کتاب انقلاب مشروطیت ایران - نسیم خلیلی

کتاب انقلاب مشروطیت ایران نوشته نسیم خلیلی توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.

این کتاب یکی از مجموعه کتاب های تاریخی می باشد که چشم اندازی گسترده و ژرف از سیر تاریخ را به مخاطب ارائه می کند. این جلد از مجموعه ی تاریخ جهان، به "انقلاب مشروطیت ایران" که برخی مورخان آن را انقلاب آرام لقب داده اند، اختصاص یافته است و اطلاعات جامعی از این انقلاب را در دسترس همه ی علاقه مندان قرار می دهد. انقلابی که از پیکره ی سلطنت دیرینه ی ایران روییده بود و کم کم هستی و هویت واقعی خود را در خلال این سلطنت پیدا می کرد. از آن جایی که انقلاب مشروطه تحولات فراوانی را برای ایران و ایرانیان به دنبال داشت، درباره ی چگونگی به وجود آمدن و ریشه دار شدن این انقلاب سوالات زیادی مطرح است که کتاب حاضر قصد دارد به این سوالات پاسخ کاملی دهد. به هر حال این که این انقلاب دارای هویت مستقلی بود یا نه و آیا این انقلاب توسط مردم رهبری می شد و یا توسط نخبگان یا روحانیون، سوالاتی ست که پاسخ به آن ها می تواند "انقلاب مشروطیت ایران" را با نگاهی تازه بررسی نماید و حقایق آن را به گوش مردم برساند. به طور کلی این اثر ارزشمند، یکی از مهم ترین دوره های تاریخ ایران را پیش چشم مخاطب ترسیم می کند و اطلاعاتی یکپارچه و نسبتاً کامل از شرح ماوقع ارائه می نماید.

فهرست

• رویدادهای مهم در تاریخ انقلاب مشروطیت ایران
• پیشگفتار: مشروطه از کجا آمد؟
• ایرانیان نخ تسبیح را گم کرده بودند
• پرده اول: شاه و قافله همراهش
• علما به شاه عبدالعظیم می روند
• مجلس اول: نخستین میوه ی ممنوعه
• شاه خشمگین، شمشیرش را از رو می بندد
• مشروطه در کوی امیرخیز زنده بود هنوز
• پیش به سوی پایتخت
• یادداشت ها
• برای مطالعه بیش تر
• منابع
• نمایه

برشی از متن کتاب

مشروطه از کجا آمد؟ هانا آرنت، محقق آلمانی سده بیستم، سال ها پیش کتابی نگاشت با عنوان انقلاب و در آن به انبوهه ای از بحران های فرسایشی نهفته در انقلاب های مهم جهان اشاره کرد. بحران هایی که در گذر زمان، گنجینه انقلاب را بر باد دادند و همچون سایه روشنی از خاطره ای گمشده در دل تاریخ به جا ماندند. آرنت، میوه این انقلاب ها را دیکتاتوری هایی می دانست بر آمده از هیجان مبارزه ای ناتمام؛ کابوسی که آرنت از پس مبارزات انقلابی جهانیان ترسیم می کرد، درام تلخی بود که در این جهان بی کران به تکرار باز تولید شد. ایران هم از این تجربه تراژیک در امان نماند و در پی انقلابی واکنشی، به سراشیبی خستگی لغزید. آیا میوه این انقلاب، دیکتاتوری رضاخان بود که ناپلئون وار، میراث دار پرچمی شد که با آرمان آزادی بر افراشته شده بود؛ پرچمی که بر فراز سکوتی آرام و خلسه ای ناگهانی و خواب سنگین شهری خسته، می رقصید؟ مشروطیت ایران را برخی از مورخان، « انقلاب آرام » لقب داده اند؛ انقلابی که از پیکره سلطنت دیرینه سال ایران روییده بود و همچون تاکی پیچیده بر این پیکره، هستی و هویت خویش را با همین در هم تنیدن ها، ریشه دار می کرد و کم کم توده ها را نیز همچون حلقه مستحکم اما گمشده ای از تاریخ، به زنجیره خویش گره می زد؛ قضاوت قطعی و بلاشک، درباره این که این انقلاب از کدامین روزنه خستگی تاریخ شکفته بود و به کدام سراشیبی می لغزید، از آن دست معماهای حل ناشدنی تاریخ است؛ محقق امروزی هنوز هم نمی داند آیا این نقطه عطف تاریخی را اساسا می توان انقلاب ( به معنای واقعی واژه ) نامید یا باید در پی واژه دیگری بود که آشناتر و ملموس تر باشد و روشن تر پرده از راز مبارزه مشروطه خواهانه ایرانیان بر دارد. درباره انقلاب مشروطه ایران و تحولاتی که از پی خود آفرید نیز پرسش های فراوانی مطرح است؛ از جمله این که آیا مشروطیت ایران، انقلابی بود که با الهام از پشتوانه ای تاریخی از دل سکوتی ریشه دار برآمده بود و به دیگر سخن از حافظه ای تاریخی گرته برداری می کرد و یا نه هویتی مستقل داشت و مثلاً یک واکنش بود یا یک انتقام دیرهنگام و بی نتیجه؟ آیا این انقلاب را نخبگان رهبری می کردند یا توده های مردم و یا روحانیت و مرجعیت شیعه؟ با کمی اغماض شاید بتوان بسیج توده ها را در مقطعی از فراز و فرود مشروطه زیر چتر گشاده نخبگان جامعه تحول طلب ایرانی (اعم از نخبگان عرصه روشنفکری نوین و نخبگان متعلق به جایگاه روحانیت) پذیرفت و اندکی از ابهام این داستان پیچیده تاریخی کاست. به هر حال مشروطیت، همچون نیلوفری بود برخاسته از دل مرداب؛ نیلوفری که در میانه زندگی، خواهد خشکید! در واقع روح و ریشه مبارزه مشروطه خواهانه ایرانیان از نگاه تاریخ دانان و گاهی هم از دریچه نگاه منابع بازمانده از آن روزها، سیمای دیگری نیز دارد؛ رستنگاه این ماجرای تاریخی را نه در بلوای کرمان و به فلک کشیدن بازاری بی گناه و فراموشخانه ملکم خان، که در دل دربار و دارالخلافه شاه سردرگم قاجار هم می توان پیدا کرد؛ آنچه از صندوقچه خاک آلود تاریخ به حافظه امروزی ما رسیده است بی تردید نمی توان دربست پذیرفت، اما می توان با در کنار هم نهادن این تکه های گسسته، پازل تاریخ را قدری کامل کرد. صفحه 9

(1911 - 1906) نویسنده: نسیم خلیلی انتشارات: ققنوس