کتاب افسون افسانه‌ها اثر برونو بتلهایم

درباره کتاب افسون افسانه‌ها

کتاب افسون افسانه‌ها می‌کوشد نشان دهد که داستان‌های پریان چگونه با کمک صورت‌های خیالی، فرآیند رشد سالم انسان را شکل می‌دهند و چگونه گذراندن مراحل این رشد را برای کودک جالب می‌سازند. این فرایند رشد با مقاومت در برابر پدر و مادر ترس از بزرگ شدن آغاز می‌شود و زمانی به پایان می‌رسد که نوجوان براستی خود را شناخته باشد و به بلوغ اخلاقی و استقلال روانی دست یافته باشد و دیگر جنس مخالف را تهدیدآمیز و شیطانی نینگارد، بلکه بتواند با او پیوندی مثبت برقرار کند.

کتاب افسون افسانه‌ها به اختصار شرح می‌دهد که چرا قصه‌های پریان در رشد درونی کودک چنین نقش روان شناختی عظیم و مثبتی دارند.

لذتی که از خواندن قصه‌ی پریان می‌بریم، و جاذبه‌ای که احساس می‌کنیم، نه از رهگذر معنای روان‌شناختی قصه (گرچه این معنا خود را در اینجا نقشی دارد) بلکه از کیفیات ادبی آن حاصل می‌شود - از خود قصه به عنوان یک اثر هنری. اگر قصه‌ی پریان در وهله‌ی اول و بیش از هر چیز یک اثر هنری نباشد، نمی‌تواند بر کودک تاثیر روان‌شناختی بگذارد.

قصه‌های پریان نه تنها یک شکل ادبی یگانه، بلکه آثار هنری یگانه‌ای نیز هستند که کودک معنایشان را می‌فهمد و از این لحاظ هیچ شکل هنری دیگری به پای آنها نمی‌رسد. عمیق‌ترین معنای قصه‌های پریان، مانند همه‌ی آثار بزرگ هنری در نظر همان فرد در لحظات مختلف زندگی‌اش، متفاوت است.

هر کودک، بسته به اینکه علائق و نیازهایش در آن لحظه چه باشد، از یک قصه‌ی خاص معنایی متفاوت استنباط می‌کند. و هرگاه فرصت پیدا کند، و برای بسط دادن به معناهای پیشین یا جایگزین ساختن آنها با معناهایی نوین آمادگی داشته باشد، به سراغ همان قصه می‌رود.

بخشی از کتاب افسون افسانه‌ها

در ذهن کودک خردسال مجموعه‌ای از تصورات غالبا نامنظم و فقط تا حدودی یکپارچه که به سرعت گسترش می‌یابند نقش بسته است. پاره‌ای از این نقش‌ها، دید درستی از واقعیت‌اند، اما بیشترشان عناصری هستند - یکسره در قلمرو خیال. تخیلات خلاهای بزرگی را که در ادراک کودک وجود دارد پر می‌کنند. این خلاها ناشی از ناپختگی تفکر کودک و نبود آگاهی‌های مناسب است.

کژتابی‌های دیگر پیامد فشارهای درونی است که سبب می‌شود کودک مشاهدات خود را به نحو نادرستی تعبیر کند.

هر کودک بهنجاری خیال پردازی‌های خود را با مشاهده‌ی کم و بیش درست بخشی از واقعیت آغاز می‌کند. واقعیتی که ممکن است نیازها و اضطراب‌هایی چنان نیرومند در او برانگیزد که او را به دنبال خود بکشانند. در ذهن کودک، همه چیز اغلب چنان مغشوش است که نظم بخشیدن به آنها ابدا در توان اون نیست. اما برای اینکه کودک از این گشت و گذار در عالم خیال، نه شکست خورده و ضعیف‌تر بلکه نیرومندتر، به عالم واقعیت بازگردد، به اندکی نظم و ترتیب نیاز است.

کتاب افسون افسانه‌ها اثر برونو بتلهایم با ترجمه‌ی اختر شریعت‌زاده توسط نشر هرمس به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب افسون افسانه‌ها

بخش نخست: انبانی پر از جادو

کشف زندگی از درون

ماهیگیر و دیو

قصه ی پریان در مقایسه با اسطوره

سه خوک کوچک

نیاز کودک به سحر و جادو

جایگزین سازی در برابر شناخت آگاهانه

اهمیت برون فکنی

دگردیسیها

نظم دادن به آشفتگی

ملکه ی زنبورها

برادر و خواهر

سندباد بحری و سندباد  باربر

قصه ی محوری هزار و یک شب

قصه های دو برادر

سه زبان

سه پر

تعارض های ادیپیو راه حل ها

ترس از خیال پردازی

فرارفتن از خردسالی به کمک خیال پردازی

خیال پردازی بهبود، گریز، آسایش خاطر

بحثی  درباره ی نقل قصه های پریان

بخش دوم: در سرزمین پریان

هنسل و گرتل

شنل قرمزی کوچک

جک و ساقه لوبیا

ملکه ی حسود در "سفید برفی" و اسطوره ادیپ

سفید برفی

گیسو طلا و سه خرس

زیبای خفته

سیندرلا

مجموعه ی حیوان-داماد در قصه های پریان

قصه ی کسی که عزم کرد بداند ترس چیست

حیوان - داماد

سفید برفی و سرخ گل

شاه قورباغه

کیوپید و پسیکه

خوک سحر شده

ریش آبی

زیبا و هیولا

• نویسنده: برونو بتلهایم
• مترجم: اختر شریعت‌زاده
• انتشارات: هرمس