«محمدعلی جمالزاده» یکی از نویسندگان نامدار ایرانی است که آثار بینظیری برای ادبیات غنی ایران به جا گذاشته است. آثار وی نقطه عطفی برای ادبیات ایران به شمار میرود. اگر شیفته ادبیات معاصر ایران هستید زندگینامه محمدعلی جمالزاده برای شما بسیار خواندنی خواهد بود. در ادامه از شما دعوت میکنیم بیشتر با این نویسنده طنزپرداز و پدر داستان کوتاه زبان فارسی آشنا شوید.
برای مطالعه زندگینامه محمدعلی جمالزاده به شکل کامل میتوان کتاب سر و ته یک کرباس را مطالعه نمود که با قلم خودش به رشته تحریر درآمده است؛ ما نیز در این مقاله سرگذشت و شرح زندگی این نویسنده ایرانی را به صورت خلاصه بیان خواهیم کرد.
محمدعلی جمالزاده که بزرگترین فرزند در میان پنج فرزند خانواده خود محسوب میشود در سال 1271 در استان اصفهان چشم به جهان گشود؛ پدر او «سید جمالالدین واعظ» که یک روحانی معروف در زمان خود بود و طرفداران بسیار زیادی داشت، خود طرفدار اندیشههای مشروطهخواهی مانند آزادی و عدالت بود.
جمالزاده در سال 1281 به همراه خانواده خود به تهران نقلمکان کرد و در مدرسه «مدرن شروات» به تحصیل پرداخت و با مباحثی مانند ریاضی، جغرافی و زبانهایی مانند عربی و فرانسوی آشنا شد. سپس در مدرسه «آداب» که به معلمین و برنامه تحصیلی فوقالعادهاش معروف بود رفت و مباحث مشابه مدرسه پیشین خود را به صورت کاملتر فرا گرفت. در نهایت محمدعلی جمالزاده به همراه چند دانشآموز برتر دیگر برای تحصیل در دارالفنون انتخاب شدند تا با مباحثی مانند شیمی، گیاهشناسی و جانورشناسی که توسط یک معلم فرانسوی تدریس میشد آشنا شوند. محمدعلی جمالزاده بهعنوان فرزند ارشد خانواده همیشه همراه پدر خود بود و همین باعث شد که با مباحث مختلف جامعه بهخوبی آشنا شود. در سال 1287 محمدعلی جمالزاده برای تحصیل در مدرسه «آنتورا» به بیروت رفت و شاید بتوان گفت که شوق نویسندگی در آن زمان در ایشان شکل گرفت زیرا شروع به نوشتن چند شعر و مقاله در روزنامه مدرسه خود کرد.
در سال 1289 در شهر «لوزان» سوییس به تحصیل در رشته حقوق پرداخت در دوران تحصیل خود با سختیها و مشکلات مالی بسیار زیادی روبهرو بود. همچنین در این دوران یک عشق نافرجام را نیز تجربه کرد اما در نهایت به «دیژون» فرانسه نقلمکان کرد و در سال 1293 از دانشگاه فارغالتحصیل شد و در همان سال با یک دانشجوی سوئیسی به نام «جوزفین» ازدواج کرد. محمدعلی جمالزاده ابتدا از طریق استانبول به بغداد اعزام شد و در آنجا چند نفر از فعالان ضد انگلیس و افسران آلمانی به او پیوستند. در بغداد، روزنامهای به نام «راستیز» تأسیس کردند و به فعالیت خود ادامه دادند که از مرداد 1294 تا اسفند همان سال ادامه داشت. از سال 1294 تا سال 1299 به نوشتن مقاله و تحقیق برای روزنامه «کاوه» پرداخت در همین سال مجموعه گنج بیارزش را نوشت که مجموعهای از پانزده مقالهای در مورد تاریخ روابط بین روسیه و ایران و مقالاتی در موضوعات مختلف در زبان فارسی، شعر و تاریخ بود؛ این اثر از او بسیار مورد توجه گرفت. واکنشهایی که از سوی مردم دریافت کرد بسیار متفاوت بود؛ بعضی آن را توهین به زبان و دین میدانستند و بعضی دیگر آن را نوآوری عظیمی در ادبیات بهحساب میآوردند اما همین واکنشها باعث شد محمدعلی جمالزاده تصمیم بگیرد که تا 20 سال آینده هیچ اثری را در ایران منتشر نکند.
