کتاب جامعه شناسی سیاسی جنبش های اسلامی احمدی

درباره‌ی کتاب جامعه شناسی سیاسی جنبش های اسلامی احمدی

امروزه وقایع اخیر خاورمیانه، در کانون توجه قرار گرفته و بحث ها و نقد و انتقادهای فراوانی را از جانب پژوهشگران و سیاستمداران به ویژه فعالان و صاحب نظران غربی، به خود اختصاص داده و دستاوردها و نتایج متعددی را به دنبال داشته است.

در همین راستا، "حمید احمدی"، نویسنده ی این کتاب، ضمن استفاده از رویکرد جامعه شناسی جنبش های اجتماعی، با بهره گیری از نتایج مطالعات و تحقیقات گسترده ی خویش، ماهیت جنبش های اسلامی را به عنوان نوعی جنبش اجتماعی، از زوایا و ابعاد مختلفی بررسی کرده و مطالب قابل تامل و با اهمیتی را ارائه می کند.

وی دلایل پیدایش جنبش های مذکور و هم چنین انگیزه ی مردم عادی جوامع اسلامی برای پیوستن به این نوع از گروه ها را به طور مفصل و روان بیان نموده و سپس نوع اقدام جمعی گروه های اسلامی، و ماهیت عملیات و علل آن ها را نیز مورد بحث و نقد قرار داده است. در واقع، احمدی، مسایل جامعه شناختی مربوط به جنبش مذکور را در سه بخش" 1- مبانی نظری جنبش های اسلامی و ماهیت اقدام جمعی آن ها، 2- تبارشناسی خشونت در جنبش های اسلامی و کشمکش بر سر آن و سرانجام 3- جنبش های اسلامی و جامعه مدنی و دموکراسی، به مخاطب ارائه می نماید. به طور کلی، این اثر دربرگیرنده ی 2 بخش و 7 فصل تحت عناوین زیر می باشد:

بخش نخست: مبانی نظری، نظریه ی اقدام جمعی اسلامی و اینده ی آن

1- جنبش های اسلامی و نظریه های علوم اجتماعی

بخش دوم: تبار شناسی خشونت و کشمکش بر سر آن در عمل و اندیشه ی اسلام گرایی

2- اسلام گرایی و مساله ی خشونت 3- اندیشمندان اسلامی در برابر رادیکالیسم خشونت طلب 4- دولت، جامعه ی مدنی، دموکراسی و آینده ی اسلام گرایی در خاورمیانه 5- اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در مصر 6- اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در اردن 7- سخن پایانی: جنبش های اسلامی و مساله ی دموکراسی در بهار عربی

برشی از متن کتاب جامعه شناسی سیاسی جنبش های اسلامی احمدی

بخش نخست: مبانی نظری، نظریه ی اقدام جمعی اسلامی و اینده ی آن فصل 1: جنبش های اسلامی و نظریه های علوم اجتماعی گسترش موج اسلام گرایی و ظهور گروه های سیاسی اسلامی بی گمان یکی از مهم ترین تحولات سیاسی و اجتماعی در خاورمیانه ی ربع آخر قرن بیستم بوده است. اگر چه پیرامون جنبه های گوناگون پدیده ی اسلام گرایی، یا آن چه در محافل دانشگاهی غرب به بنیادگرایی اسلامی معروف است، مطالب فراوان به رشته ی تحریر درآمده است، اما وسعت مباحث نظری برای ارائه ی چهارچوب های مفهومی به منظور تبیین علل و عوامل ظهور این پدیده ی سیاسی چندان گسترده نبوده است. گذشته از این، بیش تر بحث های نظری نیز در چارچوب گفتمان نوگرایی (مدرنیزاسیون) و تقابل میان تجدد و سنت در جوامع جهان سوم به طور عام و جهان اسلامی به طور خاص صورت گرفته است. محققان علوم اجتماعی در غرب که در صدد تحلیل پدیده ی بنیادگرایی اسلامی بوده اند، بیش تر به بحث اسلام گرایی در چارچوب گفتمان نوگرایی تمایل داشته اند. در این میان گروهی نیز در صدد برآمده اند تا فارغ از قید و بندها و نظریه های نوگرایی، موضوع را از دیدگاه دیگری مطرح ساخته و علل و عوامل پیدایی و رشد این پدیده را رازیابی کنند. به هر حال تلاش های موجود پیرامون تبیین پدیده ی اسلام گرایی معاصر، چه در غالب گفتمان نوگرایی و چه در خارج از چارچوب این گفتمان، تنها در پی ریشه یابی عوامل ظهور و گسترش موج گرایش های سیاسی مذهبی در خاورمیانه بوده اند. یکی از دلایل تسلط این گرایش نظری را شاید بتوان این نکته ی مهم ذکر کرد که رشد اسلام سیاسی در منطقه که با انقلاب اسلامی ایران شتاب گرفت و طی سال های دهه ی 1980 بیش تر کشورهای خاورمیانه را درنوردید، برای دنیای غرب ناشناخته بود و محافل دانشگاهی و سیاسی آن سامان را کنج کاو کرد تا به ریشه یابی ظهور این پدیده بپردازند.

