کتاب اوصاف پارسایان - عبدالکریم سروش

کتاب اوصاف پارسایان، به قلم عبدالکریم سروش در انتشارات صراط به چاپ رسیده است.

"اوصاف پارسیان" کتابی در حوزه ی اخلاق دینی می باشد که تمامی کردارها و اعمال مورد پسند و نیکوی انسانی را شرح می دهد. خداوند بلند مرتبه، تقوا کنندگان و پرهیزگاران را دوست می دارد و همواره آدمی را به تقوا و دوری از گناهان و انحرافات دعوت می نماید؛ امام علی علیه السلام که خود نمونه ی بارز انسان باتقوا و پارسایی بود خطبه ای را در این باب بیان می نماید؛ در واقع این خطبه، به دنبال پاسخ گویی به پرسش یکی از افرادی است که تشریح چگونگی خصوصیات و صفات انسان های پارسا را از امام علی طلب نموده و ایشان نیز با بهره مندی از علم بی حد و حصر خویش و تسلط کامل بر کلیه ی مباحث اخلاقی، خطبه ی معروف به "متقین" را ارائه کرده است.

در همین راستا، نویسنده به نگارش کتاب حاضر و تدوین 18 درس پرداخته که در ابتدای هر بخش، چند جمله از خطبه ی مذکور را به زبان عربی بیان کرده و سپس، آن را ترجمه نموده و جهت تفهیم هر چه بیش تر موارد ذکر شده، توضیحات مفصلی را نیز ضمیمه ی ترجمه های خود می کند تا مخاطب به صورت روشن از مفهوم و مقصود مورد نظر امام علی علیه السلام آگاهی یافته و از آن بهره مند گردند.

فهرست

پیش گفتار خطبه ی همام ترجمه درس اول درس دوم درس سوم درس چهارم درس پنجم درس ششم درس هفتم درس هشتم درس نهم درس دهم درس یازدهم درس دوازدهم درس سیزدهم درس چهاردهم درس پانزدهم درس شانزدهم درس هفدهم درس هجدهم فهرست اعلام

برشی از متن کتاب

روایت شده است که امیرالمومنین (ع) صحابی ای عابد داشت به نام همام. او به امام گفت: ای امیرمومنان، پارسایان را برای من چنان توصیف فرما که گویی آنان را به چشم می بینم. امام (ع) در جواب او درنگ می کند و سپس می گوید: ای همام پروای از خدا داشته باش و نیکوکاری کن که «همانا خداوند با کسانی است که تقوا بورزند و اهل نیکوکاری باشند.» همام به این سخن قانع نشد و امام را سوگند داد. امام سپس خدای را حمد و ثنا می کند و بر پیامبر (ص) درود می فرستد، سپس می فرماید: اما بعد، خداوند سبحان وقتی مردم را آفرید از اطاعت شان بی نیاز و از معصیت شان ایمن بود، چرا که نه معصیت گناهکاران زیانی به او می رساند و نه اطاعت فرمانبرداران سودی. پس معیشت مردم را بین آنان قسمت کرد و هر کس را در دنیا در موضع خود قرار داد. پارسایان در دنیا اهل فضیلت اند. سخن آنان صواب و جامه ی آنان میانه روی و روش آنان فروتنی است. چشم را بر آن چه خداوند بر آنان حرام کرده است می بندند و گوش را به علمی می سپارند که نافع است. پارسایان در سختی و بال، چناناند که گویی در آسایش و راحتی فرود آمده اند و اگر اجل مقدری که خداوند بر آنان معین کرده است نبود، ارواح آنان از شوق ثواب و خوف عذاب، یک لحظه هم در کالبدشان باقی نمی ماند. خالق چنان در دل آن ها بزرگ است که هر چه غیر اوست در دیدگان شان کوچک است. پارسایان گویی بهشت را می بینند و در میان نعیم بهشت نشسته اند و گویی جهنم را می بینند و در عذاب جهنم اند. دل پارسایان محزون است و دیگران از شر آنان ایمن اند و بدن شان لاغر، خواسته هاشان اندک و نفسشان عفیف است. ایام کوتاهی را صبر کردند و در پی آن آرامش و راحتی طولانی نصیب بردند. این تجارتی سودآور بود که پروردگارشان برای شان میسر نمود. دنیا به آنان روی آورد اما ایشان به آن روی نیاوردند. دنیا آنان را اسیر خود می خواست اما آنان خویشتن را از چنگالش رهانیدند. شب ها را می نشینند و اجزای قرآن را نیکو تلاوت می کنند. دل خویشتن را با خواندن قرآن حزین می دارند و درمان درد خود را از آن بیرون می کشند. آن گاه که به آیه ای گذر می کنند که در آن تشویقی است به آن دل می بندند و جان های شان از شوق به آن سوی پر می کشد و چنان یقین می دارند که گویی آن پاداش ها در برابر چشم های آنان است. و آن گاه که به آیه ای گذر می کنند که در تخویف و هشدار است، چنان گوش دل به آن می سپارند که گویی فریادهای جهنم در بن گوش آنان است. تمام شب را در رکوع به سر می برند. پا و کف و دست و صورت خود را بر روی زمین می گسترند و از خداوند آزادی و رهایی خویش را (از آتش) می خواهند. اما در روز بردبارانی دانا و نیکوکارانی باپروایند، ترس (از خداوند) آنان را چون پیکانی باریک تراشیده است. بیننده چون به آنان نظر می افکند، می پندارد که بیمارند- حال آن که بیماری ندارند- و می گوید: گول و گیج و دیوانه اند و امر بزرگی آنان را از خود بیگانه کرده است و عقل و هوش شان را ربوده است. از کارهای اندک خویش خرسند نیستند و کارهای بسیار را نیز، زیاد نمی بینند. خویش را متهم می کنند و از کارهای خویش ترسانند. هنگامی که یکی از ایشان را تحسین و تمجید می کنند از سخنی که به او می گویند می ترسد. می گوید من...

(شرح خطبۀ امام علی (ع) دربارۀ متقین) نویسنده: عبدالکریم سروش انتشارات: صراط