کتاب مقدمه‌ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته | بازرگان

درباره کتاب مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته 

امروزه روش های تحقیق کیفی و آمیخته در تمامی سطوح به ویژه در نظام آموزش عالی کشور بسیار کاربرد دارد. این روش های تحقیق در رشته های علوم رفتاری، اجتماعی و نیز رشته های وابسته به علوم پزشکی بیش از پیش مورد استفاده قرار می گیرد.

نویسنده این کتاب توجه عمده خود را بر انواع طرح های تحقیقاتی از قبیل طرح تحقیق زیست نگاری، طرح تحقیق گروه های کانونی، مطالعه موردی، طرح تحقیق نظریه برخاسته از داده ها، اقدام پژوهی، قوم نگاری و پدیدارشناسی معطوف کرده است. وی همچنین پس از تشریح مبانی معرفت شناسی تحقیق در علوم رفتاری در فصل اول این کتاب، به توصیف انواع طرح ها و چگونگی گردآوری و تحلیل داده های آن ها در فصل های بعدی پرداخته است. امروزه با توجه به اینکه روش های تحقیق کیفی و آمیخته مورد توجه بسیاری از پژوهشگران به ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رشته علوم رفتاری و اجتماعی قرار گرفته، در چاپ ششم این کتاب فصلی جدید تحت عنوان" کاربردهایی از روش تحقیق کیفی و آمیخته " به کتاب اضافه شده است. در پیوست چاپ ششم کتاب مذکور، نمودارهایی در زمینه روش تحقیق نظریه برخاسته از داده ها و نموداری در زمینه نتیجه یک طرح تحقیقی ارائه شده است و در نهایت به منظور ارزیابی مقاله هایی که به روش تحقیق کیفی انجام می شوند، پرسشنامه ای طراحی شده که پژوهشگران و دانشجویان می توانند از آن بهره بگیرند.

مطالعه این کتاب مفید به همه پژوهشگران و علاقمندان به اصول و روش تحقیق و دانشجویان این رشته توصیه می گردد.

برشی از متن کتاب

جنبه های اخلاقی مربوط به تحلیل داده ها و تهیه گزارش: از جمله مسئولیت های دیگر پژوهشگر آن است که داده های گردآوری شده را به دقت تلخیص و تنظیم کند؛ روش های تحلیل مناسب را انتخاب کرده و داده ها را به اطلاعات تبدیل کند؛ و یا توجه به گزاره های تحقیق نتایج به دست آمده را تفسیر کند. شک نیست که در تحلیل و تفسیر داده ها، پژوهشگر باید نسبت به یافته های پژوهش های قبلی آگاهی داشته باشد و برای بازنمائی اعتبار نتایج، آنها را با یافته ها و نتایج پژوهش های قبلی مقایسه کند. در اینجا یکی از عناصر اخلاق تحقیق، توجه به سهم دیگران در پیشینه تحقیق و ارجاع دادن به آنهاست. لذا هر گونه عدم ارجاع به یافته های پژوهش های پیشینیان به عنوان سرقت ادبی تلقی می شود. مسئولیت پژوهشگر در این باره این است که با دقت هر چه بیشتر نسبت به رعایت امانت در نقل قول مطالب و ذکر نام  پژوهشگران قبلی (نویسندگان) و ارجاع دادن به آنان دریغ نکند. از جمله عناصر دیگری که در اخلاق تحقیق مورد نظر می باشد، عرضه دقیق داده های پژوهشی است. از پژوهشگر انتظار می رود که هر داده یا اطلاعات مورد عرضه را به طور مستند و با اشاره به چگونگی گردآوری ،ثبت، تنظیم و تحلیل آنها_به طوری که نطالق با مقدار اندازه گیری شده باشد_ ذکر نماید.    چنانچه پژوهشگر نسبت به این امر سهل انگاری نماید، نه تنها در زمان انتشار گزارش تحقیق، بلکه سالها پس از آن نیز پژوهشگران بعدی می توانند عدم دقت و نادرستی یافته ها و نتایج را مورد تردید قرار دهند  و اعتبار تحقیق را مردود اعلام کنند.

