معرفی رباعیات خیام
رباعیات خیام، مجموعه‌ای از رباعی‌های غیاث‌الدین ابوالفتح عمر ابن ابراهیم خیام نیشابوری، فیلسوف، ستاره‌شناس، ریاضی‌دان و شاعر قرن پنجم و ششم هجری قمری است. در دوره سلجوقی و زمان حیات خیام، وی به علمش شهرت داشت تا به جایگاه ادبی‌اش و نام او در تاریخ علم نیز به ثبت رسیده است. رباعیات، نشانگر تفکر و دیدگاه‌های خیام بوده و در جهان از آن به‌عنوان شاهکار ادبی یاد می‌شود. در این مطلب قصد داریم تا کمی بیشتر با رباعیات خیام آشنا شویم. اگر دوستدار کتاب شعر کهن فارسی هستید و قصد خرید اینترنتی کتاب رباعیات خیام را دارید، با ما همراه باشید.
سیر جهان و آدمیان در رباعیات خیام
خیام در رباعیات، به بیان دیدگاه‌های فلسفی خود پرداخته است. او در این رباعیات، از ندانستن رمز و رموز جهان و آفرینش سخن به میان آورده است، درباره سیر جهان و انسان پرسشگری می‌کند و رمزگشایی از راز هستی را افسانه می‌پندارد. او هیچ معنا و مقصودی برای آفرینش و مرگ انسان نمی‌شناسد، انسان را ناچیز می‌پندارد و هیچ راه‌حل روشن‌بینانه‌ای نمی‌یابد جز آنکه حال را غنیمت شمرد.
سبک‌شناسی عروضی رباعیات خیام
رباعی یکی از کوتاه‌ترین و درعین‌حال سخت‌ترین سبک شعر است. رباعی، نوعی قالب شعر ایرانی است، از دو بیت تشکیل شده که مصراع اول، دوم و چهارم آن بر یک قافیه‌اند و شاعر برای مصراع سوم می‌تواند از قافیه سایر مصراع‌ها و یا هر قافیه دیگری بنا به وزن استفاده نماید. در این نوع اشعار، شاعر نکته‌سنجی خاصی دارد و باید از فرصت کوتاه کلام برای ادای معنی استفاده نماید. در رباعیات خیام، بیش از 95 درصد مصراع‌ها در وزن‌های «مستفعلُ فاعلاتُ مستفعلُ فع»، «مستفعلُ فاعلاتُ مفعولن فع»، «مستفعلُ مستفعلُ مستفعلُ فع» و «مستفعلُ مستفعلُ مفعولن فع» سروده شده اند. این چهار وزن دویست و پنجاه و شش الگو برای رباعیات خیام را ایجاد می‌کنند.
خیام وارث مکتب فردوسی
خیام را از چند وجه وارث مکتب فردوسی حکیم می‌دانند. خیام، به‌مانند فردوسی، پارسی‌گو است و استفاده از لغات عربی را در زمانه‌ای که زبان رسمی کشور عربی بوده، به حداقل رسانده. همان‌طور که پیش‌ازاین نیز اشاره شد، بخشی از رباعیات حول محور پرسشگری در جهان و حیرت در رمز و راز آفرینش بوده که این پرسشگری در ابیات فردوسی نیز به چشم می‌خورد. هر دوی این شاعران بزرگ، در حیرت کار جهان‌اند و می‌کوشند تا رازهای آن را دریابند. می‌توان گفت که شاهنامه، اساس تفکر خیام را پایه نهاد و الهام‌بخش او بوده است.
مخفی ماندن رباعیات خیام از چشم مردم زمانه‌اش
رباعیات خیام به علت تعصبات اعتقادی مردم و وجود فرقه‌های مختلف، در زمان زنده‌بودن او، از مردم زمانه‌اش مخفی ماند و حتی هیچ‌کدام از شعرا در زمانه خیام، او را به‌واسطه شعر نمی‌شناختند. خیام در زمان حیاتش به‌عنوان ریاضی‌دان و فیلسوف شهرت داشت. رباعیات خیام، در میان دوستان صمیمی و نزدیکان او حفظ شد و پس از مرگش در کتب مختلف، انتشار یافت.
دوری جستن خیام از لغات عربی در سروده‌هایش
یکی از ویژگی‌های جالبی که در رباعیات خیام نمایان است، چگونگی انتخاب لغات در شعر است. او پارسی‌گو بوده و تا جایی که ممکن بود، از کلمات عربی رایج زمانه خود در اشعارش استفاده نمی‌کرد. این ویژگی شعر خیام در زمانه‌ای که عربی زبان تقریباً رسمی ایران بوده و کتاب‌ها به این زبان نگارش می‌شدند، بسیار موردتوجه است.
