کتاب آموزش ساز قانون 1 - ملیحه سعیدی

کتاب آموزش ساز قانون (جلد اول) به قلم ملیحه سعیدی توسط انتشارات مبنای خرد به چاپ رسیده است.

ساز قانون یکی از ساز های مشهور ایران است که به دست انونصر فارابی، فیلسوف و موسیقیدان بزرگ ساخته شد. این ساز در گذشته اشکال دیگری داشته که رفته رفته و به مرور زمان به قانون امروزی تبدیل شده است. طبق نظر برخی از مورخان و کارشناسان شکل ظاهری ساز قانون در ابتدا ذوزنقه بوده است. ساز قانون در حدود نیم قرن است که مورد توجه نوازندگان ایرانی قرار دارد، با این حال در کشورهای همسایه ایران، در گذشته هم این ساز بسیار مورد توجه بوده است.

بانو "ملیحه سعیدی" یکی از قانون نوازان شهیر ایرانی، کتاب "آموزش ساز قانون 1" را با نظر و همکاری حسین دهلوی در انتشارات مبنای خرد به چاپ رسانده است. این عنوان که در سه جلد طراحی و چاپ شده است، ساز قانون را از پایه ای ترین قسمت آن به مخاطب می آموزد. جلد اول این کتاب به توضیح و تشریح ساز قانون می پردازد و به سوالاتی نظیر: ریشه نام قانون از کجا آمده؟ چه کسی آن را خلق کرده؟ متعلق به چه دوره است؟ و چگونه نواخته می شود؟ پاسخ می دهد. اگر علاقه مند به فراگیری این ساز هستید، به شما پیشنهاد می شود این کتاب را تهیه کنید تا بتوانید به صورت حرفه ای به فراگیری ساز قانون بپردازید.

فهرست

مقدمه ناشر بیوگرافی مولف مقدمه مولف مقدمه استاد حسین دهلوی درباره ساز قانون مفهوم کلمۀ قانون دربارۀ ساز قانون گفته ها و نوشته ها عبدالقادرین غیبی الحافظ المراغی هنری جورج فارمر کورت راینهارد سیمون ژارژی حبیب حسن توما خاچاطور آودیسیان دکتر امید موتلو امین شهمیری اجزای ساز قانون توضحاتی دربارۀ مشخصات اجرایی ساز قانون طریقۀ نشستن وسیلۀ نواختن طریقۀ مضراب زدن طریقۀ اجرا آشنایی با خط موسیقی مختصری از تئوری نت حامل کلید شناسایی نت ها با کلید سُل خطوط اضافه شکل نت ها نمودار شناسیی نسبت کشش نت ها سکوت ها میزان نقطۀ امتداد علامت های اختصاری تمرینه ها و آهنگ ها اجرای ریز چهار مضراب مقدماتی ماهور اجرای ریز چهار مضراب جدول پرده گردان ها کوک قانون و کاربُرد پرده گردان ها در قفس (دشتی)   قطعه ای در بیات ترک پیش در آمد شور قطعه ای در ماهور چهار مضراب شور سه مضراب ماهور ضربی شهناز (شور) آهنگ محلی کردستانی پیش درآمد دشتی پیش در آمد دشتی چهار مضراب شهناز (شور) ترانۀ مازندرانی یک آهنگ قدیمی رنگ چهار گاه چهار مضراب سه گاه رنگ شوشتری رنگ افشاری پیش در آمد دشتی پیش در آمد افشاری به زندان شوشتری چهار مضراب همایون پیش در آمد اصفهان رنگ همایون مشخصات دیگر ساز قانون نوع سیم قانون طریقۀ انداختن سیم نوع پوست ساز قانون طریقۀ پوست کشیدن طرز کوک کردن وسعت ساز توصیه هایی به هنرجویان منابع و ماخذ

برشی از متن کتاب

قانون یکی از ساز های زهی مضرابی است که از قدیم در ایران، معمول بوده و حتی بعضی آن را به ابونصر فارابی نسبت می دهند. از آن جایی که موسیقی نزد ملل آشور و بابل اهمیت فراوان داشته ضمن کاوش ها نقش هایی به دست آوردند که در آن، ساز های آن زمان کاملا مشهود است. در این نقش ها بعضی نی و برخی چنگ و عده ای سازی به شکل قانون می نوازند. شباهت نُزهَه با قانون بسیار زیاد است. مؤلف کَنزُالتُحَف اختراع نُزهَه را به صفی الدین ارموی نسبت می دهد و راجع به قانون می گویند قطر جعبۀ صوتی کمی بیش از یک گره باید باشد و چوب آن را از تنۀ درخت مو انتخاب می کنند. ضلع بلند جعبۀ ذوزنقه مانند قانون دو برابر ضلع کوتاه تا قاعدۀ فوقانی آن است و با لمس کردن این سیم ها او تار مطلقه به صدا در می آیند و آن را با انگشت یا مضراب می نوازند و در تشریح ساختمان نُزهَه می گویند که از ترکیب چنگ و قانون درست شده، تنۀ ساز از چوب بید سرخ و شکل آن مربع کامل نبوده بلکه مربع مستطیل می باشد. دو خرک روی صفحۀ ساز قرار دارد که 8 تار بر آن طوری کشیده شده که هر سه تار آن با هم کوک می شوند. نام نُزهَه در «دُرَة التاج» و «نفایس الفنون» نیز آمده است. کلمۀ قانون ممکن است از زبان یونانی اقتباس شده باشد زیرا که اصل آن در زبان یونانی کانن است. در برهان قاطع نوشته شده است که قانون مُعرّب کانون است و عربی نیست لیکن در عربی مستعمل است. سازی است تقریباً به شکل سنتور با مضراب فلزی که مانند انگشتانه  است و به انگشت سبابه می کنند و می نوازند.

مولف: ملیحه سعیدی با نظر و همکاری: حسین دهلوی انتشارات: مبنای خرد