در پایان این سال پرفرازونشیب سرمایه مجله به پایان رسید و به دنبال این محمدعلی جمالزاده به مدت 9 سال در سفارت ایران در برلین به کار تمام وقت پرداخت اما از نوشتن مقالات علمی غافل نشد اما شرایط زمانی دشوارتر شد که او همسرش جوزفین را به دلیل بیماری از دست داد. در سال 1310 محمدعلی جمالزاده با همسر دوم خود «مارگارت» ازدواج کرد و برای کار به «ژنو» رفت و تا زمان بازنشستگی در سال 1335 در همان جا به زندگی و کار پرداخت. از سال 1321 ،محمدعلی جمالزاده آثار زیادی را خلق کرد که در آنها، رمانها و همچنین داستانهای کوتاه بسیاری به چشم میخورد. بیشتر نویسندگان درباره وقایع زندگی شخصی خود چیزی نمیگویند اما محمدعلی جمالزاده جزو نویسندگانی است که اغلب از اتفاقات زندگی شخصی خود در آثارش استفاده میکرده است مانند کتاب عمو حسین علی. از آن جایی که جمالزاده به زبانهای فرانسوی، آلمانی و عربی تسلط داشت با ترجمههای بینظیر خود تلاش میکرد تا آثار این کشورها را به فارسیزبانان معرفی کند. گرچه از او چنین انتقاد میشد که با بالارفتن سنش نوشتههای او دیگر آن انسجام سابق را ندارد. محمدعلی جمالزاده تا پایان عمرش به زندگی در ژنو ادامه داد و تنها مدت کمی به ایران سفر کرد اما ارتباط خود را با نویسندگان ایرانی بهخوبی حفظ میکرد.
این نویسنده بزرگ در 17 آبان 1376 از دنیا رفت و در ژنو به خاک سپرده شد؛ پس از مرگ وی بسیاری از آثار و مقالاتی که در طی زندگی خود خلق کرده بودند به کتابخانه دانشگاه تهران اهدا شد.
مطالعهی بیشتر: آثار و زندگینامه آلن دوباتن
از داستان فارسی شکر است در مجموعه یکی بود یکی نبود محمدعلی جمالزاده بهعنوان نخستین داستان فارسی به شیوه غربی یاد میشود. وی یکی از بنیانگذارهای اصلی در زمینه ادبیات داستانی معاصر فارسی به شمار میرود و پس از هزار سال نثرنویسی به زبان فارسی، سبک نگارش محمدعلی جمالی تولد سبکی نوین در داستاننویسی فارسی بود.
اگر به ادبیات فارسی علاقه دارید باید لیست کتابهای محمدعلی جمالزاده را بررسی کنید و در برنامه مطالعه خود بگنجانید. جمالزاده که "پدر داستان کوتاه فارسی" لقب گرفته است، آثار قابل توجهی در کارنامه خود دارد؛ از جمله یکی بود یکی نبود که شامل 6 داستان کوتاه است و در نگارش آن از طنز بسیاری استفاده شده است، یکی بود یکی نبود کتابی است که بعد گذشت چندین سال هنوز هم میتواند خنده را بر روی لبهای شما بیاورد.
از دیگر آثار محمدعلی جمالزاده میتوانیم به کتاب سر و ته یه کرباس اشاره کنیم که درواقع در این کتاب بیوگرافی محمدعلی جمالزاده بیان شده است. از دوران کودکی وی تا فعالیتهایی که در مسیر زندگی خود انجام داده است؛
از کتابهای معروف این نویسنده میتوانیم به کتاب هفت کشور اشاره کنیم که درواقع شامل چندین داستان و حکایت است که به فارسی روان بازگردانده شده است.
