کتاب ایران در عصر تیموریه (چراهای تاریخ ایران 5)

کتاب ایران در عصر تیموریه پنجمین جلد از مجموعه ی چراهای تاریخ ایران نوشته ی سید حسین رضوی خراسانی توسط انتشارات قدیانی به چاپ رسیده است.

این کتاب جلد پنجم از مجموعه کتاب هایی با عنوان " چراهای تاریخ ایران " می باشد. این مجموعه به جهت آشنایی کودکان و نوجوانان با تاریخ سرزمین ایران تهیه و چاپ شده است. در کتاب های تاریخ در رابطه با یک واقعه ی تاریخی که مهم، به تفضیل سخن گفته شده است که جذابیت چندانی برای اکثر کودکان و نوجوانان ندارد. در این مجموعه کتاب ها سعی شده است با کمک گرفتن از تصاویری که به صورت گرافیک و نقاشی برای تصور کردن فضای حقیقی پیرامون آن واقعه تهیه شده، عکس های حقیقی از مجموعه اماکن، لباس ها، و طبیعتی که درباره اش سخن به میان آمده و با زبانی ساده و جملاتی کوتاه درک وقایع تاریخی را برای کودکان و نوجوانان راحت تر کند. با توجه به دقت و کیفیت کتاب های نامبرده در زمینه ی طراحی و تصویرگری، صفحه آرایی، جلد و رنگ آمیزی فاخر بهترین گزینه برای کودکان و نوجوانان و برقراری ارتباط آن ها با کتاب و دنیای شگفت انگیز تاریخ است. عناوین برخی از جلدهای این مجموعه کتاب ها عبارت است از: ایران در عصر تیموریه، ایران در عصر زندیه، ایران در عصر غزنویان و سلجوقیان، ایران در عصر افشاریه. این کتاب چکیده ای از مهم ترین رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در نیمه ی دوم قرن هشتم، قرن نهم و سال های اولیه ی قرن دهم هجری که مقارن است با فروپاشی تدریجی دولت ایلخانان در ایران و به قدرت رسیدن دولت های کوچک و مستعجل، در فاصله ی سقوط حکومت آخرین ایلخان تا به قدرت رسیدن " امیر تیمور " در ایران حدود شصت سال کشورمان با بحران های شدید سیاسی و نظامی مواجه شد. دولت های کوچک و بزرگ برای توسعه ی قلمرو و مناسبات سیاسی و نظامی پیوسته در جنگ و جدال به سر می بردند که طبعا در این میان مردم را از داشتن موهبت امنیت، آرامش، آسایش و رفاه محروم می کردند. شدت این نابسامانی ها بدان حد بود که بسیاری از خردمندان آن روز جامعه ی ایران از خداوند بزرگ آرزوی دولت مردی را می کردند که بتواند با ایجاد یک حکومت قوی و نیرومند به این نابسامانی ها، خون ریزی ها و ناامنی ها پایان دهد. تیمور با حمله به ایران، با برچیدن حکومت های کوچک و ضعیف مخرب یک نظام حکومتی متمرکز برپا کرد، که بعد از او نزدیک به صد و چهل سال دوام آورد اما به صورت تجزیه شده. ظهور تیمور یک حادثه ی جهانی محسوب می شود زیرا با شکست امپراتوری عثمانی، کشورهای اروپایی را موقتا از شر تهاجمات یک دشمن بزرگ رهانید و سقوط " بیزانس " را تا پنجاه سال بعد عقب انداخت و روسیه را از یوغ تاتارهای مغول رهانید. در ایران حمله ی تیمور با کشتار وسیع بخشی از مردم بی دفاع همراه بود و خرابی های فراوانی را برجای گذاشت. اما میراث جانشینان تیمور پرشکوه و با عظمت بود که در این کتاب با آن آشنا می شوید. کتاب حاضر با زبانی ساده، اما مستند با طرح سوالاتی کلیدی به روایت تاریخ پرفراز و نشیب این دوره می پردازد. عناوین سرفصل های آمده در این کتاب عبارت است از: ایران بعد از فروپاشی ایلخانان، آل مظفر، آل چوپان، آل جلایر، آل کرت، سربه داران، ظهور تیمور، حمله ی تیمور به ایران، پایتخت تیمور، حمله ی تیمور به عثمانی، ویژگی ها و گرایش های تیمور، شاخه های تیموریان، جانشینان تیمور، فرهنگ و هنر در عصر تیموری، مراکز و شخصیت های علمی و فرهنگی در عصر تیمور، برجسته ترین چهره های ادبی عصر تیموری، چهره های علمی عصر تیموریان، جنبش های فکری در عصر تیموریان، تجارت و بازرگانی در عهد تیموریان.

 

برشی از متن کتاب

پایتخت تیمور حملات تیمور از یک سو موجب ویرانی و نابودی بسیاری از شهرها و بلاد ایران شد و به سقوط بیشتر فرهنگ و تمدن ایرانی، به خصوص از جنبه های فکری و معنوی انجامید، و از سوی دیگر، پا به پای این انحطاط فکری و معنوی، در بخشی دیگر تجدید عمارت و بازسازی و آبادانی تعدادی از شهرها و ترویج دانش و ادب و هنر هم قوت گرفت. تیمور به آبادانی و توسعه ی شهر سمرقند، پایتخت خود توجه خاص نشان می داد. بدین منظور او مهندسان و معماران ممتازی را از ولایات فارس و عراق و آذربایجان و دیگر سرزمین ها به سمرقند فرا خواند. این شهر که از گذشته های دور از مراکز فرهنگی و تمدنی ایران و ماوراءالنهر و خراسان بزرگ محسوب می شد، به هنگام حملات وحشیانه ی چنگیزخان به ویرانه ای مبدل شده و مردم آن قتل عام شده بودند. " ابن بطوطه " که یک قرن بعد از حمله ی چنگیز به این شهر سفر کرده بود، از کاخ های بزرگ و بناهای زیبای ویران شده ی این شهر شگفت زده شده است. اما تیمور بعد از آنکه این شهر را به پایتختی برگزید در عمران و آبادی آن بسیار کوشید و بناهای عالی و کاخ های مجلل و باشکوه و باغ های سرسبز و با طراوت بسیار در سمرقند بنا نهاد. مدارس، مساجد و خانقاه های زیبا احداث کرد و بخش زیادی از ثروت غارت شده ی مردم ایران و هندوستان را برای آبادانی این شهر صرف کرد. چنان که از قول تیمور گفته اند: به ضرب شمشیر تمام روی زمین را خراب کردم تا سمرقند را آباد سازم....

نویسنده: سید حسین رضوی خراسانی انتشارات: قدیانی