کتاب روزی روزگاری فوتبال | حمیدرضا صدر

درباره کتاب روزی روزگاری فوتبال به قلم حمیدرضا صدر 

نویسنده،  فوتبال را از دید جامعه شناسی مورد بررسی قرار می دهد و از زمانی شروع می کند که آن را از  روی نیمکت های چوبی زمین بازی دیده تا وقتی که به تلویزیون آمد و  به یک برنامه پرهیجان و پر بیننده تبدیل شد. او می گوید «چیزی که برایم عجیب به نظر می آید این‌است که چه طور طرفداران فوتبال با این که همدیگر را نمی شناسند ولی حس مشترک به تیم مورد علاقه شان دارند؟ چطور می‌توانند مثل هم خوشحال یا ناراحت از پیروزی و باخت تیم شان بشوند؟  همین سوال ها مرا ترغیب کرد تا به جاذبه های اجتماعی و فرهنگی فوتبال بپردازم». مطالعات او نشان می‌دهد که فوتبال می تواند بین هواداران، همبستگی و اتحاد ایجاد کند.  هدف مشترک بین دوستداران و طرفداران یک تیم موجب می شود که در زمین های بازی در کنار یکدیگر هورا بکشند، بگریند و شادی کنند. نویسنده به بررسی علت این هم گرایی بین اهالی فوتبال می پردازد و می خواهد بداند که  مسائل حاشیه ای، قومی، فرهنگی و سیاسی چه تأثیری در فوتبال  داشته اند. هم چنین میزان تغییر، رشد  یا کاهش اهمیت فوتبال در کشورهای مختلف  تحت تاثیر چه عواملی بوده است؟  اشخاص سیاسی، قهرمان ها، حوادث تاریخی و سیاست گذاری های دولت ها چه اثری در روند فوتبال گذاشته اند؟ او به همه‌ی این سوال ها پاسخ می دهد و در انتهای کتاب نیز به  بررسی فوتبال زنان می پردازد.

