کتاب از صبا تا نیما - یحیی آرین پور (3 جلدی)

کتاب از صبا تا نیما (سه جلدی) به قلم یحیی آرین پور در انتشارات زوار به چاپ رسیده است.

"از صبا تا نیما" در زمینه ی ادبیات فارسی می باشد که اطلاعات قابل تامل و گیرایی را به دوستداران ادب پارسی ارائه می نماید. تاکنون مقاله ها و کتاب های ارزشمند متعددی در حوزه ی ادبیات فارسی به نگارش درآمده که هر کدام ناگفته های تاثیرگذار و مهمی را بیان می کنند. یکی از این آثار گران بها که خواننده را با بعد جدید و متفاوتی آشنا می سازد، از صبا تا نیما است که مولف در طول محتوای آن، بدون قصد و غرض ورزی به نقد و تفسیر آثار نویسندگان گران قدر و هنرمند ایران زمین می پردازد. به طور کلی می توان گفت که این اثر، نتیجه و حاصل یک تحقیق ادبی برای دوره ی صد و پنجاه ساله می باشد؛ "آرین پور"، چکیده و دستاورد مطالعات گسترده ی خود را در زمینه ی تحولات ادبیات، به گونه ای موثر و هدفمند طبقه بندی نموده که علاقه مندان به راحتی قادر خواهند بود بهره ی کاملی از آن ببرند. این مطالب دربرگیرنده ی تحقیق، تفحص و بررسی های وی، در باب وضع و حال ادبیات، شاعران و نویسندگان عهد صفوی، دربار پادشاهان قاجار و هم چنین آغاز جنبش آزادی خواهی به بعد همراه با وقایع عمده ی تاریخی می باشد و در نهایت، موجب خلق کتابی می شود که مطالعه ی آن خالی از لطف نیست.

فهرست

کتاب اول: بازگشت اشاره به تاریخ بخش اول - ادبیات ایران در نیمه ی اول قرن سیزدهم فصل اول - شاعران مقدمه صبا نشاط سحاب مجمر وصال فصل دوم - نثر نویسان مقدمه عبدالرزاق بیگ میرزا رضی فاضل خان صاحبدیوان قائم مقام وقایع نگار بخش دوم - ادبیات ایران در نیمه ی دوم قرن سیزدهم فصل اول - شاعران مقدمه شهاب فروغی سروش قا آنی یغما محمود خان ملک الشعرا قرۀ العین شیبانی فصل دوم - نثر نویسان بدایع نگار مجدالملک حاجی فرهاد میرزا حسنعلی خان نادر میرزا طسوجی تکلمه مقدمه تاریخ ها تذکره ها کتب تراجم حکمت کتب و رسالات دینی کتابنامه سالنامه کتاب دوم: بیداری اشاره ای به تاریخ این دوره مقدمات انقلاب مشروطیت نثر فارسی در دوره ی بیداری مقدمه فصل اول - چاپ و چاپ خانه فصل دوم - روزنامه و روزنامه نویسی روزنامه های پایتخت جراید شهرستان ها روزنامه های فارسی منتشره در خارج فصل سوم - دارلفنون ترجمه و تالیف کتاب هخای درسی ترجمه های دیگر هدایت اعتمادالسلطنه محمد طاهر میرزا امین الدوله مستشار الدوله فصل چهارم - کوشندگان بیرون از کشور مقدمه طالبوف حاجی زین العابدین مراغه ای میرزا ملکم خان فصل پنجم - نمایش نامه نویسی تعزیه و شبیه خوانی بازی های فکاهی نمایش نامه نویسی جدید آخوند زاده میرزا آقا تبریزی فصل ششم - سید جمال الدین فصل هفتم - روشن فکران دیگر دوره ی بیداری میرزا آقاخان کرمانی روحی میرزا حبیب اصفهانی کتاب نامه سال نامه

برشی از متن

اشعار دوره ی صفوی - نورالدین عبدالرحمان جامی، شاعر توانای قرن نهم، در سال 898 هجری قمری درگذشت و با مرگ او دوره ی زرین شعر کلاسیک ایران، که با رودکی آغاز شده بود، پایان یافت. در دوره ی پر عظمت پادشاهان صفوی هیچ شاعر بزرگ و مبتکری که بتواند از حیث سلامت بیان و جز الت مضمون در تاریخ ادبیات ایران نام و مقام شایسته ای یابد، بر نخاست. علت این فقر شعر و قحط شعرای بزرگ را باید در سیاست کلی پادشاهان صفوی جست ظاهر آن است که دودمان صفوی بر حسب سیاست خود و ضدیتی که با نیروی عظیم معنوی آل عثمان، یعنی آیین سنت، داشتند بیش تر هم خو در اصرف ترویج مذهب شیعه می کردند و کم تر به شعر و ادب می پرداختند و اگر شعری سروده می شد، به جای مدیحه و تغزل در مدح و منقبت اولیای دین و ذکر کرامات ائمه ی اطهار و مصیبت شهیدان کربلا بود اسکندر بیگ در شرح حال شاه طهماسب صفوی گوید: در اوایل حال، حضرت خاقانی جنت مکانی را توجه تمام به حال این طبقه بود و در اواخر ایام حیات، که در امر معروف و نهی از منکر مبالغه ی عظیم می فرمودند، چون این طبقه ی علیه را وسیع المشرب شمرده از صلحا و زمره ی اتقبا نمی دانستند، زیاده توجهی به حال ایشان نمی فرمودند، و راه گذرانیدن قطعه و قصیده نمی دادند مولانا محتشم کاشانی قصیده ای دیگر در مدح مخدره ی زمان، شهزاده پریخان خانم، به نظم آورده از کاشان فرستاده بود، به وسیله ی شهزاده ی مذکور معروض گشت شاه جنت مکان فرمودند که «من راضی نیستم که شعرا زبان به مدح و ثنای من آلایند قصاید در شان شاه ولایت و ائمه ی معصومین علیه السلام بگویند، صله، اول از ارواح مقدسه ی حضرات و بعد از آن از ما توقع نمایند زیرا که به فکر دقیق معانی بلند و استعاره های دور از کار در رشته ی بلاغت درآورده به ملوک نسبت می دهند که به مضمون در اکسب اوست احسن او اکثر در موضع خود نیست اما اگر به حضرات مقدسات نسبت نمایند، شان معالی نشان ایشان بالاتر از آن است که محتمل الوقوع است» غرض که جناب مولانا صله ی شعر از جانب اشرف نیافت این طرز فکر انحصار به شاه طهماسب نبود و دیگر پادشاهان خاندان صفوی به ترویج علوم دینی، از احکام فقه و حدیث، و ذکر مناقب اهل بیت رسالت و مصائب شهدای کربلا، که نتیجه ی طبیعی سیاست آنان و ابزار پیشرفت این سیاست بود، توجه نداشتند سبک هندی - نتیجه آن شد که شعر از محیط دربار قدم بیرون نهاد و به دست عامه افتاد و گویندگان غزل سرا و مثنوی ساز از ایران دوری جستند و به دربار سلاطین عثمانی و بیش تر به بارگاه شاهان گورکانی هند روی آوردند و به تشویق آنان «سبک هندی»، که آوردن مضامین بدیع باریک و «بیان معنی بسیار در لفظ اندک» بود، در شعر فارسی رسوخ یافت...

• تاریخ 150 سال ادب فارسی
• مولف: یحیی آرین پور
• انتشارات: زوار