کتاب میراث فرهنگی 3

کتاب میراث فرهنگی 3 (در کنارهای هلیل رود آثار جیرفت کهن) تالیف مسعود جوادیان از سوی انتشارات محراب قلم به چاپ رسیده است.

کتاب فوق به منظور شناخت بیشتر جوانان و نوجوانان با مناطق باستانی جیرفت و معرفی برخی از اشیای تاریخی به دست آمده از این مناطق فراهم شده است. در سال 1380 مردم روستاهای اطراف جیرفت پی به وجود آثار تاریخی فراوانی در محل زندگی خود بردند. روستاییان مناطق وسیعی را بین خود تقسیم می کردند و هر کدام به کاووش و کندن آن منطقه می پرداختند و اشیا باارزش و عتیقه ای را که می یافتند به اروپاییان می فروختند. تا این که سازمان میراث فرهنگی وارد عمل شده و با نظارت درست به کمک باستان شناسان خبره، کار حفاری در این منطقه را آغاز کرد. یکی از این مناطق گورستان "محطوط آباد" است که در 30 کیلومتری شهرستان "کهنوج" واقع شده. در این گورستان هزاران قطعه آثار تاریخی باارزش یافت شده که نشان از وجود تمدنی کهن در جیرفت دارد. از آن جایی که در زمان های قدیم مردم خانه های خود را در نزدیکی آب می ساختند. وجود هلیل رود به طول 400 کیلومتر در کنار شهر جیرفت سبب وجود روستاهای بسیاری در این منطقه بوده است. در بعضی از صفحات کتاب تصاویر بسیار زیبایی از اشیا سنگی و سفالی به دست آمده از مناطق مختلف جیرفت وجود داد. علاوه بر این ها تصاویری از اشیا قدیمی یافته شده از شهرهای ایلام، سیلک (منطقه ای در نزدیکی کاشان)، تپه حصار دامغان، شهر سوخته (منطقه ای باستانی در 56 کیلومتری زابل) نیز وجود دارد.

 

فهرست

• سال 1380 سال بحران
• ماموریتی برای دکتر مجیدزاده
• 50 کیلومتر عرض و 400 کیلومتر طول
• اوج هنر و زیبایی
• سفال های ارت
• در سایر جاهای ایران چه خبر بود؟
• ایلام
• سیلک
• تپه حصار
• شهر سوخته
• آینده

برشی از متن کتاب

مردمان باستان در مورد مرگ، اندیشه ها و عقاید عجیبی داشتند، اما می پنداشتند که مردگان در زیر خاک به غذا و وسایل شخصی خود نیاز خواهند داشت. بنابراین وسایل مورد نیازشان را در کنار اجساد آن ها در گور می نهادند. هزاران قطعه از این آثار در گورستان محطوط آباد پیدا شده اند که بخش زیادی از آن ها از بین رفته و خرد و خمیر شده اند! چرا؟ چون روستاییان عجولانه کلنگ به زمین می زدند و باعث از بین رفتن آن ها می شدند. از طرف دیگر، ظروف سفالی برای آن ها ارزشی نداشت، چون بسیار زیاد بودند و دلال ها برای آن ها پول کمی می دادند. بنابراین روستاییان بیشتر در پی ظروف، مجسمه ها و سلاح هایی از جنس سنگ یا فلز بودند! این کار البته یک زبان دیگر نیز داشت. برای پژوهشگران بسیار مهم است که آثار باستانی را به همان صورت اولیه ببینند و بررسی کنند. مثلا آیا اجساد را به طرف مغرب می خواباندند یا به طرف مشرق؟ آن ها را دسته جمعی خاک کردند یا فردی؟ چه آثاری در قبرها یافت شده است؟ کدام شی مربوط به قبرستان نیست؟ و ... آن ها در این صورت بهتر می توانند بیندیشند، آثار و گورستان را با موارد مشابه آن ها در سایر جاهای دنیا مقایسه کنند و به نتایج جدیدی برسند. اما اگر صحنه ی گورستان ها و اجساد به هم بخورد، دیگر فرصت مطالعه و بررسی آن ها برای همیشه از دست رفته است! به فاصله ی کمی از گورستان، خانه هایی را می بینید که مردمان باستان در آن ها زندگی می کرده اند. در این جا نیز آثاری مثل ابزارهای کشاورزی، کوزه های سفالی (برای نگه داری مواد غذایی)، مهرها و غیره یافت شده است. باستان شناسان از طریق بررسی این آثار و اندازه ی خانه ها و جنس آن ها می توانند به نکات جالبی پی ببرند و آن ها را بنویسند و در اختیار ما قرار دهند. در همین منطقه، دو تپه را می بینید که اسم آن ها کنار صندل است، کنار صندل الف و کنار صندل ب؛ در این جا خرابه های یک ساختمان بزرگ پیدا شده است که احتمالا محل زندگی حاکم شهر بوده است. گورستان علاالدین ریگ انبار و نظم آباد از دیگر مناطقی هستند که آثار باستانی در آن ها پیدا شده است. ولی آیا 5000 سال پیش فقط همین چند منطقه محل زندگی مردم آن روزگار بوده است؟    

• تالیف: مسعود جوادیان
• انتشارات: محراب قلم