کتاب دیدگاه های نو در برنامه ریزی آموزشی - مشایخ

کتاب دیدگاه های نو در برنامه ریزی آموزشی نوشته ی دکتر فریده مشایخ توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

الگوی مفهومی استفاده شده در این کتاب  از دو مؤلفه ی «عملکرد یادگیری» و «محیط یادگیری» تشکیل شده که بر دیدگاه های راهبردی و سیستمی در برنامه ریزی آموزشی استوار شده است. این دو مؤلفه که به عبارت دیگر از آن به عنوان «وسایل» و «نتایج» یاد می شود، امروزه در بحث های تخصصی مرتبط با کیفیت آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند. رسیدن به "دیدگاه های نو در برنامه ریزی آموزشی" با عرضه ی مطالب و مفاهیم به صورت چند رشته ای و میان رشته ای، پرهیز از سنگین کردن حجم برنامه های درسی، تجهیز جوانان به مهارت های سازگاری با تغییرات سریع فناوری و بازار کار، آماده سازی آن ها برای خوداشتغالی و مسئولیت پذیری در جهانی که دائما در حال دگرگونی است، کمک به رشد ذهنی، معنوی، اخلاقی، زیبایی شناسی، عاطفی و جسمی شهروندان، آموختن عادات درست انجام کار و بالاخره یادگیری مداوم حاصل می شود. این مقولات در ارتباط با کیفیت و محتوای آموزش در قالب برنامه ریزی توسعه آموزشی مطرح هستند. "دکتر فریده مشایخ" با هدف نمادسازی یا بازنمایی ذهنی از عناصر پنج گانه نظام آموزشی، دست به نگارش این کتاب زده است. او در ادامه با استفاده از این نمادسازی، سعی نموده که مطالب کتاب را در ارتباط با «وسایل» و «نتایج» در مقیاس خرد و کلان و با استفاده از منابع روز بین المللی، به مخاطب عرضه نماید.

کتاب "دیدگاه های نو در برنامه ریزی آموزشی" مشتمل بر پانزده فصل می باشد: تحلیل های بخش آموزش و توسعه منابع انسانی 2- گسترش آموزش و نقش پژوهش های آموزشی در سیاستگذاری و تصمیم گیری 3- برنامه ریزی برای توسعه انسانی 4- برنامه ریزی کیفیت آموزش و سطوح تصمیم گیری 5- نظام اطلاعاتی مدیریت کارایی محور 6- برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزشی 7- بازنمایی آن چه می تواند باشد: وضعیت مطلوب 8- بازنمایی آن چه هست: وضعیت موجود 9- نیاز سنجی 10- هدف های آموزشی: نتایج یا مقصد 11- نشانگرهای آموزشی 12- دگرگونی در عرضه و تقاضا برای آموزش 13- دگرگونی در برنامه ریزی و مدیریت مدارس: مدیریت مدرسه محور 14- برنامه ریزی محل استقرار مدارس: نقشه مدارس 15- برنامه ریزی برای پیشگیری از شکست دانش آموزان در مدرسه

 