فهرست

  فصل اول: نگاهی به مبانی معرفت شناسی تحقیق در علوم رفتاری دیدگاه های زیربنایی معرفت شناسی در علوم رفتاری تاثیر دیدگاه های معرفت شناسی بر روش تحقیق در علوم رفتاری با تاکید بر علوم تربیتی فصل دوم: طراحی تحقیق به روش کیفی تعریف تحقیق کیفی دلایل انتخاب روش تحقیق کیفی مراحل طراحی یک تحقیق کیفی چهارچوب گزارش یک تحقیق کیفی خلاصه فصل فصل سوم: طرح های تحقیق کیفی: چگونگی گردآوری و تحلیل داده ها انواع طرح های تحقیقی کیفی مثالی از دو طرح تحقیق کیفی خلاصه فصل فصل چهارم: طرح تحقیق زیست نگاری(روایتی) هدف تحقیق زیست نگاری و ضرورت آن موارد استفاده از تحقیق زیست نگاری چگونگی انجام تحقیق خلاصه فصل فصل پنجم: طرح تحقیق گروه های کانونی هدف تحقیق گروه های کانونی و ضرورت انجام آن موارد استفاده از روش تحقیق گروه های کانونی چگونگی انجام تحقیق به روش گروه های کانونی خلاصه فصل فصل ششم: مطالعه موردی (موردپژوهی) هدف مطالعه موردی و ضرورت انجام آن مراحل انجام مطالعه موردی برای آموزش کاربردی ملاک های ارزیابی کیفیت گزارش مطالعه موردی برای درک عمیق یک مورد خلاصه فصل فصل هفتم: طرح تحقیق نظریه برخاسته از داده ها نیاز به نظریه برخاسته از داره ها چگونه روش نظریه برخاسته از داده ها تکوین یافت؟ گزینش از میان طرح ها خلاصه فصل فصل هشتم: طرح تحقیق اقدام پژوهی هدف اقدام پژوهی و ضرورت آن پیش فرض و شرایط مناسب برای اقدام پژوهی مراحل اقدام پژوهی خلاصه فصل فصل نهم: سایر طرح های تحقیقی کیفی طرح تحقیق قوم نگاری طرح تحقیق پدیدار شناسی خلاصه فصل فصل دهم: طرح های تحقیق آمیخته هدف طرح های تحقیق آمیخته و نیاز به انجام آنها انواع طرح های تحقیق آمیخته گام های انجام طرح های تحقیق آمیخته خلاصه فصل فصل یازدهم: کاربردهایی از تحقیق آمیخته داده های کمی و کیفی در تحقیقات علوم رفتاری و سطح ترکیب انها تحقیق آمیخته برای تطابق یافته های کمی و کیفی نکات اصلی در تهیه گزارش تحقیق آمیخته خلاصه فصل فصل دوازدهم: کیفیت پژوهش و جایگاه اخلاق در پژوهش های اجتماعی و رفتاری مقدمه عوامل مرتبط با کیفیت پژوهش اخلاق در پژوهش خلاصه فصل پیوست الف: نمایش کاربردی از روش تحقیق نظریه برخاسته از داده ها پیوست ب: نمایش نموداری از نتایج یک طرح تحقیق به روش نظریه برخاسته از داده ها پیوست پ: مثالی از کاربرد تحقیق آمیخته برای ساختن ابزار اندازه گیری پیوست ت: پرسشنامه ارزیابی کیفیت مقاله های تحقیق کیفی  

نویسنده

دکتر عباس بازرگان استاد گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه  تهران دارای مدرک دکترای تحقیقات آموزشی از دانشگاه شیکاگو و پیتسبورگ انگلستان می باشد. از آثار ایشان می توان به برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزشی و فرآیند اجرای ارزیابی درونی در گروه های آموزشی دانشگاهی اشاره کرد.