حکیم عمر خیام؛ عالِمی که عالَمی را حیران ساخت!
خواندن اشعار شاعران بزرگ ایرانیتبار بدون شک، یکی از مهمترین رسالتهایی است که همه دوستداران ادبیات نسبت به این حوزه دارند! اما مسئله رباعیات حکیم عمر خیام یا همان خیام نیشابوری خودمان کمی متفاوت است!
رباعیات خیام درعین کوتاهی، صراحت کلام بینظیری دارند و در کوبندهترین حالت ممکن، تاثیر فوقالعاده خود را بر ذهن و جان مخاطب میگذارند؛ بنابراین حتی کسانی که میانه چندان خوبی با شعر و شاعری ندارند، عاشق جسارت کلمات او میشوند! البته خیام بزرگ در رباعیاتش خلاصه نمیشود؛ برای آشنایی بیشتر با بیوگرافی خیام نیشابوری، پیشنهاد میکنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. 
حکیم عمر خیام کیست؟
حکیم عمر خیام یک همهفنحریفِ بهتمام معنا بوده است! به گفته اهالی علم و ادبیات، او منجم، شاعر و فیلسوف قدرقدرتی است که مردم زمانهاش به دلیل دارا بودن کمالاتی فراتراز زمانه خود، او را حجة الحق نامیدند. آثار خیام بیشتر بهلطف رباعیهای ویژه او شهرت دارد که سبک سرودن آنها تفاوت بسیاری با سبک شعرای پیش و حتی پس از خیام داشته است.
زندگینامه حکیم عمر خیام نیشابوری
عمر خیام با نام کامل غیاث الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری متولد 28 اردیبهشت ماهِ سال 427 است. همانطور که احتمالا تاکنون حدس زدهاید، خیام فرزندِ نیشابور است؛ آثار خیام در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم در رگهای ادبیات ایران و جهان جریان یافت که نتیجهاش، ماندگاری دوراز انتظار رباعیهای او شد. در ادامه سکانسهایی از معتبرترین سرگذشنامه عمر خیام، ما را با گوشههای متفاوتی از زندگی پرآوازه او آشنا خواهد کرد. 
دوران کودکی حکیم عمر خیام
خیام از همان سنین کودکی پرسشگر و کنجکاو بود! پدر و مادرش بهطورقطع پاسخ همه سوالات او را نمیدانستند؛ بنابراین قرار بر این شد که این پسرکِ مشتاق به یادگیری، در مدرسه عملیهای که کنار مسجد جامع بود دروس مختلف را بیاموزد. در مدرسه خیام، دروس مختلفی مانند ریاضی، فارسی، عربی و دروس دیگر در حد مقدماتی تدریس میشد که عمر خیام شتابانتر از سایرین، همه آن مطالب را تنها طی دو سال آموخت. درست حدس زدید! آن مدرسه دیگر چیزی برای آموختن به خیام نیشابوری نداشت. مطابق با زندگی نامه خیام، سر عت او معلمانش را شگفتزده میکرد؛ بنابراین رفتن به مکتب " خواجه ابوالحسن انباری " برای آموزشهای بیشتر در مبحث هندسه و ریاضیات، پیشنهاد اکید اساتید او به پدرش بود.
مطالعه بیشتر: آثار و زندگینامه حکیم ابوالقاسم فردوسی
حکیم عمر خیام و شوق آموختن در ایام جوانی!
ماجرای عالِم پرشور ما به همین مکتب و همین استاد بزرگ ختم نمیشود. حکیم عمر خیام پس از گذراندن این دوران نیز برای تحصیل سایر علوم مانند عرفان و اخلاق، قرآن و فلسفه، راهیِ مکتب " امام موفق نیشابوری" و" شیخ محمد منصور" شد. براساس سرگذشنامه عمر خیام، خیامِ جوان، بسیار میدانست اما بسیارتر، متواضع بود! او معمولا "بهاندازه" سخن میگفت و هر روز به شوق یادگیری در مکاتب اساتید بزرگ، روزها را میگذراند. در مکتب این اساتید، او بیش از پیش به فلسفه و فیلسوفانه زیستن علاقهمند میشد.
