کتاب آگاهی و جامعه - هنری استیوارت هیوز

کتاب آگاهی و جامعه نوشته ی هنری استیوارت هیوز با ترجمه ی عزت الله فولادوند توسط انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است.

دانش اندوختن در فلسفه و ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی، از جهتی مانند معماری است که هم نیازمند آهن و آجر و سنگ است و هم محتاج «ملاطی» که آنها را به یکدیگر جوش دهد و تحقیق طرح کلی را امکان پذیر سازد. فی المثل کسی که بخواهد در ادبیات دوره ای خاص صاحب نظر شود، هم باید آثار شاعران و نویسندگان آن دوره را بخواند و هم به شرحها و تفسیرها وتذکره ها و تاریخهایی که درباره آن دوره نوشته شده مراجعه کند.

این کتاب برای رفع چنین نیازی نوشته و ترجمه شده است. خوانندگان یقینا با بسیاری از شخصیتهای سرشناس دوره مورد مطالعه آشنایی دارند اما چهره آن عصر و مقام هر متفکر در جامعه آن روزگار حدیثی دیگر دارد. باید دید چه شد که بعضی اندیشه های بنیادی در آن زمان پدید آمد و در مردم تاثیر گذارد و تلقی آدمیان از خودشان و جهان را دگرگون ساخت و قیافه دنیا را به وجهی که امروز می شناسیم درآورد. در این سیر همه اعم از فیلسوفان و مورخان و جامعه شناسان و روانشناسان و داستان نویسان و شاعران دست داشته اند. به این جهت این کتاب گرچه با ادبیات و فلسفه و تاریخ و علوم انسانی و اجتماعی و سیاسی سر و کار دارد، در اساس تاریخ سیر اندیشه ها یا تاریخ فکری است و نخستین فرضش حرکت است: حرکت از درون به برون و از برون به درون، از شعور یا خود آگاهی آدمی به سوی جامعه و بعکس.

هرکس که بخواهد به ریشه های فکری و تاریخی تصوراتی برسد که زاویه دید ما را به جهان تعیین کرده و اندیشه ما را به قالب کنونی ریخته و صلح و جنگمان را موجب شده است، ناگزیر از مطالعه دقیق این گونه کتاب هاست. روزنامه نیویورک تایمز این کتاب را «بدون شک روشنگرترین بررسی تاریخ فکری قرن ما» خوانده است.

برشی از متن کتاب

موسی و یکتا پرستی امکان داشت هم سبب آزردگی مسیحیان شود هم یهودیان، زیرا با تعبیری که بر اساس اصول طبیعی از منشأ یکتا پرستی ارائه می داد، برای همه ادیان منزل مشکل ایجاد می کرد. بخصوص یهودیان ممکن بود به فروید اعتراض کنند چه او گفته بود موسی در واقع مصری بوده و بنی اسرائیل پس از اینکه چندی از او به عنوان پیامبر بر گزیده خویش پیروی کردند، سرانجام به قتلش رساندند. با اینهمه، اگر خواننده دقیق می شد، می دید که فروید از اینکه یهودیان بار سر گذشت غم انگیزشان را در تاریخ به دوش کشیده اند، به خود بالیده است. او خود همواره در راه اعتقاد به دانش و راستی جنگیده بود و طبعا سرسختی و ایستادگی و روح چیرگی ناپذیر قوم یهود به دلش می نشست. فروید سه هفته بعد از آغاز جنگ جهانی دوم، روز 23 سپتامبر 1939 چشم از جهان فرو بست و اجل مهلتش نداد تا در باره گیروداری که وقوعش را بوضوح پیش بینی کرده بود، سخنی بگوید. اما پیشتر درباره جنگ جهانی اول با حدت و حرارتی که عمق دل آزردگیش را می رسانید، سخن گفته بود. تا قبل از آن جنگ، فروید به مسائل سیاسی و اجتماعی علاقه ای نشان نمیداد. فقط به طور ملایم از هدفهای حزب سوسیالیست اتریش طرفداری می کرد و البته با رگه قوی یهودستیزی رایج در محافل سیاسی وین مخالف بود. اما واقعا در جریان جنگ بود که توجهش به رفتار آدمیان در جامعه جلب شد.

فهرست

فصل اول: برخی ملاحظات مقدماتی فصل دوم: دهه 1890-1900: شورش برر پوزیتیویسم فصل سوم: نقد مارکسیسم فصل چهارم: بازیابی ضمیر ناخودآگاه فصل پنجم: ژرژ سورل در جستجوی واقعیت فصل ششم: نو ایده آلیسم در تاریخ فصل هفتم: وارثان ماکیاولی: پاره تو، موسکا، میکلس فصل هشتم: ماکس وبر: استعلا از پوزیتیویسم و ایده آلیسم فصل نهم: جنگ جهانی اول و عرصه تخیل در اروپا فصل دهم: دهه 1920– 1930 روشنفکران در آستانه پراکندگی

نویسنده: هنری استیوارت هیوز مترجم: عزت الله فولادوند انتشارات: علمی و فرهنگی