اثر دیگر محمدعلی جمالزاده کتاب قصه ما به سر رسید است که مانند اثر قبلی، شامل داستانهای کوتاهی است که بیانگر شیوه، زندگی و سنت مردم مختلف جهان است و این نمایانگر علاقه شدید وی به معرفی جهان به مردم ایران است.
در آخر بهتر است با کتاب آسمان ریسمان آشنا شویم، این کتاب که جزو آخرین آثار وی شمرده میشود، طرفداران زیادی دارد و شامل 15 داستان کوتاه و همچنین 5 ترجمه از داستانها مختلف دیگر است.
بهترین کتاب محمدعلی جمالزاده، کتاب یکی بود یکی نبود است که مورد علاقه خود نویسنده نیز بوده. میتوان گفت مقدمه این اثر بیانیهای مهم در نثر فارسی معاصر است که پس از آشنایی جمالزاده با ادبیات غرب و داستان نویسی به شیوه غربی و همچنین پس از تسلط بر داستان نویسی کهن ایران، این اثر فاخر را خلق کرد.
از جوایز و افتخارات ایشان میتوان به نامزد شدن جایزه نوبل ادبیات در سال 1965 و همچنین یکی از چهار فارسی زبانی که نامزد جایزه آکادمی سوئد بودند اشاره کرد.
این نویسنده در میان اهل قلم از محبوبیت بالایی برخوردار است اما باید توجه داشت که تمامی چهرههای محبوب همواره زیر ذرهبین منتقدین نیز هستند. نظر «حسن میرعابدینی» درباره جمالزاده این است که جمالزاده اولین نویسنده ایرانی است که با آگاهی کامل از شیوه داستان نویسی اروپایی و ترکیب آن با سنتهای داستانسرایی اصیل ایران شروع به خلق داستان کرد. از نظر عابدینی داستانهای محمدعلی جمالزاده سعی دارند به زبان محاوره نزدیک شوند، اما مواقعی پیشآمده که با استفادهی افراطی از واژههای عامیانه، متن دچار پرگویی شده است. از نظر «جمال میرصادقی» تلاش جمالزاده ستودنی است اما از مضمون و محتوا و نوع داستانها انتظار بیشتری میرفت. وی معتقد است که داستان درد دل ملا قربانعلی یکی از برجستهترین داستانهای کوتاه ادبیات معاصر است. شایان توجه است در میان تمام افرادی که محمدعلی جمالزاده را یک مبتکر بسیار خلاق میدانند، «پرویز ناتل خانلر» معتقد است که جمالزاده مبتکر نیست و ایده ابداع این سبک نگارش مخصوص «علی اکبر دهخدا» بوده است.
با مطالعه بیوگرافی محمدعلی جمالزاده متوجه ابتکار و تلاش او میشویم؛ امروزه با کتابهای جمالزاده ادبیات ایران روز به روز، پیشرفتهتر شده، خواندن آثار این نویسنده بزرگ ما را با سختیهای این پیشرفت و راه نویسندگان موفق آشنا میکند همچنین با خواندن آثار ترجمه شده این نویسنده با زندگی مردم مختلف در نقاط مختلف جهان بهتر از قبل آشنا میشویم.
اگر به ادبیات معاصر فارسی و مخصوصاً داستانهای کوتاه و طنزآمیز علاقه داشته باشید، خرید کتابهای محمدعلی جمالزاده بهترین گزینهی پیش روی شماست. امروزه با گسترش دنیای تکنولوژی میتوانید برای خواندن کتابهای مدنظر خود، از سایتها و اپلیکیشنها کمک بگیرید؛ در این خصوص، کتابانه محیطی برای شما فراهم کرده است که میتوانید به طیف گسترده ای از آثار نویسندگان و محصولات فرهنگی دسترسی داشته باشید و در وقت و هزینه خود صرفه جویی کنید. شما میتوانید با مراجعه به سایت کتابانه، هر رمان ایرانی یا خارجی که مورد نظرتان است را خریداری کرده و آن را درب منزل تحویل بگیرید.