ابهام در تعداد رباعیات خیام
همان‌طور که پیش‌ازاین نیز اشاره شد، رباعیات خیام، در زمان حیات او از مردم مخفی ماند و در زمان زندگی او تدوین نشد. پس از مرگ خیام، اشعارش جمع‌آوری و منتشر شدند؛ از همین رو، تعداد، جعلی و یا حقیقی بودن آنها، در سایه‌ای از ابهام قرار دارد. سیزده رباعی اصلی خیام در «مونس الاحرار» محمد ابن بدر جاجرمی، در سال 741 هجری قمری، دو رباعی در «مرصادالعباد» نجم‌الدین رازی، در سال 1233 میلادی، در کتاب «سندباد» در سال 1161 میلادی، پنج رباعی، بدون اشاره به نام خیام، در «تاریخ جهان‌گشای جوینی» در سال 1260 میلادی، یک رباعی، در کتاب «تاریخ گزیده» حمدالله مستوفی در سال 1330 میلادی، یک رباعی و در «نزهت المجالس» جمال خلیل شروانی در سال 1331 میلادی، سی و یک رباعی از خیام آورده شده است. در اصیل بودن این رباعیات شک و ابهامی وجود ندارد و خط فکری، فلسفی و ادبی آنها با خیام یکی است، به‌گونه‌ای که این ابیات مرجعی هستند برای صحت‌سنجی ابیاتی که به خیام نسبت داده می‌شوند. بسیاری از رباعیاتی که به خیام نسبت داده می‌شوند جعلی بوده و ازاین‌رو، صحت‌سنجی این ابیات، کاری است که خیام پژوهان به آن اشتغال داشتند.
صاحب سبک بودن خیام در رباعی
خیام خود صاحب‌سبک بود. او نه در ادبیات، نه در فکر پشت شعر و نه در قالب، از هیچ‌کس پیروی نمی‌کرد. او کم و گزیده می‌سرود، اما با همان کلام موجز، مفاهیم زیادی را ارائه می‌داد. زبان ساده، استعارات و تشبیهات زیاد و کلام موجز و روان خیام، آن چیزهایی هستند که در کلام هیچ شاعر پارسی‌گوی دیگری یافت نمی‌شد.
جبر یا اختیار، در دیدگاه خیام
جبر و در مقابل آن پرسشگری در مورد اختیار، از اساسی‌ترین مسائلی است که در رباعیات خیام به آنها اشاره شده است. او به پرسشگری درباره علم خداوند به موجودات پیش از خلق آنها پرداخته و جبر علمی را پایه می‌نهد. او ناجوانمردی‌های روزگار و مردم را نظاره می‌نمود و آزادی را غیرممکن می‌دید. همچنین جبری که بسیار در مورد آن می‌اندیشید و چاره‌ای جز تسلیم در برابر آن نمی‌دید، مرگ بود. این دست پرسشگری‌ها از موضوعات محوری است که در رباعیات خیام موردبحث هستند.
بیان مسئله هستی و زندگی انسان در رباعیات
خیام در رباعیاتش پیرامون زندگی، مرگ و پس از آن سخن می‌گوید. او درعین‌حال که از بی‌اعتباری، ناپایداری و زوال جهان و انسان صحبت می‌کند، از درد و رنج‌های زندگی نیز سخن به میان می‌آورد. او معتقد است که کائنات بدون انتهاست و ماهیت زندگی از درک انسان به‌دور است. او به تقدیر اعتقادی ندارد و ارتباط آسمان و تقدیر را بی‌اساس می‌خواند. خیام انسان را موجودی وابسته به زمان و مرگ را ذاتی دانسته؛ بنابراین نه آینده و نه گذشته را در دسترس نمی‌دانست و هستی انسان را در لحظه اکنون می‌دید. در بسیاری از ابیات رباعیات خیام، این موضوع بیان شده است.
هدف خیام از تکرار واژه "کوزه" در رباعیات
با بررسی رباعیات خیام، متوجه خواهیم شد که کوزه، یکی از مهم‌ترین نمادها در این اشعار است. خیام برای بیان دغدغه‌های فکری خود اعم از کوتاه و گذرا بودن زندگی، غنیمت شمردن لحظه و مرگ از نماد کوزه استفاده کرده است تا به خواننده یادآور شود که هر دو از خاک بوده و هر دو شکستنی و نابود شدنی هستند. به‌کارگیری کوزه در این تمثیلات، می‌تواند به علت رواج کوزه‌گری در نیشابور، نگرش فلسفی او به مرگ و زندگی و کارگاه کوزه‌گری دانستن جهان و همچنین باورهای اسطوره‌ای به معنای بازگشت به اصل باشد.