برشی از متن کتاب روزی روزگاری فوتبال به قلم حمیدرضا صدر 

علی پروین و پروینیسم پرسپولیس، عصر انقلاب را با سر گردانی آغاز کرد. در زمستان 1360 ، محل باشگاه پرسپولیس با توافق تربیت بدنی در اختیار دانشکده تربیت معلم قرار گرفت و پرسپولیسی ها خود را بی کاشانه یافتند. اما پرسپولیس همان سال به مدد حضور طرفدارانش، یک عنوان قهرمانی و یک نایب قهرمانی به ارمغان آورد. پرسپولیس در دهه ی 1960 بار سنگین حفظ عشق به فوتبال در دل طرفداران را در دورانی سخت بر دوش کشید، دورانی که پولی در بساط فوتبال ایران نبود و دولتمردان به فوتبال پشت کرده بودند. آن بار سنگین حول یک بازیکن قدیمی بر دوش کشیده شد: علی پروین، مردی که قصه ی زندگیی‌اش عاشقان پرسپولیس را سخت خوش می آمد. او سوم مهر 1325 در کوچه‌ی قریبان در محله ی بازار تهران متولد شده بود. او همان  سالی زاده شده بود که باشگاه شاهین بر پا شده بود. او پنجمین فرزند خانواده ی ده نفره ای بود . پایش در محله ی دولاب در خیابان عارف به توپ خورده بود، در محله ای با زمین های خاکی پر شمار . ابتدا برای تیم بسیار کوچک عارف که جعفر بیگی آن را بر پا کرده بود به میدان رفته و سپس به تیم البرز ، تیم دوم باشگاه کیان، پیوسته بود. او زیر نظر علی الهی و داود معروف قدم های آغازینش را برداشته بود. او آنقدر خوب دریبل می زد و هوشمندانه پاس داده بود تا سال 1344 به تیم اصلی کیان به رهبری منصور امیر آصفی به پیوندد و کنار پرویز قلیچ خانی، گودرز حبیبی و عزت جان ملکی به میدان رود. او سال 1346 برابر تیم شهربانی درخشیده بود و رایکوف او را همراه ناصر حجازی و نصراله عبدالهی به تیم ملی جوانان دعوت کرده بود. او سال 1347 مرد برتر باشگاه پیکان شده و عنوان قهرمانی باشگاه های تهران را هم بدست آورده بود. او در شهریور 1349 پیراهن ملی پوشید. در پانزدهم آن ماه طی رقابت های جام عمران منطقه ای مقابل تیم ملی پاکستان در نیمه دوم جای علی جباری پا به میدان گذاشته و برای اولین بار پیراهن تیم ملی را پوشیده بود، همان بازی یی که یکی از هفت گل ایران را زد. دوازده روز بعد هم برای نخستین بار با پیراهن سرخ پرسپولیس برابر عقاب به میدان رفته بود. او پرسپولیسی شده بود. او پشت سر همایون بهزادی، حسین کلانی و مهراب شاهرخی ایستاده بود، ولی اگر آن ها شاهینی ناب بشمار می رفتند او پرسپولیسی ناب محسوب می شد. او مرد میانی بود ولی طی هجده سال در بیش از دویست و هفتاد بازی نزدیک به صد گل برای پرسپولیس به ثمر رساند، شامل منچستر یونایتد در بازی دوستانه سال 1354 . او هفتاد و شش بار پیراهن ملی را بر تن کرد و سیزده گل زد.  هم کاپیتان تیم ملی شد و هم کاپیتان پرسپولیس. او در جام جهانی 1978 کاپیتان ایران بود. با این وصف آن چه جایگاه او را در فوتبال ایران تاریخی کرد ماندگاری اش بود. همه  آمدند و رفتند و پروین ماند. بازی کرد و مصدوم نشد . قدیمی ها رفتند و او  ماند. جوان ها آمدند، رفتند و او  ماند. پروین پس از انقلاب، در دورانی که خیلی ها دل از فوتبال کندند جانانه کفش های فوتبالش را پوشید. او بر خلاف بسیاری از همتایانش از سر بی حوصلگی وداع نکرد. او فوتبال قبل و بعد از انقلاب را به هم پیوند داد.

فهرست

مقدمه‌‌ای در هفت پرده

• پرده ی یک : آن فیلم
• پرده ی دو: کوچک ها و بزرگ ها
• پرده ی سه: راز شهروندی
• پرده ی چهار: درام تمام نشدنی
• پرده ی پنج: این سطور
• پرده ی شش: همسفران نزدیک
• پرده ی هفت: این عزیز

فصل اول: روزی روزگاری امجدیه فصل دوم: ایران: تیغ و ابریشم

• یک ورزش امروزی
• توپ ما، توپ آن ها
• اولین سفر
• نخستین تیم ها
• تربیت بدنی، سیاست پیشه گان و امجدیه
• تیم ملی در آغاز راه
• تب فزاینده ی دهه ی چهل
• اسرائیل : تیغ دو لبه
• استرالیا و جام جهانی 1974 1978
• اردوی تیم ملی، خیانت است به ملت
• رئیس‌هایی که آمدند و رفتند
• هجوم اعراب
• نبرد ملبورن
• جام جهانی 1998: دشمنان قدیمی
• معمای دکتر اکرامی
• پرسپولیس و علی عبدو
• از شاهین به شهناز
• تاج: شب ژنرال ها
• قصه ی قرمز و آبی
• علی پروین و پروینیسم
• شهرستانی ها را باور کن

فصل سوم: بریتانیا (انگلستان، اسکاتلند، ایرلند و ولز)

• جزیره نشین ها علیه فیفا
• جنگ با فیفا
• قانون دوگانه
• یک جزیره یک بریتانیا
• اسکاتلند : ارتش تارتان
• ایرلند شمالی: کاتولیک و پروتستان ها
• ولز: فشار از دو سو
• انگلستان : شیر در زمستان
• کی هستی و از کجا می آیی؟
• لیگ برتر: هجوم پول

