کتاب حیات ذهن (جلد دوم: اراده)

کتاب حیات ذهن (جلد 2: اراده) نوشته هانا آرنت با ترجمه مسعود علیا توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.

"حیات ذهن" کتابی در حوزه ی فلسفه و دومین جلد از مجموعه ی دو جلدی آن می باشد که نویسنده در طول محتوای آن، به شرح و تفسیر قوه ی اراده و هم چنین در ورای آن به مساله ی اختیار نیز پرداخته است. مبحث اراده در علم فلسفه، مسائل و پیچیدگی های فراوانی دارد و از همین روی "آرنت"، با مطالعه و بررسی اطلاعات به جای مانده ی از دوره های پس از عصر باستان و هم چنین پیش از عصر مدرن مانند "نامه ی پولس به رمیان" و "شبهه افکنی دانز اسکوتوس در موضع توماس آمویناس" که سندی دال بر کشف این قوه در آن قرون می باشد، چیستی قابلیت اراده کردن و نقش آن در حیات ذهن را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. وی در این راستا ابتدا به نظرات و عقاید" ارسطو" اشاره کرده و مقدمه ای مفصل درباره ی استدلال ها و نظریه های حاکم بر فلسفه ی قرن هفدهم را به رشته ی تحریر درآورده است که اساس و مبنایی برای موضوعات ذکر شده در این کتاب می باشند. در پایان نیز نوع نگرش "نیچه" و "هایدگر" به قوه ی اراده و روی گردانی آن ها از این مولفه را مطرح نموده و نتایج ارزیابی این موارد را با به کارگیری از گفتاری روشن و صریح بیان کرده و در نهایت مطالبی خواندنی و ارزشمند را به خواننده ارائه می دهد.

فهرست

یادداشت مترجم جلد دوم: اراده درآمد

1. فیلسوفان و اراده

• زمان و فعالیت های ذهنی
• اراده و عصر مدرن
• مهم ترین مخالفت ها با اراده در فلسفه ی بعد از قرون وسطی
• مساله ی امر نو
• تصادم تفکر و اراده: حال و هوای فعالیت های ذهنی
• راه حل هگل: فلسفه ی تاریخ

یادداشت ها

2. کشف ضمیر آدمی
3. قوه ی انتخاب: پروایرسیس، پیش درآمد اراده
4. پولس رسول و عجز اراده
5. اپیکتتوس و قدرت مطلق اراده
6. اوگوستین، اولین فیلسوف اراده

یادداشت ها

3. اراده و خرد
4. توماس آکویناس و تقدم خرد
5. دانز اسکوتوس و تقدم اراده

یاداشت ها

4. نتایج
5. ایدئالیسم آلمانی «پل رنگین کمان مفاهیم»
6. نفی اراده به نزد نیچه
7. اراده ی معطوف به اراده نکردن به نزد هایدگر
8. مغاک اختیار و نظم جدید اعصار

یادداشت ها نمایه

برشی از متن کتاب

فیلسوفان و اراده

1. زمان و فعالیت های ذهنی

جلد اول حیات ذهن را با نظر ورزی هایی زمان به پایان بردم. ان کار تلاشی بود برای پرتو افکندن بر پرسشی بسیار دیرینه که اول بار افلاطون آن را طرح کرد، ولی خود هیچ گاه به آن پاسخ نداد: جا و مکان فکر [یا ساحت اندیشه] که فیلسوف در ان ماوا می گزیند کجاست؟ من در طی ان تحقیق این پرسش را از نو بیدن گونه صورت بندی کردم: هنگامی که تفکر می کنیم، کجا هستیم؟ به کجا پا پس می کشیم وتی که از جهان نموده ها کناره می گیریم، همه ی فعالیت های عادی را متوقف می کنیم، و کاری را آغاز می کنیم که پارمیندس، در سرآغاز سنت فلسفیمان، با اصرار بسیار ما را به ان تشویق کرده بود: «نظر کن به آن چیزی که، اگر چه [از حواس] غایب است، به گونه ای بس شایان اعتماد بر فکر حاضر است.» پرسش یاد شده، که در قالب مکانی ریخته شده است، پاسخ سلبی دریافت کرد. درسا است که من اندیشنده ی دیدار ناپذیر تنها در وحدتی جدایی ناپذیر با بدن بر ما معلوم است – بدنی که در جهان نموده ها احساس راحتی و انس می کند آن هم به موجب این که، روزی رسیده است و می داند که روزی هم خواهد رفت – اما این من، اگر بخواهیم دقیق سخن بگوییم، در هیچ جا نیست. من اندیشنده ی دیدار ناپذیر از جهان نموده ها، از جمله بدن خودش، و بنابراین از خود نیز که دیگر از آن خبر دار نیست، کناره گرفته است. آن هم به درجه ای که افلاطون می تواند به گونه ای تعریض آمیز فیلسوف را کسی بخواند که دوستدار مرگ است و والری می تواند بگوید که «گاهی می اندیشم و گاهی هستم» و به طور ضمنی این معنی را برساند که من اندیشنده و حس واقعیت را به تمامی از دست می دهد و خود واقعی و نمودیابنده می اندیشد. از این مطلب چنین بر می آید که پرسش ما – هنگامی که تفکر می کنیم، کجا هستیم؟ بیرون از تجربه، تفکر طرح شده و بنابراین، نا به جا بود. پس از آن هنگامی که بر آن شدیم درباره ی تجربه ی من اندیشنده از زمان کندوکاو کنیم، دیگر پرسش مان را نا به جا ندیدیم. یاد [یا حافظه] یعنی توانایی ذهن در حاضر کردن آن چه به شکل برگشت ناپذیری گذشته است و بنابراین، از حواس غایب است، همواره پذیرفتنی ترین سرمشق قابلیت ذهن در حاضر ساختن امور دیدار ناپذیر بوده است. به لطف این توانایی به نظر می رسد که ذهن حتی قوی تر از واقعیت است، ذهن به جنگ بی ثمر ذاتی هر چیزی می رود که دست خوش تغییر است: ذهن آن چه را در غیر این صورت محکوم به زوال و فراموشی می بود، گرد می اورد و از نو جمع می کند. آن ساحت از زمان که این نجات در آن رخ می دهد زمان حال من اندیشنده است: نوعی «امروزینگی» پایدار (hodiernus، به معنای «امروزین» نامی که آوگوستین بر سرمدیت خداوند می نهاد)، «اکنون پایدار» مراقبه ی قرون...

نویسنده: هانا آرنت مترجم: مسعود علیا انتشارات: ققنوس