کتاب قصه ارباب معرفت - عبدالکریم سروش (دفتر نخست)

کتاب قصه ارباب معرفت به قلم عبدالکریم سروش در انتشارات صراط به چاپ رسیده است.

"قصه ی ارباب معرفت" کتابی در حیطه ی عرفان و فلسفه می باشد که دیدگاه ها و طرز نگرش نویسنده را نسبت به موضوعات بیان شده ارائه می دهد. نویسنده ارادت و احترام خاصی را برای بزرگانی هم چون مولوی، ملاصدرا و ... قائل بوده و در همین راستا اثر حاضر را به رشته ی تحریر در آورده است. وی در طول محتوای این کتاب، با بهره گیری از علم و مطالعات سرشار خویش، دو اثر معروف "المحجۀ البیضاء فیض شیرازی" و "احیاء علوم الدین ابو حامد غزالی" را با یک دیگر تطبیق داده و با مورد مقایسه قرار دادن آن ها به تفسیر و تحلیل دقیق جزئیات هر یک پرداخته و نتایج حاصل شده را با مخاطب به اشتراک می گذارد. در بخشی دیگر نیز در رابطه با شخصیت هایی نام آوری چون مولانا و غزالی سخن گفته و شیوه، نوع و سبک نگرشی آن ها را تشریح کرده و تفاوت میان صوفی و عالم ظاهر را توصیف می کند. سروش در ادامه، حافظ و مولوی را در مقابل یک دیگر قرار داده و مباحثی ارزشمند را در این رابطه ارائه می نماید. در قسمت های پایانی کتاب نیز به دکتر علی شریعتی و بازسازی فکری دینی اشاراتی نموده و مطالب خواندنی و قابل تاملی را خلق می کند.

برشی از متن کتاب

غزالی و مولوی احیاء علوم الدین و مثنوی فرق صوفی و عالم ظاهر این است که صوفی جز از حال خود سخن نمی گوید و از این رو پاسخ های صوفیان به مسائل مشابه متفاوت است ولی عالم کسی است که حق را چنان که هست در می یابد و برای دیدن واقع به حال شخصی خود نظر نمی کند ... اگر از صد صوفی نکته ای را بپرسند، صد پاسخ متفاوت خواهند شنید که بعید است از آن میان دو پاسخ یکسان باشد و همه ی آن پاسخ ها از جهتی حق است، چرا که هر یک از صوفیان، حال خود و امر غالب بر قلب خویش را اظهار می دارد... ولی وقتی نور علم بتابد، همه جا را فرا می گیرد و حجاب ها را می درد و اختلافات را محو می کند ... هم چنان ... (مولانا) فرمود که امام محمد غزالی، رحمۀ الله علیه، در عالم ملک گرد از دریای عالم برآورده علم علم را برافراشته، مقتدای جهان گشت و عالم جهانیان شد، چه اگر هم چون احمد غزالی ذره ی عشقش بودی بهتر بودی و سر قربت محمدی را چون احمد معلوم کردی. از آنک در عالم هم چون عشق استادی و مرشدی و مرشدی و موصلی نیست. عشق گزین که گردی گزین عشق تو را بخشد رائی رزین. مناقب العارفین، شمس الدین احمد افلاکی، ج 1، ص 219 - 220 کم تر متفکری در جهان اسلام از نفوذ اندیشه و تاثیر بلیغ نهضت  احیاگرانه ی حجت الاسلام امام ابوحامد محمد غزالی طوسی، متکلم و متصوف بزرگ ایرانی و مسلمان، مصون مانده است، مصونیتی که عین محرومیت است. کسی چگونه می تواند از عذوبت بیان و جزالت اسلوب و استحکام فکر و قوت تحلیل و جسارت نقد و غزارت علم و طهارت ضمیر غزالی، و آن خوف معاد و شوق لقاء را که در عبارت او موج می زند، و آن نفرت دتلخ را که از اصناف علمای بی عمل و فقهای ظاهر پرست و صوفیان شکم خوار تیره جان ابراز می کند، ببینید و دریابید و آن گاه بی اعتنا بگذرد و بر حال نخست بماند؟ سخن او که از دل برآمده بود، بر دلی نگذشت که در آن خانه نکرد. اندیشه های او چون هوار در سینه ها خزید و چون نور از دریاچه ها تابید و چون پری بر خیال خلایق چیره گشت و این عظمت را از آن جا یافت که جهان در چشم او کوچک افتاد. در اوج و عمق تنعم و شهرت، پیک هدایت حق در جامه ی وسوسه ای دل آزار از او دستگیری کرد. جهان بر دلش سرد شد و عطشی مبارک در جان او آتش افکند. داعی خود را صادقانه اجابت کرد و دل به دلربایی جانان سپرد. عزت هم نشینی با بزرگان و خواجگان، و شهرت در دارالسلام و محبوبیت نزد سلطان و تدریس در نظامیه را ترک گفت و به طلب یقین دست از اوهام و ظنون بشست و دامان از لذات و تمتعات دنیا درچید و پای در خلوت و عزلت کشید و سر در گریبان مراقب برد و دریچه ی دل را بر نفحات روح نواز ...

فهرست

پیشگفتار جامه ی تهذیب بر تن احیاء غزالی و مولوی مثنوی و دیوان کبیر حافظ و مولوی دواعی و موانع مولوی و حافظ در شعر گفتن آفتاب دیروز و کیمیای امروز دکتر شریعتی و بازسازی فکر دینی از خود بیگانگی و بازگشت به خویشتن

نویسنده: عبدالکریم سروش انتشارات: صراط