کتاب در ستایش مرگ | ژوزه ساراماگو

درباره ی کتاب در ستایش مرگ ژوزه ساراماگو

کتاب در ستایش مرگ اثر ژوزه ساراماگو با ترجمه‌ی شهریار وقفی‌‍پور توسط انتشارات مروارید به چاپ رسیده است. کتاب "در ستایش مرگ" به موضوع مرگ انسان‌ها و لزوم وجود آن در زندگی بشریت و روند طبیعی حیات آدمی می‌پردازد. رمان از اولین روز ماه ژانویه و شروع سال جدید در کشوری بی‌نام آغاز می‌گردد. دوره‌ی زمانی ویژه با وقایعی غیر قابل باور.

مطابق بیانیه‌ها و گزارش‌های رسمی دولت، در طی اولین روز سال نو، حتی یک نفر نیز در لیست آمارهای مرگ و میر کشور قرار نمی‌گیرد؛ در این میان، کسانی که هیچ امیدی به زندگی شان نبود و انتظار می رفت که نفس های پایانی شان را بکشند نیز در کمال ناباوری هم چنان به حیات شان ادامه می دهند؛ گویی فرشته ی مرگ، دست به اعتصاب زده، مردم این منطقه را به حال خود رها کرده است.

مسئولان کشور، با گذشت زمان، متوجه تداوم این روند در زندگی شهروندان خود می شوند، در حالی که بیرون از مرزهای سرزمین شان، مرگ انسان ها روال طبیعی خود را در پیش دارد. خبر جاودانگی حیات انسان ها درون این منطقه ی جغرافیایی و عدم وجود مرگ در آن، نقل تمامی محافل کشور و مطبوعات و رسانه های جهانی می شود. خبری که در ابتدا موجب شادمانی و شعف مردم می شود اما با گذشت زمان مشکلات و معضلات فراوانی را به بار می آورد.

پس از مدتی، فرشته ی مرگ تصمیم می گیرد مجددا به وظایف خود عمل کند، و مرگ را به این کشور بازگرداند. اما این بار با ارسال نامه هایی افراد را از موعد مرگ شان مطلع می سازد تا این که، با فردی مواجه می شود که روایت داستان را به کلی تغییر می دهد.

بخشی از کتاب در ستایش مرگ؛ انتشارات مروارید

ما همگی، نقاط ضعف خودمان را داریم، و اگر امروز هم موفق باشیم همه ی آن ها را بپوشانیم، فردا را چه کنیم. درست همان روز که زیر زره برنزی آشیل قلبی احساساتی می تپید، تنها به ده سال حسادت این قهرمان به آگاممنون فکر کنید، حسادت به آگاممنونی که محبوبش، یعنی برایسه ایس برده، را از او ربود، و بعد، خشم هولناکی که آشیل را به جنگ بازگرداند، به آن که نعره کشان غضبش را بر سر تروایی ها خالی کند، چرا که دوستش، پاتروکلوس به دست هکتور کشته شده بود.

بنابراین، بی شک، زیر نفوذناپذیرترین زره هایی که تا به حال ساخته شده اند، و تضمین شده که تا دنیا دنیا است، نفوذناپذیر باقی می مانند، و در این جا، البته اشاره ی ما به اسکلت مرگ است، همیشه بخت آن هست که روزی، چیزی خود را اتفاقی در این اسکلت مخوف وارد کند، آکوردی دل نشین از یک ویولن سل، تریلویی ساده از یک پیانو، یا حتی صرف منظره ی کتابچه ی نتی که روی صندلی باز مانده است، شما را به یاد آن چیزی خواهد انداخت که از فکر کردن به آن طفره می روید، این که هیچ گاه زندگی نکرده اید، هر اسمی می خواهید رویش بگذارید، اما اسمش زندگی نیست، بعد از این هم زندگی نخواهید کرد، مگر ... شما خونسردانه نشسته بودید و آن نوازنده ی خفته را ورانداز می کردید.

آن مردی را که نمی توانستید بکشید چون وقتی دست تان به او رسیده بود که دیگر دیر شده بود و کار از کار گذشته بود، شما سگ را دیدید که خود را روی فرش جمع کرده بود، ولی شما به آن جانور هم نمی توانستید آسیبی بزنید، چرا که شما مرگ موجوداتی چون او نیستید، و در ظلمات گرم و نرم آن اتاق، آن دو موجود زنده را، که خود را به دست خواب سپرده بودند، حتی روح شان هم خبر نداشت که شما آن جایید، تنها به کار واقف ساختن ضمیر شما از عمق ناکامی و درماندگی و شکست تان می آمدند.

در آن آپارتمان، شما که به این خو کرده بودید که قادر به انجام کاری هستید که از هیچ کس دیگری بر نمی آید، دیدید که چه ناتوان اید، دیدید گه چقدر دست و پا بسته اید، دیدید که مجوز چک سفید امضای دو صفر هفت تان به کشتن کان لم یکن شده است، اذعان کنید، هیچ گاه، در تمام روزهایی که خود را در مقام مرگ می شناخته اید، این چنین خوار و خفیف نشده بودید.

آن هنگام بود که اتاق واب را به نیت اتاق موسیقی ترک کردید، جائی که در مقابل سوئیت شماره شش یوهان سباستین باخ بریا ویولن سل زانو زدید و به آن حرکات ممتد و سریع با شانه های تان متوسل شدید که، در میان انسان ها، اغلب با هقهقی درمان ناپذیر ملازم است، همان موقع بود که، در حالی که زانوهای سخت تان به کف سخت زمین فشرده می شد، آن تغیر و اوقات تلخی تان، به ناگاه ناپدید شد، مثل مهی بی وزن که هر گاه که بخواهید کاملا از نظرها ناپدید بشوید...

• نویسنده: ژوزه ساراماگو
• مترجم: شهریار وقفی‌پور
• انتشارات: مروارید