فصل چهارم: اسپانیا: توفان ادامه دارد

• قصه ی جدایی طلبی
• فریاد دائمی باسک
• دیکتاتوری فرانکو
• معمای تیم ملی
• بارسلونا: چیزی بیش از یک باشگاه
• رئال مادرید: تاج پادشاهی
• افسانه ی برنابئو
• رئال: چشم و چراغ حکومت
• بارسا و رئال مادرید: دشمنان ابدی
• افراطی های نو

فصل پنجم: ایتالیا: عاشق ها، افراطی ها، تیفوسی ها

• انجمن های رسمی طرفدارها
• تیفوسی و اولترا
• بریگارد و کماندو
• فاشیسم:پیروز شوید یا بمیرید
• همه ی مردان شیفته ی قدرت
• جایگاه تیم ملی ایتالیا کجاست؟

فصل ششم: آلمان: ژرمن باز می گردند، همیشه باز می گردند

• جنگ و صلح
• طبقه ی کارگر وارد می شود
• از بورسیا دورتموند تا بایرن مونیخ: از سنت تا مدرنیسم
• قصه ی دو آلمان

فصل هفتم: فرانسه: آبی، سفید، قرمز

• مذهب ، سکولاریسم، و ورزش
• غزیبه های آشنا
• هویت ملی
• زخم پذیری به شیوه ی فرانسوی
• اوج و حضیض فوتبال حرفه ای

فصل هشتم: سوئد: آماتورهای حرفه ای یا حرفه ای های آماتور؟

• الگوی سوئدی
• حرفه ای و آماتور
• الگوی سوئدی- انگلیسی

فصل نهم: ترکیه: ما اروپایی هستیم، شما کجایی هستید؟

• ره آورد دیگری از غرب
• ورای ادیرن
• غرب دوست است یا دشمن
• نبرد روی چمن سبز
• به جهنم خوش آمدید
• پیروزی در جهنم و بهشت

فصل دهم: اروپای شرقی: ستاره های سرخ

• پیش از کمونیسم
• برتری جویی : عشق و تنفر
• تشکیلات سوسیالیستی ورزش
• نام ها و نشانه ها
• پروستریکا، گلاسنوست و فوتبال
• جمهوری های نو
• مهاجرت بازیکنان

فصل یازدهم: یوگسلاوی: از سکوها تا سنگرها

• اعلان جنگ در میدان فوتبال
• دشمنان آشنا
• پس از جنگ

فصل دوازدهم: برزیل: دنیای سیاه، پودر سپید

• اگر سیاهی جلو نیا
• سیاهان می آیند
• از ریو تا سائو پولو
• دشواری های لیگ داخلی
• تیم ملی: خوش بینی مفرط
• برزیل: 1982 : وقتی فوتبال پژمرد
• رونالدو : دو روی سکه

فصل سیزدهم: آرژانتین: بر لبه ی شمشیر

• گهواره ی فوتبال آمریکای لاتین
• ورزش، بخشی از نظام سیاسی
• تماشاگران را باز گردانید
• جام جهانی 1978
• جام جهانی 1986

فصل چهاردهم: کلمبیا: گلوله های سربی

• فوتبال عصر پدر خوانده ها
• این جا کلمبیاست
• کمی غرور و یک دنیا طنز: جام جهانی 1990
• پرواز به آسمان
• وقایع نگاری یک سقوط: جام جهانی 1994
• ادامه ی جنایت و جنحه

فصل پانزدهم: زنان و فوتبال: یک بازی مردانه ی مردانه

• چرا یک زن هستید؟
• تاریخ مخدوش
• عصر جدید
• زن در مقام تماشاگر
• فوتبال زنان آمریکا: فرهنگ حومه نشینی
• منابع
• نمایه

• فوتبال و جامعه شناسی
• نویسنده: حمیدرضا صدر
• انتشارات: چشمه