کتاب نگاهی کوتاه به مصر - حسینیان

کتاب نگاهی کوتاه به مصر نوشته میرمسعود حسینیان توسط انتشارات کتاب نیستان به چاپ رسیده است.

این کتاب قصد دارد با نگاهی کلی به تاریخچه ی مصر، سابقه ی تاریخی این کشور را در زمان تکوین و تمدن فرعونی بررسی کند و خانواده های مختلف این تمدن در طول زمان را به تصویر بکشد. سپس سابقه ی تاریخی این کشور را در زمان اسلام و تاریخ معاصر نمایش دهد. در ادامه اطلاعات کلی جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جمعیتی، آموزشی و رسانه ای مصر به صورت خلاصه بررسی شده و در اختیار مخاطب قرار گرفته است. مصر کشوری با تمدنی دیرینه می باشد که در دره ی رود نیل و شمال شرقی آفریقا واقع شده است.  تمدن مصر به بیش از پنج هزار سال پیش باز می گردد و چنین تمدنی در کشورهای عربی کاملاً بی سابقه است. "میر مسعود حسینیان" در این کتاب با "نگاهی کوتاه به مصر" و دیدنی های زیارتی و سیاحتی آن، هر چه که لازم است در مورد این کشور بدانید برای تان به تصویر می کشد، از این رو کتاب حاضر را می توان یکی از کامل ترین آثاری دانست که به تاریخچه ی مصر می پردازد. نویسنده با قلمی روان و به دور از پیچیدگی مصر و تمدن دیرینه اش را مورد بررسی قرار می دهد و سپس با بیان خلاصه ای از تاریخ روابط ایران و مصر در دوره های قبل و بعد اسلام و زمان معاصر، مطالب کتاب را بسط می دهد.

فهرست

• مقدمه
• نگاهی کوتاه به سابقه تاریخی مصر
• عصر فرعونی
• عصر اسکندر و بطالمه
• دوران اسلامی معاصر
• اطلاعات کلی پیرامون مصر
• موقعیت جغرافیایی
• اوضاع فرهنگی و اجتماعی
• وضعیت جمعیتی
• اطلاعاتی پیرامون ساختار سیاسی اجتماعی مصر
• نظام حکومتی
• حیات پارلمانی در مصر
• قوه قضاییه
• آموزش و پرورش
• اوضاع معیشتی و اقتصادی در مصر
• حضور زنان در صحنه های اجتماعی مصر
• رسانه های مصری
• رادیو و تلویزیون
• ساختار اقتصادی
• اطلاعاتی مختصر پیرامون تاریخچه و آثار باستانی بعضی شهرهای مهم مصر
• آثار تاریخی اسکندریه
• شهرهای کانال سوئز
• آثار باستانی اقصر
• آسوان
• اماکن دیدنی آسوان
• آسیوط
• ابو سمبل
• شبه جزیره سینا
• آشنایی کوتاهی با شهر قاهره
• خلاصه ای از تاریخ روابط ایران و مصر
• قبل از اسلام
• بعد از اسلام
• زمان معاصر
• آثار قدیم قاهره
• آثار دوره فرعون
• آثار اسلامی قاهره
• مقام مقدس راس الحسین
• مسجد و مقبره سیده زینب (ع)
• مسجد و مرقد حضرت سیده نفیسه (ع)
• مرقد مالک اشتر نخعی
• مرقد حضرت سکینه بنت الحسین (ع)
• مرقد حضرت رقیه بنت علی (ع)
• مرقد عایشه بنت الصادق (ع)
• مرقد حضرت فاطمه نبویه
• مرقد محمد حنفیه
• مرقد محمد بن ابی بکر
• مرقد معروف به مقام زین العابدین
• سایر مراقد و مزارات
• مساجد مشهور مصر
• مسجد ابن طولون
• جامع الازهر یا مسجد الازهر
• مسجد عمروبن عاص
• مسجد سلطان حسن
• مسجد الرفاعی
• مسجد محمد علی
• مقبره و مسجد محمد بن ادریس شافعی
• مسجد الحاکم بامرالله
• مسیحیان قبطی در مصر
• منطقه قصر الشمع
• کلیسای معلقه
• متحف یا موزه قبطی
• کلیسای مار جرجس
• دیر مار جرجس، روم ارتدکس
• کلیسای ابی سرجه
• کلیسای بارباره
• کنیسه یهودیان
• مراکز دیدنی و سیاحتی قاهره
• رود نیل
• موزه ملی مصر
• موزه هنر اسلامی
• موزه قرآن
• موزه سلاح
• موزه قبطی
• قلعه صلاح الدین
• برج قاهره
• آرامگاه جمال عبدالناصر
• بازار خان خلیلی
• قریه فرعونی
• منابع

