کتاب ایران در عصر افشاریه (چراهای تاریخ ایران 7)

کتاب ایران در عصر افشاریه هفتمین جلد از مجموعه ی چراهای تاریخ ایران نوشته ی احمد فروغ بخش و تصویر گری فرهاد جمشیدی توسط انتشارات قدیانی به چاپ رسیده است.

این کتاب به شرح تأسیس سلسله ی افشاریه و زندگی نادر شاه می پردازد. نادر از اعضای قوم افشار بود. قوم افشار در زمان صفویه از آذربایجان کوچ داده شده و در منطقه ی " ابیورد " در شمال خراسان اسکان داده شده بود. در زمان های گذشته برای امنیت مرزها و مقابله با حمله ی احتمالی خارجی، اقوام بسیاری توسط حکومت ها کوچ داده شده بودند و قوم افشار یکی از همین اقوام بود. نادر در زمان کودکی در حمله ازبک ها به ابیورد، اسیر شد و چهار سال بعد توانست از اسارت فرار کرده و به ابیورد بازگردد. او توانست با قدرت نمایی و نشان دادن لیاقت خود، توجه حاکم ابیورد را جلب کند و به دامادی او درآید. کلات منطقه ای در شمال مشهد است که هنوز هم نفوذ ناپذیر است و نادر از ابتدای قدرت گیری اش در خراسان آن جا ر ا به محلی برای انبار غنائم و مخفی گاه انتخاب کرد. بر اثر بی لیاقتی و نا توانی شاه سلطان حسین صفوی افغان ها به ایران لشکر کشیده بودند و حدود ٧٥ سال از زمامداری آن ها در اصفهان می گذشت. نادر برعلیه افغان ها قیام کرد و سعی کرد حکومت را به بازماندگان صفوی که خود با هم بر سر به دست آوردن سلطنت می جنگیدند بازگرداند. او به شاه تهماسب پیوست و افغان ها را شکست داد و سلطنت را به شاه تهماسب بازگرداند. پس از آن نادر به گوشه و کنار ایران لشگر کشی کرد و توانست مخالفان را سرکوب کند و فتنه ها را از بین ببرد. او عثمانی ها را شکست داد و از ایران بیرون کرد. در این بین او متوجه شد شاه تهماسب بدون آن که به او خبر بدهد به جنگ با عثمانی رفته و شکست خورده است. او به جنگ با عثمانی رفت و شاه تهماسب را برکنار کرد. او پس از یک پارچه کردن ایران، همایشی با حضور بزرگان و رؤسای اقوام ایرانی، در دشت مغان برگزار کرد و رسما منتخب بزرگان، به عنوان پادشاه ایران شد و مشهد را پایتخت خود قرار داد. او نظام مالیاتی منظمی برای ایران وضع کرد و جاسوسانی برای کنترل رفتار مأ موران مالیاتی انتخاب کرد. او جنگها و لشگر کشی های بسیاری به کشورهای اطراف نمود و توانست قندهار و هند را تسخیر کند وغنائم بسیاری از هند به ایران انتقال داد، از جمله این غنائم تخت طاووس، الماس کوه نور و کوه نور و مجموعه ی شصت هزار جلدی کتاب بود. در این دوره نویسندگی و پزشکی پیشرفت خوبی داشت. او ...  متن کتاب خلاصه ای از تاریخ دوره ی افشاریه است. تصاویر برگرفته از اماکن و آثار به جا مانده از آن دوره است. این کتاب در کتاب نامه ی رشد آموزش و پرورش معرفی شده است.

 

برشی از متن کتاب

چرا نادر شاه به هندوستان لشکر کشی کرد؟ هندوستان بزرگ ترین و مهم ترین همسایه ی جنوب شرقی ایران بود. این کشور در دوره ی صفویه مانند ایران کشوری قدرتمند بود اما در زمان روی کار آمدن نادر به دلیل اختلافاتی که بین پادشاه و بزرگان این کشور پیش آمده بود هندوستان دچار ضعف و ناتوانی شده بود. اختلافاتی که از دوره ی صفوی بین ایران و هند بر سر قندهار پدید آمده بود و فرار برخی از افغان های شورشی به دربار هند موجب تیره شدن روابط بین دو کشور گردید. نادر ابتدا با فرستادن سفیری به دوبار پادشاه هند از وی خواست تا شورشیان افغان را دستگیر و به ایران بازگرداند. اما پادشاه هند پاسخی به درخواست نادر شاه نداد. مخالفت پادشاه هند به درخواست پادشاه ایران، بهانه ی لازم را به دست نادر شاه داد تا به هند حمله کند. نباید فراموش کنیم که پادشاه هند از تصرف قندهار به دست ایرانیان بسیار ناراحت بود و در مقابل نادر شاه نیز از اینکه به کشوری ثروتمند مانند هند حمله کند بسیار خوشحال بود. از بخت خوش نادر، در این زمان حکومت هند در ضعف و ناتوانی به سر می برد. با این حال لشکر عظیم هندیان با سه هزار فیل، به مقابله با لشکر نادری برخاستند. اما سپاهیان نادر آنان را در نزدیکی دهلی شکست دادند.   قلعه ی بحرین چگونه فتح شد؟ در دوران پر آشوب آخرین شاه صفوی، خلیج فارس نیز مانند سایر مناطق ایران دچار تغییر و تحول و پریشانی شد. اعراب ساکن در حاشیه ی خلیج فارس، می خواستند از این آب گل آلود ماهی به دست آوردند. حاکم بحرین یکی از جزیره های مهم ایران در جنوب خلیج فارس با مشاهده ی تزلزل در حکومت صفوی، سر از اطاعت حکومت ایران کشید. نادر که از اوضاع خلیج فارس اطلاع کامل داشت، باز گرداندن اقتدار ایران بر خلیج فارس را از وظایف خود می دانست بنابراین در پایان مراسم تاج گذاری خود، به حاکم فارس دستور داد تا به بحرین لشکرکشی نماید. در این ایام بحرین دارای قلعه ی بسیار مستحکمی بود و گشودن آن کار مشکلی به نظر می رسید. حاکم فارس با فرستادن یک نیروی نظامی به بندر بوشهر، از فرمانده نیروی دریایی ایران که لطیف خان نام داشت، خواست تا با یاری این قوا به بحرین حمله کند. در آن ایام نادر در اندیشه ی تأسیس یک نیروی دریایی بود اما هنوز شرایط برای این کار فراهم نشده بود. دریا سالار ایران چون کشتی مجهزی برای این مأموریت نداشت، با خرید یک کشتی از هلندی هایی که در خلیج فارس تجارت می کردند، مأموریت خود را آغاز کرد.

