کتاب گفتگو با پسرم درباره ی گرسنگی در جهان

برشی از متن کتاب

منشاء گرسنگی چیست؟

به دورترین دوران تاریخ هم که مراجعه کنی، می توانی ریشه های گرسنگی را پیدا کنی. گرسنگی از بدو پیدایش انسان همراه بوده است. دغدغه ی روزانه ی انسان عصر نوسنگی گرسنگی بوده است. قحطی مکرر مردم شهرهای اور و بابل را قلع و قمع می کرد. روستاهای یونان و روم باستان بر اثر قحطی های دوره ای خالی از سکنه می شد. در قرون وسطی میلیون ها برده و کشاورز آزاد و شهرنشین همراه زن و بچه هایشان از گرسنگی تلف شدند. در سراسر قرن نوزدهم، در چین و اروپا و آفریقا و روسیه و امپراتوری عثمانی صدها هزار انسان بر اثر قحطی از بین رفتند. اما در طول صد سال اخیر، توانایی انسان در تولید محصولات کشاورزی به نحوی خارق العاده پیشرفت کرده است. امروزه دیگر، آن چنان که مارکس می گفت روی زمین «کمبود عینی کالا» وجود ندارد. دوره ی وفور است. اما ننگ گرسنگی از بین نرفته است. برعکس، گرسنگی به نحو تاسف باری افزایش یافته است. آنچه امروزه آدم ها را از بین می برد، نارسایی اجتماعی است، یعنی توزیع عادلانه کالاهای موجود. از آن جا که همه ی آدم ها توانایی مالی لازم برای دستیابی به غذای کافی را ندارند، هر سال میلیون ها نفر بر اثر گرسنگی می میرند.

اگر درست فهمیده باشم، معنای حرف ها این است که زمین ما توانایی غذا دادن به همه ی مردم را دارد؟

علاوه بر این که می تواند غذای همه ی آدم های قحطی زده را تامین کند، می تواند دو برابر این جمعیت را غذا بدهد. جمعیت فعلی کره ی زمین کمی بیش از شش میلیارد نفر است. فائو اثبات کرده که زمین با توانایی کنونی اش در تولید محصولات کشاورزی بدون هیچ زحمت و دردسری می تواند برای بیش از دوازده میلیارد نفر غذا تولید کند. غذا و تغذیه مناسب به معنای فراهم کردن سهمیه ای به اندازه ی 2400 تا 2700 کالری روزانه برای هر مرد و زن و کودک است. تغییر میزان نیاز کالری ناشی از کاری است که هر فرد انجام می دهد و آب و هوایی ناشی از کاری است که هر فرد انجام می دهد و آب و هوایی که در آن به سر می برد.

گرسنگی تقدیر نیست؟

نه، به هیچ وجه. اگر توزیع غذا درست و عادلانه بود، همه می توانستند به مقدار کافی غذا بخورند. نظریه ای هست که در غرب اثرات منفی زیادی داشته است: این نظریه، نظریه ی انتخاب طبیعی است. انتخاب طبیعی نظریه ای منحط بوده است. همه قبول دارند که گرسنگی در جهان ننگی ناپذیرفتنی است؛ اما بعضی ها فکر می کنند در بدبختی خیر هم هست. آن ها می گویند جمعیت آدم های روی زمین به طور پیوسته و با سرعت زیاد در حال افزایش است و قحطی ها نقشی تنظیم کننده ایفا می کنند. یعنی قحطی موجب حذف آدم هایی می شود که اگر زنده بمانند، خطر افزایش جمعیت را دامن می زنند. خلاصه این که به منظور جلوگیری از مرگ و میر همه ی آدم ها بر اثر کمبود اکسیژن و کمبود غذا و آب آشامیدنی و همه ی نتایج دیگر افزایش جمعیت که مخرب هم هستند، خود طبیعت به صورت دوره ای آدم های زیادی را حذف می کند.