظرف را سیاه می‌کرد.
تکنیک‌های کار با آتش که برای کنترل دمای اجاق، گردش هوا و دست‌یابی به دماهای بالا مورد نیاز به همراه دانشی فزاینده از سایر مواد طبیعی، پیش‌شرط‌های توسعه‌ی سایر صنایع دگرگون‌ساز نظیر متالوژی و شیشه‌سازی بود.
.
کتاب تاریخ علم ( از دوران باستان تا انقلاب صنعتی)، جلد اول، اثر آدام هارت دیویس و ترجمه‌ی شادی مشکات‌السادات و سارا فروغی اصل می‌باشد که توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده است. این کتاب دررده‌ی کتاب‌های عمومی با زیرموضوع تاریخ قراردارد. شما می‌توانید برای خریدکتاب به فروشگاه اینترنتی‌کتابانه مراجعه نمایید.

• از دوران باستان تا انقلاب صنعتی
• نویسنده: آدام هارت دیویس
• مترجم: سارا فروغی 
• انتشارات : سبزان