فهرست

  تاسیس سلسله افشاریه چگونه می توان دیواری دفاعی از انسان ساخت؟ چگونه نادر قلی افشار به قدرت رسید؟ عیاران و پهلوانان چگونه به مردم کمک می کردند؟ چرا کلات برای نادر مهم بود؟ چگونه نادر فرمانده سپاه ایران بود؟ حکومت افغان ها چگونه پایان یافت؟ آیا شیراز میتواند نادر را از حرکت باز دارد؟ نادر چگونه عثمانی ها را از ایران بیرون کرد؟ در غیاب نادر در هرات چه گذشت؟ ماجرای خراب کاری تهماسب دوم چه بود؟ در شورای مغان چه گذشت؟ چرا نادر شاه کلاه چهار شاخ برسر می گذاشت؟ چرا مشهد به پایتختی افشاریه انتخاب شد؟ تلاش ها و ناکامی های نادرشاه ادوگاه جنگی نادر چه شکلی بود؟ قندهار چگونه به قلمرو ایران بازگشت؟ چرا نادر شاه به هندوستان لشکرکشی کرد؟ قلعه بحرین چگونه فتح شد؟ در دهلی چه گذشت؟ اوضاع علمی کشور در دوره افشاریه چگونه بود؟ لشکرکشی نادرشاه به ترکستان و خوارزم چه نتیجه ای داشت؟ در دوره ی افشاریه روش نویسندگی چگونه بود؟ چگونه نادر شاه یک جهان گشا شد؟ لزگی ها چگونه نادر را درمانده کردند؟ چرا نادر دستور داد پسرش را نابینا کنند؟ چگونه نادر به سرداری خون ریز تبدیل شد؟ بیمار نادرچه نتیجه ای برای مردم ایران داشت؟ چرا برج هایی از سر انسان ساخته شد؟ چرا نادر تلاش میکرد به اختلاف های شیعه و سنی پایان دهد؟ درویش های هندی چگونه به ایران راه یافتند؟ نیروی نظامی افشاریه ارتش در دوره افشاریه چگونه بود؟ ارتش افشاریه ازچه سلاح هایی استفاده میکرد؟ چگونه یک شتر می تواند به یک توپ جنگی تبدیل شود؟ چرا نادر شاه موفق به ایجاد نیروی دریایی نشد؟ چرا به حکومت افشاری حکومت ارتش سالار گفته اند؟ پایان حکومت افشاریه چرا اطرافیان نادر تصمیم گرفتند او را بکشند؟ نادرشاه چگونه به قتل رسید؟ اوضاع کشور پس از قتل نادر چگونه شد؟ عادلشاه چگونه فرمانروایی بود؟ جکومت شاهرخ میرزا در مشهد چگونه پایان گرفت؟ اوضاع اجتماعی ایران در عصر افشاریه زندگی روزانه مردم در آن دوران چگونه بود/ مراسم  نام گذاری نوزادان چگونه بود؟ اگر دانش آموزی غلط می نوشت چگونه مجازات میشد؟ مردم در شهرها و روستاها به چه کارهایی مشغول بودند؟ اوضاع تجارت خارجی چگونه بود؟ مردم چگونه ورزش میکردند؟ زورخانه چگونه جایی بود؟ پوشش و ظاهر ایرانیان در آن دوران چگونه بود؟ لباس نظامیان چگونه بود؟ گاه شمار منابع

(معرفی شده در کتاب نامه ی رشد آموزش و پرورش) نویسنده: احمد فروغ بخش تصویرگر: فرهاد جمشیدی انتشارات: قدیانی