کتاب تشویق خلاقیت و تخیل در کودکان - برنادت دافی

کتاب تشویق خلاقیت و تخیل در کودکان، نوشته ی برنادت دافی با ترجمه ی مهشید یاسائی در انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.

این کتاب منبع کاملی برای آموزش همه کسانی است که با کودکان از زمان تولد تا شش سالگی آن ها سر و کار دارند. این دسته بندی شامل معلمان، مربیان مهد کودک و از همه مهم تر والدینی می باشد که بیش از همه در شکل گیری شخصیت کودک مؤثر هستند. از این رو شناخت کافیِ این فرشته های دوست داشتنی و یادگیری اصول تربیت آن ها نیازمند این است که این گروه از عزیزان، خودشان نیز در این مورد آموزش کافی ببینند. در کتاب حاضر نشان داده می شود که کودکان از بدو تولد تا شش سالگی نیازهای یادگیری و رشدیِ خاصی دارند که این نیازها همان قدر که مربوط به یادگیری دانش و مهارت است، با سایر هدف های تربیتی مانند مهارت های اجتماعی و نوع شکل گیری نگرش آن ها نسبت به زندگی نیز در ارتباط است. دکتر "برنادت دافی" به فراهم کردن محیطی تأکید می کند که می تواند آینده کودکان را بسازد و توضیح می دهد که پرورش دادن دو قوه مهم خلاقیت و تخیل که از عناصر سازنده ی این آینده سازی هستند چگونه می توانند باعث شکل گیری شخصیت کودک شوند؛ کودکی که قرار است با همین خلاقیت و تخیل روی محیط پیرامون اش تأثیر بگذارد و علاوه بر آینده خودش، آینده کشورش را نیز بسازد.

برشی از متن کتاب

روشی که ما در سازماندهی فضای موجود در داخل و خارج به کار می بندیم در ایجاد فرصت هایی برای کودکان به منظور ابراز خلاقیت شان اهمیت حیاتی دارد. کودکان به فضای کافی برای کار کردن و منابع در دسترس نیاز دارند تا بتوانند از تجاربی که به آنان ارائه می شود بیش ترین بهره را ببرند. فضا ممکن است بسیار متنوع باشد، در خانه یا مهد کودک. هر موقعیتی امکانات خود را دارد برای مثال، ممکن است فضای خانه به دلیل مأمنوس بودن محیط آن برای کودک بیش از مهد کودک در او احساس امنیت ایجاد کند. از سوی دیگر، آن هایی که در مهد کودک هستند ممکن است با  امکاناتی مواجه شوند که برای آنها فراهم شده و منابع و فضایی در دسترس شان باشد که بتوانند در تجارب خلاق و پر تخیل به نحو گسترده ای شرکت کنند. ما لازم است با توجه به هر موقعیتی پتانسیل آن را برای خلاقیت و تخیل زیاد کنیم. تا حدودی خلاقیت به منابع بستگی دارد. کودکان بدون دسترسی به منابع نمی ‌توانند خلاقیت خود را نشان دهند به خصوص وقتی که می ‌کوشند بازنمایی های دو بعدی و سه بعدی ایجاد کنند. پس ما منابعی که فراهم می ‌کنیم که تعیین می‌کند که کودکان چه می‌توانند خلق کنند و چرا و چگونه می توانند خلاق باشند. خلاقیت یعنی برقراری ارتباطات معنی دار با استفاده از مفاهیم و مواد به روش های تازه. اینکه ما چگونه فضا و منابع را سازماندهی کنیم به نحو گسترده ای تعیین می ‌کند که کودکان تا چه حدی از عهده این امر بر می آیند. در عین حال که فضا و منابع در موقعیت های مختلف متفاوت است این نکته اهمیت دارد که چیزهای موجود را به نحو منظمی سازماندهی کنیم. اگر کودکان و بزرگسالان به دلیل نیافتن منبع یا ابزاری تمرکز خود را از دست بدهند یا دچار وقفه شوند، دچار احساس محرومیت می ‌شوند. بررسی محیط کار هنرمندان نشان می ‌دهد که غالباً محیط کارشان نظم دارد و هر چیزی جای خود را دارد و قابل دسترس است. مک کلر در (197) توضیح می ‌دهد که تنظیم محیط فیزیکی به تمرک ، ایجاد حالت خلاقیت و افزایش انگیزه کمک می کند. دسترسی کودکان به تجارب خلاق و پر تخیل به دلایل مختلف ممکن است محدود شود.  کمبود فضا و زمان و مراقبت کننده بی توجه، میزان انعطاف پذیری بزرگسالان در مورد نامنظم بودن کودک روی عدم درک بزرگسالان از اهمیت این تجارب، همگی ممکن است تأثیر عمده ‌ای در خلاقیت و تخیل کودکان داشته باشد. برای مثال، والدین و سایر مراقبت کنندگانی که از کودکان در خانه مراقبت می کنند ممکن است فضا و منابع محدودی در مقایسه با مهد کودک ها داشته باشند. ممکن است ارائه تجارب گسترده در همه اوقات امکان پذیر نباشد، ولی تعداد قلیل کودکان این امکان را ایجاد می ‌کند که برای تجربه خاصی در مدت زمان معینی تمرکز شود. میز آشپزخانه و کف زمین سطوحی هستند که برای کار کودک مناسب اند. پوشش روی میز و صندلی ها فضای خصوصی برای کودک مهیا می ‌کند تا فکر کند و اشیای روزمره و کارهای معمول روزانه در خانه امکانات خوبی برای بازی تخیلی کودک فراهم می کند.

فهرست

پیشگفتار مقدمه بخش یکم: خلاقیت و تخیل چیست و چرا مهم است؟ اهمیت خلاقیت و تخیل برای جامعه و کودکان تعریف خلاقیت و تخیل تجارب خلاق و تخیلی بخش دوم: خلاقیت و تخیل چگونه رشد می کند؟ رشد خلاقیت و تخیل از تولد تا شش سالگی فرایند خلاق بخش سوم: نظریه در عمل نقش بزرگسالان سازماندهی فضا، زمان و زمینه های اجتماعی گسترش تجارب کودکان برنامه ریزی، اجرا، مشاهده، ثبت و ارزیابی نتیجه گیری منابع نمایه

نویسنده: دکتر برنادت دافی مترجم: مهشید یاسائی انتشارات: ققنوس