کتاب انسان کامل اثر مرتضی مطهری

درباره کتاب انسان کامل

کتاب انسان کامل در واقع تنظيم‌شده‌ي سيزده سخنراني از استاد شهيد مي‌باشد. مناسبت ايراد اين سخنراني‌ها را اين‌طور بيان نموده‌اند كه در آن دوره (دهه 50 شمسي) بيشتر به جنبه اجتماعي اسلام پرداخته مي‌شده و ساير ابعاد اسلامي از جمله بعد معنوي آن كم‌رنگ‌تر مي‌نموده است و از آنجايي كه اسلام، ديني جامع و همه جانبه است و لازم است به همه‌ي ابعاد آن در جامعه پرداخته شود و نيز انسان هم طبيعتاً موجودي چندساحتي است؛ استاد مطهري اين مباحث را در قالب موضوعي انسان كامل مطرح نموده تا جامعيت اسلام بر همگان روشن گردد و انسان نمونه و الگوي تربيتي اسلامي معرفي شود.

هرچند اين سخنراني‌ها اكثراً در جمع دانشجويان ايراد گرديده است؛ اما مطالعه‌ي کتاب انسان کامل گرانبها براي همگان خصوصاً جوانان در همه‌ي دوران نياز است.

در کتاب انسان کامل، استاد با استفاده از تعابيري چون انسان سالم، انسان معيوب، انسان كامل، انسان مسخ‌شده و … توجه ما را به خودمان و اينكه ما موجودي چندبعدي هستيم جلب مي‌كند و سپس برنامه‌هاي انسان‌سازي اسلامي را مطرح نموده و با بيان آفات روحي كه مي‌تواند گريبانگير انسان گردد و ارائه راه‌حل‌هايي كه مي‌توان از گرفتار شدن به اين آفات رهايي يافت؛ مخاطب را به اين نتيجه مي‌رساند كه هماهنگي در رشد ارزش‌هاي انساني، مطلوب اسلام است.

استاد مطهري، معتقد است كه چون انسان دغدغه‌ي جاودانگي دارد و همين درد و دغدغه است كه ميل به عبادت و پرستش خدا و راز و نياز با او را در انسان بوجود آورده است؛ با بيان اين مطالب، خداجويي انسان را جزئي از مسير انسان كامل شدن مي‌شمرد.

در ادامه، نظريات مكاتب گوناگون (مكتب عقل، قدرت، عرفان و تصوف، محبت، سوسياليسم و اگزيستانسياليسم) در رابطه با انسان كامل را بيان نموده است. استاد در اين مجموعه به‌طور مشخص و مجزا تصويري از انسان كامل اسلامي را تشريح نكرده است بلكه در خلال مباحث مطرح‌شده از ابتدا و متناسب با موضوعات، نظر اسلام و ديدگاه اسلامي را به مخاطب معرفي نموده است.

از آنجايي كه بخشي از اين سخنراني‌ها در ماه رمضان و مصادف با ايام شهادت حضرت علي (ع) بوده است، لذا در پايان اين بخش‌ها به ذكر مصيبت پرداخته شده كه البته بي‌ارتباط با موضوع بحث نيست و تنوعي دلنشين در متن ايجاد شده است كه خواندنشان خالي از لطف نيست.

بخشی از کتاب انسان کامل

چرا به ما گفته‌اند، يك دروغ كه انسان بگويد؛ تعفني از دهان او بلند مي‌شود كه تا هفت آسمان، فرشتگان را متأذّي مي‌كند؟ آن وقت مي‌گويند چرا انسان تا وقتي در جهنم است؛ اين‌قدر جهنم عفونت دارد؟! عفونت جهنم همين عفونت‌هايي است كه ما خودمان در دنيا ايجاد كرده‌ايم، همين دروغ‌هايي است كه خودمان مي‌گوييم.

دشنام دادن و همز و لمز كردن هم همين‌طور است. تهمت زدن سرور همه‌ي اين‌هاست؛ چون تهمت زدن هم {رذيلت} دروغ گفتن را دارد و هم {رذيلت} غيبت كردن را. چون آدمي كه غيبت مي‌كند؛ راست مي‌گويد و بدگويي مي‌كند و آدمي كه دروغ مي‌گويد، دروغ مي‌گويد ولي بدگويي كسي را نمي‌كند، يك دروغي مي‌بافد و مي‌گويد. اما آدمي كه تهمت مي‌زند؛ در آن واحد، هم دروغ مي‌گويد و هم غيبت مي‌كند؛ يعني دو گناه كبيره را با يكديگر انجام مي‌دهد.

کتاب انسان کامل به قلم مرتضی مطهری در انتشارات صدرا به چاپ رسیده است.