فیتز جرالد معرف خیام به دنیا
اولین ترجمه رباعیات خیام، توسط ادوارد فیتز جرالد (شاعر و نویسنده انگلیسی، 1809-1883) ،به انگلیسی انجام شد. این نسخه، با تمام کاستی‌ها و شبهات، یکی از معروف‌ترین ترجمه‌های رباعیات خیام محسوب می‌شود. این فیتزجرالد بود که خیام را به غرب معرفی نمود. او رباعیات را ترجمه و در قالب وزن شعری انگلیسی درآورده و به نظر می‌رسد که ترجمه فیتز جرالد، بهترین و نزدیک‌ترین ترجمه به ماهیت رباعیات خیام باشد.
ترجمه رباعیات خیام به دیگر زبان‌های دنیا
در قرن‌های اخیر، رباعیات خیام بسیار موردتوجه قرار گرفته و به زبان‌های زیادی در جهان ترجمه شده است. تا کنون رباعیات خیام به‌جز زبان انگلیسی، به زبان‌های مختلفی همچون فرانسوی، آلمانی، اردو، عربی، ایتالیایی، پرتغالی، لاتین، هندی، چینی، ارمنی، ژاپنی، یونانی، ترکی، روسی، دانمارکی، نروژی، سوئدی، اسپانیایی، هلندی، مجاری، صربی و... ترجمه شده است. همچنین خیام پژوهان زیادی در سراسر دنیا به پژوهش و صحت‌سنجی ابیات رباعیات خیام پرداخته‌اند. شما می‌توانید از کتابانه خرید کتاب رباعیات خیام به زبان‌های دیگر نیز داشته باشید.
تحقیقات صادق هدایت درباره خیام
صادق هدایت، از نوجوانی علاقه وافری به خیام و آثارش داشت. از اولین تصحیحات معتبر رباعیات نیز متعلق به صادق هدایت است. او درباره فلسفه، اشعار، الهامات و احساسات خیام مطالعات زیادی داشت. هدایت معتقد بود که به علت ابهام در تعداد رباعیات خیام، هرکسی که به می‌خوارگی در ابیات اشاره کرده، آن را به خیام نسبت می‌دهد، ازاین‌رو، نیازمند تحقیقاتی گسترده و تصحیح علمی رباعیات خیام وجود دارد. او کتاب «ترانه‌های خیام» را در سال 1313 با تصحیح علمی و مفصل رباعیات منتشر نمود.
بهترین تصحیح‌های رباعیات خیام
به نظر می‌رسد اولین تصحیح رباعیات و تفکیک رباعیات اصیل توسط غلامرضا رشید یاسمی صورت‌گرفته است، پس از آن تصحیح‌هایی از صادق هدایت، محمدعلی فروغی، سید علی میرافضلی، احمد شاملو، علی دشتی، جاوید مقدس صدقیانی و... تألیف و منتشر شدند. اگر قصد خرید کتاب رباعیات خیام با تصحیح خاصی را دارید، در کتابانه جستجویی انجام دهید.
خرید کتاب رباعیات خیام از کتابانه
رباعیات خیام، شاهکاری برجسته است که ایرانیان به داشتن آن مفتخرند. برای خرید اینترنتی کتاب رباعیات خیام، همانند سایر کتاب‌ها، می‌توانید به کتاب‌فروشی‌های معتبر مراجعه کنید. اما اگر قصد خرید کتاب های رباعیات خیام به صورت آنلاین را دارید، یا به دنبال نسخه‌ای خاص با تصحیحی خاص هستید، می‌توانید به کتابانه مراجعه کنید. برای این کار تنها کافی است نام رباعیات خیام را در این وب‌سایت جستجو کرده تا لیست ویرایش‌های مختلف این کتاب را دیده و خرید خود را نهایی کنید.
قیمت کتاب رباعیات خیام
قیمت کتاب های رباعیات خیام، می‌تواند بسته به نوع چاپ، نفیس بودن، خط، تصویرسازی و رنگ، ابعاد، جنس جلد، جنس کاغذ و... متنوع باشد؛ ازاین‌رو، اگر قصد خرید کتاب های رباعیات خیام به صورت آنلاین را دارید و می‌خواهید پیش از خرید از قیمت کتاب های رباعیات خیام باخبر شوید، سری به سایت کتابانه بزنید و اطلاعات تکمیلی را در آن بیابید.
نسل نو اندیش 
کتابسرای تندیس 
۷ روز ضمانت بازگشت وجه
ضمانت اصالت کالا
۷ روز هفته ۲۴ ساعته
امکان پرداخت در محل
امکان تحویل در محل
نظرات کاربران درباره کتاب رباعیات حکیم عمر خیام
دیدگاه کاربران