کتاب جهان پس از آمریکا – فرید زکریا

برشی از متن کتاب

در دهه گذشته، ایالات متحده نفوذش را در آن چه قرن‌ها حوزه نفوذ روسیه شمرده می ‌شد گسترش داده است. مسکو به سلطه آمریکا در دوران پس از جنگ سرد تن داد. مسکو به نقدینگی و حمایت واشنگتن نیاز داشت. اما در سال ۲۰۰۸ روسیه قدرتی بود که جانی دوباره گرفته بود. در نیمه فوریه ۲۰۰۹ جمهوری قرقیزستان تصمیم خود را به بستن پایگاه هوایی ماناس نهایی کرد. پایگاه آمریکا که حمایت هوایی اساسی را برای عملیات در افغانستان فراهم می کرد و پس از بسته شدن پایگاه دیگری در ازبکستان در سال ۲۰۰۵ اهمیت ویژه ای داشت. دولت روسیه که با موضوع حضور نظامی تقریبا همیشگی آمریکا در حیاط خلوت خود سخت مخالف بود بسته کمک 3/2 میلیارد دلاری پیشنهاد کرد که حمایت مالی آمریکا در قیاس با آن ناچیز بود و شامل ۱۸۰ میلیون دلار لغو بدهی، ۱۵۰ میلیون دلار کمک و وام ۲ میلیارد دلاری برای رقابت در ساخت یک نیروگاه برق – آبی بود. سرانجام معلوم شد که کورمان بک باکیف، رئیس جمهور قرقیزستان هر دو طرف را به جان هم انداخته بود. دولت او پس از عقد قرارداد با روسیه بار دیگر بر سر اجاره بسیار بالاتر با آمریکایی ‌ها وارد مذاکره شد و با باز ماندن ماناس به عنوان مرکز ترانزیت موافقت کرد.
حتی یک هم پیمان جدید آمریکا مانند هند استقلال را از ایالات متحده حفظ می ‌کند. دهلی ‌نو بابت حمایت واشنگتن از مشروعیت بخشیدن به هند به عنوان یک قدرت هسته ای عادی سپاسگزار است، اما همچنان مذاکره بر سر مسائل امنیتی اصلی را به تعویق می ‌اندازد. به رغم فشار زیاد آمریکا، هند همچون آمریکا ایران را تهدید به شمار نمی آورد. هند یک ‌بار موافقت کرد که به همراهی با ایالات متحده در سازمان بین المللی انرژی اتمی رای دهد اما همچنان روابط گسترده ای با ایران دارد. از جمله برگزاری رزمایش‌های مشترک نیروی دریایی. هند ایران را شریک تجاری خود می ‌داند و از منزوی ساختن آن به هر طریق امتناع می ‌کند. در آوریل ۲۰۰۸ خلبانان رئیس ‌جمهور احمدی‌نژاد هنگام بازگشت به وطن از سریلانکا درخواست توقف برای سوختگیری در دهلی نو کردند. دولت هند بلافاصله دعوتی رسمی صادر کرد و توقف شش ساعته را به دیداری دولتی تبدیل کرد.
وضع صندوق بین المللی پول و بانک جهانی نیز درسی سودمند فراهم می کند. این نهادها که تحت سلطه افکار و پول آمریکا هستند از دیرباز ابزاری برای نفوذ آمریکا بودند و امروز ستسر می نویسد: اقتصادهای نوظهور مانند چین، روسیه، هند، عربستان سعودی، کره و حتی برزیل نیازی به صندوق بین المللی پول ندارند و در موقعیتی هستند که رقابت فزاینده با آن دارند. عربستان سعودی از لبنان پشتیبانی می کند. ونزوئلا به آرژانتین برای بازپرداخت بدهی اش به صندوق بین المللی پول کمک کرد. سرمایه گذاری چین در توسعه جایگزینی برای وام دهی بانک جهانی فراهم می کند.
برای نمونه ای حتی بهتر از این که تغییرات مربوط به اوج گیری دیگران تا چه حد بنیادی است، گزارش مربوط به اجلاس سران گروه ۲۰ در نوامبر ۲۰۰۸ در واشنگتن دی سی را دوباره بخوانید که در سخت ترین روزهای بحران مالی جهانی برگزار شد.