کتاب کنگره ی ادبیات - سزار آیرا

کتاب کنگره ی ادبیات نوشته سزار آیرا با ترجمه ونداد جلیلی در نشر چشمه به چاپ رسیده است.

این کتاب یکی از بهترین نمونه های سبک داستانی سزار آیرا است که از زبان راوی اول شخص با فضایی رئالیستی روایت می شود اما در عین حال "خیال" عنصر پر رنگی در تمام داستان به حساب می آید. این تضادِ ساختاری، یکی از فنون نویسندگی سزار آیرا می باشد که جذابیت داستان هایش را دو چندان کرده است. این نویسنده آرژانتینی با لایه بندی روایت هایش خصوصیات تازه ای را در داستان ایجاد می کند و با در هم آمیختن واقعیت و خیال موضوع قصه را پیش می برد. نام رمان نشانگر محل رخ دادن روایت و بعضی اتفاقات دیگر همچون بحران اقتصادی در فروش آثار ادبی است و همه این مسائل یادآور کنگره ی ادبیات هستند اما آن چه برای راوی که هم نام نویسنده کتاب است، اهمیت دارد نمایش بخشی از زندگی شخصی اش می باشد. او قصد دارد به زندگی گذشته اش بپردازد و رابطه اش با همسرش و همچنین دوره ای را که به داروهای آرام بخش اعتیاد داشت را به تصویر بکشد. زبان ساده و نثر روان او جملات کوتاه اما پر مغزش را بیش از پیش خواندنی کرده و در کنار گریزهایی که به گذشته می زند، ساختاری هوشمندانه از روایت را پدید آورده است. تکنیک آیرا در نویسندگی، سرشار از ایده های خلاقانه و کاملا معنادار می باشد که باعث شده "کنگره ی ادبیات" کتابی پرعمق شود که نه تنها در دنیای ادبیات آمریکای لاتین بلکه در تمام دنیا سر و صدا به پا کند.

برشی از متن کتاب

اگر بخواهم منظورم فهمیده شود باید ادامه حرفم را بسیار واضح و با جزئیات کامل بگویم .حتی اگر مجبور شوم از ظرافت ادبی بزنم البته نمی‌خواهم در جزئیات غرق شوم چون ممکن است انباشتن اسباب رخ دادن ابهاماتی در درک کلی شود. ضمنا همان طور که پیش تر گفتم باید مواظب باشم طول نوشته از دستم در نرود به نظرم مناسب ترین کار آن است که از ابتدا آغاز کنم به دلیل ضرورت صراحت از گرایش غریزی آن به بیان منظم و مرتب. البته نه از ابتدای این داستان بلکه از ابتدای داستان قبل ابتدایی که اصلا بدون آن داستان به وجود نمی‌ آمد. این موضوع ناگزیرم می‌ کند زاویه دیدم را جابجا کنم از قصه شروع کنم که منطق حکایتم را جور می کند. سپس باید ترجمه کنم. کاری که اگر کامل انجام شود تعداد صفحات کتاب از آنچه در نظر دارم بیش تر می شود بنابراین فقط آنچه ضروری است ترجمه می‌ کنم و بقیه بخش‌های قصه به زبان اصلی باقی خواهند ماند. هر چند می دانم احتمالاً این کار اعتبار قصه را کم می کند اما گمانم بهترین کار باشد لازم است هشداری بدهم تا حرفی نگفته نمانده باشد قصه مذکور منطقش را از قصه ای دیگر و قدیمی تر می گیرد. از زاویه دیدی دیگر به همین ترتیب هم قصه در انتها منطقی ذاتی برای داستان دیگر نقل می‌ کند و تسلسل همینطور تا بی نهایت ادامه می‌ یابد. این طرح ها را از محتوایی پر کرده ام که بین شان به جای معانی و مفاهیم صرفاً رابطه تناظر تقریبی برقرار است. خلاصه! روزگاری یک دانشمند آرژانتینی آزمایش هایی در باب تاگ سازی سلول‌ های اندام ها و جوارح کرد و به فرم تکثیر سلولی در کمیت لاینتاهی دست یافت ابتدا بر حشرات کار می کرد سپس سراغ جانوران و بعد انسان رفت. پیوسته موفق می‌ شد اما وقتی سراغ انسان آمد ماهیت تاگ ها مختصری تغییر یافته بود یعنی ناهمسان می‌ شد به خودش گفت احساس همسانی در نهایت احساسی کاملاً درونی و همیشه بحث برانگیز است و نگذاشت این تغییر مایه ناامیدی اش بشود اما تردید نداشت تاگ های او اصیل است و هنگ هایی همرده می سازد که می‌تواند تا دلش می خواهد شمارشان را زیاد کند. همین جا به بن‌بست رسید و متوجه شد نمی‌ تواند به هدف غائی اش نزدیک شود که دست‌ کم تسخیر جهان بود از این لحاظ با دانشمند دیوانه ای آفریده کتاب‌های مصور مو نمی زد. نمی‌ توانست هدفی فروتنانه تر برگزیند و خودش را آنقدر بالا می پنداشت که کمتر از این را شایسته خودش نمی دید سپس متوجه شد ارتش تاگ ها که البته هنوز ارتشی مجازی بود چون به دلایل عملی فقط چند نمونه تولید کرده بود در رسیدن به هدف غایی مطلقاً کمکش نمی کند. به نظر می‌ رسید پابسته موفقیتش شده است، مطابق کلیشه‌ ای دانشمندان دیوانه که هر قدر هم به موفقیت‌ های علمی  برسند باز هم همیشه عاقبت در  ماجراجویی های شان در مراحل عملی ناکام م ی‌مانند خوشبختانه واقعا دیوانه نبود عطش قدرت او را کور نکرده بود کله اش آنقدر کار می‌ کرد که قبل از آنکه به یک جا برسد سمت و سوی آزمایش هایش را تغییر بدهد خصوصیات مادی شیوه به انجام رساندن آزمایش ها این امکان را به او می داد: خصوصیات کار پرخطر یک نفره آماتور خودآموخته که با جعبه مقوا و بطری با اسباب بازی های بازیافتی از سطل های خاکروبه و دستگاه های تقطیر زیرزمینی ساخت چین کار می کند.

نویسنده: سزار آیرا ترجمه: ونداد جلیلی انتشارات: چشمه