کتاب خون انار - ابن سعید

کتاب خون انار با تدوین ابن سعید و ترجمه ی عباس صفاری در نشر چشمه به چاپ رسیده است.

در این اثر همچنین به معرفی «ابن حمدیس» به عنوان شاعر کلاسیک جزیره سیسیل پرداخته شده است. کتاب حاضر مجموعه اشعاری از شاعران مسلمان عرب سرزمین آندلس در قرون ده تا سیزده میلادی می‌باشد که در سال 1928 توسط گارسیا گومز - شاعر و زبان شناس اسپانیایی - تهیه و ترجمه شد. محتوای کتاب حاوی اشعاری‌از شاعرانی ‌ست که در زمان اوج قدرت و محبوبیت فرهنگ اسلامی در آندلس، به بار نشسته و با انتشار آن، این فرهنگ و تمدن از یاد رفته، مجدداً زنده و تازه گردید؛ به طوری که عامل مهمی شد تا بزرگان ادب دهه 27 اسپانیا مانند فدریکو گارسیا لورکا، رافائل آلبرتی، لونی بونوئل و سالوادور دالی از آن الهامات مستقیم و ایده‌های نابی دریافت نمایند؛ تا آنجا که گفته می‌شود این مجموعه باعث تکمیل شعر اسپانیا شده است. تشریح مفصل ‌تر این مطلب در بخش آغازین کتاب خون انار، گنجانده شده و علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات جامع و دقیق‌تر می‌توانند این بخش را مورد مطالعه قرار دهند. "ابن سعید" تدوین‌گر کتاب حاضر یکی از فعالان مسلمان در زمینه فرهنگ اسلامی به شمار می‌آید که آثار فراوانی در زمینه‌های مختلف تاریخی، جغرافیا، جهان‌گردی، شعر و... از خود به یادگار گذاشته است. به اذعان مترجم، اشعار موجود در کتاب حاضر به استثنای شعر پایانی آن، از روی نسخه انگلیسی که در سال 1989 در سانفرانسیسکو منتشر شده، به فارسی ترجمه شده است. مطالعه اشعار این کتاب، خواننده را با بسیاری نکات در آن زمان‌ها اعم از شرایط تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی، اصطلاحات پرکاربرد، و... آشنا می‌نماید و اوج تمدن اسلامی را به خوبی و تا حد مطلوبی برای خواننده امروز که به دلایل مختلفی از شناختن آن دوران بازمانده، می‌شناساند؛ چراکه ادبیات در آن دوران، میان حکمای مسلمان آندلس بیش از پیش نمود داشته است. علاوه بر نقش تاریخی عمیق کتاب، می‌توان به حس‌آمیزی‌های پر شور، اوج‌های پر از عاطفه و نمادها و تصاویر نامتعارف و غافل‌گیر کننده اشعار اشاره نمود که بیشتر برای مخاطبان غربی تازگی داشته و دارد و از این‌رو باعث الهام بخشی فوق‌العاده برای اهل هنر شده است. عباس صفاری مترجم در اقدامی قابل توجه در پایان کتاب ابن حمدیس، شاعر بزرگ جزیره سیسیل در جنوب ایتالیا را معرفی نموده و اشعاری از وی را نیز در اختیار مخاطبان قرار داده است. گفتنی‌ست شانزده طرح چوب‌نگاره از مترجم در جای جای کتاب به چشم می‌خورد.

فهرست

مقدمه در احوال ابن سعید و تدوین را رایات المبارزین اسامی و تاریخ جلوس خلفای اموی در آندلس از غم غربت تا نوبه خوانی مطالعه غیبت شراب ماه دیدار دلداده وداع تبعید المعتمد و خانواده‌اش خاطره سیلوس شب بزم مکالمه یک زندانی در اقمات با زنجیرش دشت المریا ابیاتی از یک قصیده با قافیه «نون» عسل رود در میدان جنگ پاک‌دامنی پوست سفید شب دلدادگی پس از مجلس عیش زیبارویی در مجلس عیش منظره عشق دعوت شهرآشوب (کورتیزان) گرگ‌ومیش دلبر اسب سیاه سینه سپید باد جنگ باغ توفان در گوادالا قوویر برکه لاک‌پشت‌ها رگ‌بار بهاری گردو خروس لک‌لک رودخانه آبی پسین دلنشین اسب سپید سُم سیاه میهمانی در باغ اسب سفید زیبای من رقصنده عریضه‌ای برای شاهین بی‌خوابی سوسن سفید سرزنش سوگواری در آندلس قلبم را خواهم شکافت شال زربُفت پیاله‌ها مجلس عیش بر کرانه رود آینه اهدایی تحریر شده در قصر الزهرا آتشدان غلام بچه حباب‌ها هجویه بازتاب شراب پوزش باران بر رودخانه گندمزار خطاب به سبزه ایرانی در باد فواره خورشید هجرانی‌های ابن حمدیس برای سیسیل

برشی از متن کتاب

غیبت چشمان من هر شب هفت آسمان را می‌گردند به جستجوی ستاره‌ای که تو نیز در آن لحظه بر آن بنگری از مسافران چهار گوشه جهان سراغ از کسی می‌گیرم که عطر تو را بوییده باشد نسیم که می‌وزد در برابرش چهره می‌گشایم شاید نشانی از تو در خود داشته باشد در جاده‌های بیابانی بی‌هدف و سرگردان می‌گردم شاید ترانه‌ای نام تو را زمزمه کند چهره مردمان را نومیدانه و مخفیانه می‌کاوم در جست وجوی شباهتی کوچک به زیبایی تو ابوبکر الترطوشی (آندلس شرقی، 1126- 1059)   شراب ماه هنگامی که روز را دیدم پیر و فرتوت می‌میرد و شب شاداب و جوان از راه می‌رسد هنگامی که خورشید آخرین انوار زعفرانی‌اش را بر تپه‌ها می‌پاشید و می‌رفت تا سایه‌های غالیه‌فام را بر دشت فرو اندازد به آن هنگام شراب ماه را طلبیدم که طلوع کند تو عطارد بودی و میهمانان ما ستارگان پیرامونت ابن سیراج، متوفا به سال 1114، کردوبا   دیدار دل‌داده به دیدار من آمدی درست پیش از آنکه ترسایان زنگ کلیساهای‌شان را به صدا درآورند هلال ماه در حال برآمدن به ابروی سفید مردی کهن‌سال می‌مانست یا به پاشنه ظریف کفشی زنانه شب اگرچه هنوز به پایان نرسیده بود رنگین در دوردست آسمان چتر رنگ‌هایش را به مانند طاووسی می‌گشود ابن حزم (ایرانی الاصل)، کردوبا، 1063 - 994

(شعر اعراب اندلس و معرفی ابن حمدیس، شاعر کلاسیک جزیره ی سیسیل) تدوین: ابن سعید مترجم: عباس صفاری انتشارات: چشمه