برشی از متن کتاب

پس از ظهور اسلام، مردم دو کشور به اسلام گرویدند و در لشکر عمروعاص که مصر را فتح کرد تعداد زیادی ایرانی حضور داشتند. بعدها نیز گروهی از ایرانیان با مهاجرت از ایران در مصر اقامت گزیدند و لذا در طول زمان نشانه های فراوانی از تبادلات فرهنگی - سیاسی - علمی و اقتصادی میان دو کشور دیده می‌شود. از جمله شعرا و فلاسفه ایرانی که مدتی را در مصر زیسته اند می توان به ابو نواس شاعر ایرانی الاصل دوران عباسی، ناصر خسرو قبادیانی شاعر و فیلسوف قرن 5 که در سال 439 هجری - 1061 میلادی به مصر مسافرت و در سفرنامه اش به ارزش های جامعه ی مصری اشاره نموده است، سعدی شیرازی و فخرالدین عراقی شاعر و فیلسوف قرن 7 اشاره نمود. دوران حکومت فاطمی ها، که دارای ریشه‌های مشترک با مذهب اسماعیلی بودند، شکوفایی روابط فرهنگی ایران و مصر بوده است و آنها بسیاری از آداب و رسوم خود را از ایرانیان گرفتند و هنر این زمان به شدت تحت تاثیر هنر ایرانی بود که در زمینه های منبت کاری، کنده کاری و کاشی کاری این تأثیر دیده می شود. موسس حرکت فاطمی، شخصی اهوازی به نام عبدالله میمون بود و سعید، نوه او که از انتشار حرکت اسماعیلی در شمال آفریقا مطلع شد در سال 297 هجری - 909 میلادی به آنجا رفته و با کمک یارانش توانست حکومت اکثریت در شمال آفریقا را ساقط و حکومتی را در آنجا تاسیس نماید که توانست بیش از دو قرن، سوریه، مصر و بخش ‌هایی از شمال آفریقا را تحت تاثیر قرار دهد و فرزندان او توانستند حکومت خلفای فاطمی را در مصر ایجاد نمایند که قاهره را به عنوان پایتخت برگزیده و با بغداد، پایتخت آن زمان خلافت عباسی به رقابت پرداختند. نخستین خانقاه در زمان ایوبیان از طرف صوفیان در مصر ساخته شد و از آن زمان عمرا و وزرای مصری در ایجاد خانقاه با هم به رقابت برخاستند و در زمان ممالیک، تعداد این خانقاه ها افزایش یافت و در حال حاضر این خانقاه ها یکی از نشانه های معماری مصری محسوب می شود که تأثیر معماری ایرانی در آن کاملا آشکار است. حضور برخی از واژه های فارسی در گویش مصری همچون بازار، دفتر، ترشی و کلماتی که پسوند "چی" با خود دارند مثل توپچی، نوبت چی و کلماتی که پسوند "خانه" دارد مثل سلاخانه و ... و انتشار بسیاری از کتب ارزشمند فارسی به زبان عربی همچون دیوان حافظ، مثنوی معنوی و کلیات سعدی از دیگر موارد روابط فرهنگی میان دو کشور است. پس از پایان جنگ جهانی اول و تقسیم امپراتوری عثمانی، نقشه جغرافیای سیاسی خاورمیانه دگرگون شد و از آنجا که در منطقه خاورمیانه، ایران و مصر دارای اهمیت فراوان بودند، دو کشور به نوعی زیر سلطه انگلیس قرار گرفتند. البته در این زمان نباید از نقش سید جمال الدین اسد آبادی که در سال 1879 میلادی به قاهره مسافرت نموده و نقش بسزایی در ایجاد و پشتیبانی روابط فرهنگی میان ایرانی ها و منطقه شمال آفریقا به خصوص مصر داشت و نقش اساسی در بیداری ملل منطقه ایفا نمود، غافل شد. صفحه 74

نویسنده: میرمسعود حسینیان انتشارات: کتاب نیستان