فهرست کتاب جامعه شناسی سیاسی جنبش های اسلامی احمدی

سخن ناشر مقدمه بخش نخست: مبانی نظری، نظریه ی اقدام جمعی اسلامی و اینده ی آن فصل 1: جنبش های اسلامی و نظریه های علوم اجتماعی نظریه پردازی پیرامون علل و عوامل پیدایش جنبش های اسلامی خورشید احمد و میراث استعمار هرایر دکمجیان و نظریه ی ادواری توماس بوتکو و جنگ بر سر هژمونی اسلام گرایان و انگیزه ی اقدامات جمعی منطق اقدامات جمعی در جنبش های اسلام گرایانه جهت گیری و شکل اقدام جمعی اسلام گرایانه: طرح یک چارچوب نظری متغیرهای تسهیل کننده و تاثیر آن ها بر اقدام جمعی اسلامی متغیرهای کنترل کننده اقدام جمعی خشونت بار کاربرد چارچوب نظری در موارد مطالعه: آزمون فرضیه مصر سوریه نتیجه: آینده ی اسلام گرایی در خاورمیانه: میانه روی یا خشونت طلبی پی نوشت ها بخش دوم: تبار شناسی خشونت و کشمکش بر سر آن در عمل و اندیشه ی اسلام گرایی فصل 2: اسلام گرایی و مساله ی خشونت بحث های نظری کابرد خشونت در جنبش های اسلامی: طبقه بندی سه گانه تبارشناسی خشونت فرقه ای تحولات افغانستان و نقش آن در گسترش خشونت فرقه ای در جهان عرب نتیجه گیری پی نوشت ها فصل 3: اندیشمندان اسلامی در برابر رادیکالیسم خشونت طلب پیشینه ی کشمکش فکری میان اندیشمندان اسلامی قاضی عشماوی و جنجال بر سر گروه های اسلام گرای افراطی در مصر حاکمیت الله، جهاد و ناسیونالیسم اسلامی صف آرایی موافقان و مخالفان پی نوشت ها فصل 4: دولت، جامعه ی مدنی، دموکراسی و آینده ی اسلام گرایی در خاورمیانه مظاهر اخیر ظهور جامعه ی مدنی در خاورمیانه چالش های اسلام گرایی و بن بست مدنی پی نوشت ها فصل 5: اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در مصر اخوان المسلمین، دموکراسی و مواضع آن در برابر دولت اقتدارگر شکیبایی و سازگاری احتیاط آمیز: 1981 تا 1989 تشدید رویارویی از 1990 به بعد اخوان المسلمین در جامعه ی مدنی: چالشی برای مشروعیت دولت انجمن وکلا و مرگ عبدالحارث مدنی سرکوب سال 1995 محتوا و نتایج سرکوب تداوم کش مکش میان دولت مصر و اخوان المسلمین در قرن بیست و یکم انتخابات 2005: اخوان در اوج قدرت پارلمانی انتخابات فرمایشی 2010، زمینه ساز سقوط حسنی مبارک پی نوشت ها فصل 6: اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در اردن اسلام گرایان اردنی و صندوق های رای ایدئولوژی اسلام گرایانه در دوران فضای باز سیاسی (از 1989) تیره شدن روابط خاندان هاشمی و اخوان المسلمین آیا میانه روی اسلام گرایان دوام خواهد داشت؟ اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در قرن بیست و یکم پی نوشت ها فصل 7: سخن پایانی: جنبش های اسلامی و مساله ی دموکراسی در بهار عربی آینده ی اسلام گرایی و دموکراسی در بهار عربی پی نوشت ها

تالیف: دکتر حمید احمدی

انتشارات: دانشگاه امام صادق (ع)