برشی از متن کتاب

فصل اول: تحلیل های بخش آموزش و توسعه منابع انسانی چهارچوب تحلیل بخش آموزش و منابع انسانی: چهارچوب مرجع در تحلیل بخش آموزش و منابع انسانی، وضعیت موجود نظام آموزشی است. از این رو مانند هر رویکرد نظام گرا به اجزای متشکل نظام که درون داد، فرآیند و برون داد را در بر می ‌گیرد، می ‌پردازد. به علاوه ویژگی ‌های محیطی را که عبارتند از فرهنگ و تاریخ، اقتصاد و توانمندی‌های موجود کشور که بر کیفیت و کمیت نظام آموزشی اثر می‌گذارد نیز مورد نظر قرار می ‌دهد. بدیهی است ماهیت درون دادها در هر یک از زیر بخش‌های آموزش محدودیت‌ هایی در انتخاب فرآیندها ایجاد می نماید مانند نوع مدارس، سازماندهی کلاس، سرانه معلم به دانش آموز. انتخاب فرآیندها نیز در تبدیل درون داد ها به نتایج مورد نظر موثرند. برای مثال سرمایه گذاری در تربیت معلمان به تعداد کافی بر سرانه معلم و دانش آموز اثر می گذارد، در حالی که سرمایه‌گذاری در کارآموزی معلمان و تجهیز آنها در زمینه های روانشناسی تدریس و دانش روز بر جریان یاددهی - یادگیری موثر خواهد بود. فصل دوم: گسترش آموزش و نقش پژوهش های آموزشی در سیاستگذاری و تصمیم گیری گسترش معنا و دورنمای برنامه ریزی آموزشی: برای این که درکی از برنامه ریزی آموزشی در آینده داشته باشیم لازم است موثر بودن روش هایی که در برنامه ریزان آموزشی تاکنون مورد استفاده قرار داده اند و همچنین شیوه های استفاده از دانش تولید شده به وسیله پژوهش را در سیاست ‌گذاری‌ ها بازبینی کنیم. به نظر می ‌رسد به رغم اطلاعات موجود و پیشرفت فناوری انتقال آن، میان مربوط بودن دانشی که بر فرایند برنامه ریزی تاثیر می گذارد از یک سو و شرایط عینی آموزش و پرورش در کشورهای در حال توسعه از سوی دیگر فاصله در حال افزایش است. به ویژه به نظر می‌رسد انتقال اطلاعات میان پژوهشگران و برنامه ریزان نیز از کارآیی لازم برخوردار نیست. فصل سوم: برنامه ریزی برای توسعه انسانی تعریف مفهوم توسعه انسانی: در نخستین گزارش برنامه توسعه سازمان ملل در 1990 توسعه انسانی به عنوان فرایند گسترش دامنه گزینه های انسان تعریف شده است. این تعریف در گزارش سال 1997 چنین اصلاح شده: توسعه انسانی فرآیندی است که بر کران بهزیستی انسان ها می افزاید و در نتیجه امکان برخورداری از گزینش های بهتری را فراهم می سازد. مفروضاتی که این تعاریف بر آن بنا شده متأثر از تحلیل های پیچیده اقتصادی اجتماعی و سیاسی در مقیاس جهانی است. گسترش رو به افزایش فاصله میان کشورهای شمال و جنوب طی سه دهه 1960 تا 1990 جامعه ملل را به بیداری وجدان جمعی ملزم داشته است. فصل چهارم: برنامه ریزی کیفیت آموزش و سطوح تصمیم گیری جستجوی تعریفی برای کیفیت آموزش: برنامه ریزی آموزشی طی چند دهه اخیر در عمل بیشتر به جنبه های کمی و محاسبه تعداد دانش‌آموزان، دانشجویان، معلمان، مدارس، کلاس‌های درس، هزینه سرانه و... پرداخته است. این مجموعه اطلاعات بسیار ضروری، تصویری از کیفیت آموزش به دست می دهد. در حالی که برای تصمیم گیری و سیاست گذاری درباره نظام آموزشی به تصویری از کمیت و کیفیت آموزش توأمان نیاز است.

فهرست

بخش اول: چالش های نو در برنامه ریزی آموزشی فصل اول: تحلیل های بخش آموزش و توسعه منابع انسانی فصل دوم: گسترش آموزش و نقش پژوهش های آموزشی در سیاستگذاری و تصمیم گیری فصل سوم: برنامه ریزی برای توسعه انسانی فصل چهارم: برنامه ریزی کیفیت آموزش و سطوح تصمیم گیری فصل پنجم: نظام اطلاعاتی مدیریت کارایی محور فصل ششم: برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزشی  بخش دوم: برنامه ریزی توسعه آموزش در مقیاس کلان فصل هفتم: بازنمایی آن چه می تواند باشد: وضعیت مطلوب فصل هشتم: بازنمایی آن چه هست: وضعیت موجود فصل نهم: نیاز سنجی فصل دهم: هدف های آموزشی: نتایج یا مقصد فصل یازدهم: نشانگرهای آموزشی  بخش سوم: برنامه ریزی توسعه ی آموزش در مقیاس خرد فصل دوازدهم: دگرگونی در عرضه و تقاضا برای آموزش فصل سیزدهم: دگرگونی در برنامه ریزی و مدیریت مدارس: مدیریت مدرسه محور فصل چهاردهم: برنامه ریزی محل استقرار مدارس: نقشه مدارس فصل پانزدهم: برنامه ریزی برای پیشگیری از شکست دانش آموزان در مدرسه

مؤلف: دکتر فریده مشایخ انتشارات: سمت