خیام و ورود به وادی شاعری
خیام پس از تحصیل در علوم مختلف، مهاجرتی شیرین به سمرقند داشت. او در اولین سال مهاجرت خود نخستین کتابش را با حمایت و نظارت قاضیالقضات سمرقند به رشته تحریر درآورد. از این زمان به بعد، با آثار خیام در مقامِ شاعر و نویسنده حرفهای روبهرو هستیم! چراکه او به سرودن رباعیهای دوزبانه ( عربی و فارسی) روی آورد و از سویی دیگر، مطالعه و نوشتن در بابِ سایر علومی که آموخته بود را فراموش نکرد. 
مرگ حکیم عمر خیام
در بیوگرافی خیام نیشابوری، زمان دقیق مرگ او مانند بسیاری از شاعران و نویسندگان کهن در دسترس نیست اما، مورخان این زمان را بین سالهای 517 تا 520 هجری قمری در نیشابور تخمین زدهاند که هماکنون نیز با عنوان آرامگاه خیام، در همین شهر واقع شده است. این بنا که معماری شورانگیز و زیبایی دارد، در سال 1342 با دستان توانمند«هوشنگ سیحون»، یکی از معماران هنرمند ایرانی طراحی و ساخته شد.
خیام و خلق تقویم ایرانی!
همانطور که همه ما میدانیم، خیام یک ستارهشناس تمام عیار بود! بنابراین شاید جالب باشد که بدانید آنچه که بهعنوان تقویم امروزیِ ما ایرانیها شناخته شده، حاصل محاسبات او و سایر دانشمندان است.
شهرت جهانی حکیم خیام نیشابوری
آثار خیام، بهویژه رباعیهای او شهرت بینظیری دارد و به بیشتر زبانهای زنده دنیا ترجمه شده است. این آوازه جهانی را مدیون ادوارد فیتزجرالد هستیم که در قرن نوزدهم میلادی، رباعیات خیام را به زبان انگلیسی ترجمه نمود و در اختیار همزبانهایش قرار داد. ادوارد فیتز جرالد پس از ترجمه اشعار حکیم عمر خیام، نام او را همردیف 4 شاعر برجسته تاریخ ادبیات جهان قرار داد؛ هومر، شکسپیر، دانته و گوته که بیشک نامشان برای دوستداران ادبیات و شعر، تا همیشه آشنا است. 
ویژگی آثار یا سبک نوشتن حکیم عمر خیام
شعر خیام بیشتر در قالب رباعی سروده شده است؛ کوتاه و ساده و کوبنده! عمده دلیل شهرت او سرودن همین رباعیهای فلسفی عمیقی است که مخاطب را به اندیشیدن وا میدارد. خیام با جسارتِ تمام انتقاد میکند و بیمی از عذاب الهی یا دنیوی ندارد! این صراحت کلام و رک بودن در سرودن اشعار، بارزترین ویژگی آثار او است. نمونهای از سبک سرودههای انتقادی و اعتراضی او را در این رباعی خواهیم یافت: گر می نخوری طعنه مزن مستان را بنیاد مکن تو حیله و دستان را تو غره بدان مشو که می مینخوری صد لقمه خوری که می غلام است آن را!
مشهورترین کتاب خیام
از آثار معروفی که منسوب به حیکم عمر خیام نیشابوری است، میتوان به کتاب رباعیات خیام، کتاب جبر که با محوریت ریاضیات نوشته شده است و رساله معروف نوروزنامه اشاره کرد؛ در این رساله آیین نوروز باستانی ایرانیان در حکومت ساسانی به صورت مفصل و کاملا روان بیان شده است. 
خرید کتابهای خیام از کتابانه
در زندگی نامه خیام بارها به آثار بی نظیری که او در حوزه شعر و نثر ارائه نموده است اما، امروزه تعداد آثار برجای مانده از او به بیش از 12 اثر نمیرسد. در وبسایت کتابانه میتوانید به نمونههای برجستهای از آثار خیام و سایر کتاب های شعر کهن فارسی دسترسی خوبی داشته باشید و کتاب دلخواهتان را به صورت اینترنتی، به شرط دریافت در اسرع وقت سفارش دهید!