کتاب اسرار تمدن روم باستان – بهنام محمدپناه

کتاب اسرار تمدن روم باستان اثر بهنام محمدپناه توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده است.

این کتاب از دو فصل تشکیل شده است. فصل اول خدایان و افسانه های روم باستان، از جمله آئنیس، روموس و رومولوس را شرح می دهد. و در فصل دوم کتاب به تاریخ روم باستان از عصر پادشاهی و جمهوری تا بیداری در غرب و ادامهء امپراتوری روم شرقی می پردازد.موضوع کلی کتاب جامعهء رومی است که براساس طبقات کاملاً مجزا سازماندهی شده بود. این تقسیم‌بندی جامعه در ابتدای تاریخ روم، در حدود قرن ششم قبل از میلاد آغاز گردید. صاحب امتیازترین و قدرتمندترین شهروندان رومی اشراف بودند. در طبقه اجتماعی بعدی، اسب سوارها (اعضاء گارد سلطنتی) قرار داشتند. این گروه غالباً تجار ثروتمند یا صرافان (بانکداران) بودند. بخش اعظم شهروندان رومی، توده مردم بودند، که جزء فقیرترین شهروندان نیز محسوب می‌شدند مردم معمولی سرانجام توانستند تساوی سیاسی در مقابل اعضاء گارد و اشراف، را بدست آورده و حق رشد و ارتقاء تا مقام افسر ارشد نظامی و مشاغل دولتی، را بدست بیاورند. در پائین هرم نظام اجتماعی جامعه رومی نیز بردگان قرار داشتند، که سخت‌ترین و کم اهمیت‌ترین کارها را انجام می‌دادند. رومی‌ها از اسیران جنگی به عنوان برده استفاده می‌کردند. بردگان هیچ گونه آزادی و حق انتخابی نداشتند. زبان مشترک در سراسر امپراتوری روم، زبان لاتین بود. از قرن سوم قبل از میلاد، رومی‌ها شروع به تشکیل امپراتوری خود کردند و تا پیش از پایان قرن دوم میلادی موفق شدند بیشتر نواحی غرب اروپا، شرق نزدیک و شمال آفریقا را تحت کنترل خود درآورند. موفقیت امپراتوری روم در نتیجه استفاده از لژیون‌های بسیار ورزیده و تعلیم دیده و نیز مدیریت بسیار موثر آنها بود که از مرکز پایتخت رم، به خوبی کنترل می‌شد.در سال ۲۷ قبل از میلاد، اکتاویان با عنوان افتخاری آگوستوس سزار، به عنوان نخستین امپراتور روم برگزیده شد. اگوستوس، که به مدت ۴۰ سال بر امپراتوری روم حکومت کرد، مسئولیت اداره آن را با مجلس سنا (گروهی از مستولین اداره کننده روم)، تقسیم کرد. او از ارتش روم یک نیروی قوی و آموزش دیده ساخت. روم در طول حکومت او دورانی پر از صلح و شکوه را پشت سر نهاد. او یک گارد محافظ ایجاد کرد که به آنها دستمزد خوبی می‌داد و آنها را گارد امپراتور می‌نامید.پس از آکوستوس، امپراتورانی از سلسله‌های،خانوادگی مختلف به قدرت رسیدند. طی ۲۰۰ سال آینده که دوران یکس رومانا یا دوران صلح و آرامش لقب یافته است. امپراتوری روم به اوج قدرت و بالاترین حد قلمرو خود رسید. در آن زمان، بخش اعظم اروپا به همراه سرزمین‌های سواحل شرقی و جنوبی مدیترانه به عنوان ایالت‌های رومی تحت کنترل و اداره امپراتوری روم درآمده بود. امپراتوری عظیم روم به شکل کامل سازماندهی شده بود و به خوبی اداره و کنترل می‌شد. یک شبکه از راهها سرزمین‌های امپراتوری را به پایتخت، رم، متصل می‌کرد و لژیون‌های آموزش دیده روم از تمام نقاط بحرانی در طول مرزهایش دفاع می‌کردند. شهروندان رومی نیز از یک قانون مشترک، فرهنگ مشترک و زبان مشترک، لاتین، بهره‌مند بودند.اما پس از قرن سوم میلادی با آغاز کشاکش‌های داخلی بر سر کسب قدرت میان فرماندهان ارتش و عدم ثبات سیاسی و همچنین به درازا کشیده شدن نبردهای فرسایشی روم با امپراتوری ایران و نیز هجوم اقوام شمالی به تدریج اسباب انحطاط این امپراتوری نیز پدیدار شد. در اواخر این قرن، دیوکلتین و جانشینش کنستانتین تلاش کردند با ایجاد اصلاحات اساسی در ساختار حکومت، از اضمحلال امپراتوری جلوگیری کنند اما طرح آنها مفید واقع نشد و بالاجبار امپراتوری به دو نیمه شرقی و غربی تقسیم شد.در اواسط قرن پنجم میلادی و زمانی که امپراتوری روم در پایین‌ترین سطح قدرت و انسجام داخلی قرار داشت، امپراتوری روم غربی با حمله اقوام بربر ژرمن و واندال مواجه شد و بی هیچ مقاومتی سقوط کرد. بخش شرقی امپراتوری که بیزانس نامیده می‌شد اما توانست به یمن موقعیت استراتژیک جغرافیایی و نیز با تکیه بر قدرت مذهب، مدت بیشتری از هجوم این اقوام مصون بماند اما این امپراتوری نیز سرانجام در سال ۱۴۵۳ میلادی با حمله ترکان مسلمان فروپاشید و به این ترتیب حکومت ۱۵۰۰ ساله رومیان بر اروپا پایان پذیرفت.