کتاب لف تالستوی به مثابه آیینه ی انقلاب روس

برشی از متن کتاب

به خودی خود روشن است با وجود چنین تضادهایی تالستوی نه می ‌توانست جنبش طبقه کارگر و نقش آن در مبارزه در راه سوسیالیسم را درک کند و نه انقلاب روس را. اما تضادهای موجود در اندیشه ها و آموزه ‌های تالستوی تصادفی نیستند، بلکه نمود و تجلی شرایط تضادآمیزی اند که روسیه در سه دهه پایانی قرن نوزدهم در آن قرار گرفته بود. روستای پدرسالار، که تازه از شر نظام ارباب و رعیتی رهایی یافته بود، عملاً جولانگاه سرمایه داران یا ماموران وصول مالیات شده بود و غارت می شد. بنیادهای مهم اقتصاد و زندگی دهقانی، بنیادهایی که به راستی قرن‌های متمادی محفوظ مانده بودن ، با شتابی فزاینده درهم می شکستند. تضادهای موجود در اندیشه های تالستوی را نباید از منظر جنبش کارگری و سوسیالیسم امروز ارزیابی کرد (مسلما چنین ارزیابی ای لازم است، اما کافی نیست)، بلکه باید آن را از منظر اعتراضی ارزیابی کرد که علیه نظام سرمایه داری در حال رشد و ورشکسته و بی زمین شدن توده ها صورت گرفته است، اعتراضی که باید روستاییان پدرسالار روس ابراز می ‌کردند. تالستوی به عنوان پیامبری که راه حل های تازه برای رهایی بشر پیدا کرده، مضحک و مسخره است، به همین سبب تالستوی های خارجی و روسی که قصد دارند از ضعیف ترین جنبه آموزشی تالستوی عقیده جزمی بسازند، واقعا آدم هایی حقیر و کوچک اند. تالستوی در مقام نماینده عقاید و روحیاتی که در آستانه انقلاب بورژوایی در روسیه برای میلیون ها دهقان روس شکل گرفته بود، بزرگ و با عظمت است. تالستوی نویسنده اصیلی است، زیرا اگر مجموعه اندیشه های او با هم در نظر گرفته شوند، همانا ویژگی ‌های انقلاب ما را به عنوان انقلاب بورژوایی دهقان منعکس می سازد. از این منظر تضادهای موجود در اندیشه‌ های تالستوی آیینه شفاف شرایط تضادآمیزی است که دهقانان مجبور بودند به نقش آفرینی تاریخی خود در انقلاب ما بپردازند. قرن‌ها ستم فئودالی و چندین دهه ورشکستگی تصریح شده پس از اصلاحات ۱۸۶۱، موجب شده بود که کوهی از نفرت و خشم و قاطعیت جسورانه در دل دهقانان انباشته شود. تمایل به برچیدن بساط کلیسای رسمی و ملاکان و حکومت آنان، تمایل به نابود کردن تمام شکل ها و رسوم کهن زمین داری، تمایل به پاک کردن زمین (ازلوث وجود هر آنچه به نظام پیشین مربوط می‌شد)، تمایل به ساختن اجتماع دهقانان خرده پای آزاد و متساوی الحقوق به جای حکومت ملاکی – طبقاتی – این تمایلات در هر گامی که دهقانان در انقلاب ما برداشتند به وضوح مشاهده می ‌شود و بی ‌شک محتوا و پیام نوشته ‌های تالستوی بیشتر با این تمایلات دهقانان مطابقت دارد تا با عبارت انتزاعی آنارشیسم مسیحی که گاهی نظام عقاید تالستوی را با آن ارزیابی می کنند.
از طرفی دهقانان که طالب شکل ‌های جدیدی از زندگی اجتماعی بودند، درباره اینکه این زندگی اجتماعی جدید باید چگونه باشد، با چه نوع مبارزه ای باید آزادی را به دست آورد، این مبارزه چه رهبرانی می‌تواند داشته باشد، موضوع بورژوایی و روشنفکران بورژوایی در قبال انقلاب دهقانی چیست، چرا برای نابودی زمین داری ملاکی باید حکومت تزاری را به طور قهرآمیز سرنگون کرد، تصوراتی بسیار مبهم و پدرسالارانه و نیمه دینی داشتند.