درباره کتاب مبانی استنباط حقوق اسلامی (اصول فقه)
علم اصول فقه یکی از درس های دانشکده ی حقوق بوده و اکنون نیز با تغییر نام به «مبانی استنباط حقوق اسلامی» جزو دروس این دانشکده می باشد. این علم قرن ها توسط علمای اسلام مورد بحث و گفتگو واقع شده و ضمن نگارش تألیفات بسیار ارزنده و سودمند، نظم خاصی یافته است. مؤلف در تدوین این اثر نیز با رعایت این نظم دیرین در فصل بندی مطالب، از روش دانشمندان بزرگ این علم پیروی کرده است، اما قسمت هایی که خارج از برنامه ی درسی است، به طور اختصار و قسمت هایی که جزو برنامه ی درسی می باشند، به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته اند.
گفتنی است که در این کتاب علاوه بر کتب علمای امامیه به کتب علمای اهل سنت نیز مراجعه شده و عقائد آن ها هم مورد بررسی قرار گرفته و از زحمات آنان نیز بهره برداری گردیده است. کتاب مذکور مشتمل بر دو بخش می باشد: 1- بررسی تاریخی 2- تعریف، موضوع و فایدۀ علم اصول فقه
مؤلف در این بخش ها، سعی کرده تا مطالب پیچیده و سخت این درس را به زبان ساده و قابل فهم و درک برای دانشجویان دوره ی لیسانس ارائه دهد و در بیان هر مطلب علاوه بر مسائل فقهی، مثال های حقوقی را نیز آورده تا کاربرد علم اصول در حقوق موضوعه به خوبی تفهیم گردد.
برشی از متن کتاب مبانی استنباط حقوق اسلامی (اصول فقه)
بخش نخست: بررسی تاریخی علم اصول فقه چیست، چگونه و از چه زمانی به وجود آمد؟ 5- اصول فقه چیست؟ فقه در لغت یعنی فهم و در اصطلاح یعنی دانستن احکام شرع درباره ی موضوعات اشیاء و کارهای مردم. این دانش را میتوان به طور مختصر و بدون استدلال به دست آورد و می توان به تفصیل و با استدلال تحصیل کرد. ادله فقه، کیفیت به کار بردن آن ها و مسائل مربوط به آن ادله در علمی بررسی شده است که مقدمه فقه استدلالی است. این علم را علم اصول فقه می گویند. می توان گفت رابطه فقه و اصول فقه تا حد زیادی مانند رابطه علم حقوق و مقدمه حقوق است. برای پی بردن به آغاز پیدایش موضوعات مباحث علم اصول فقه باید به بررسی تاریخ اسلام پرداخت و به نظر میرسد اگر این بررسی تاریخی را به ترتیبی که تاریخ عمومی اسلام به وجود آمده انجام دهیم بهتر و مفیدتر باشد، از این رو در دورههای تاریخ عمومی اسلام را برای یافتن جواب این سؤال مسیر مطالعه قرار می دهیم.
6- دستوری که مبنای عمل به «رأی» گردید پیغمبر اسلام (ص) در چهارده قرن پیش دینی نو آورد و آیین تازه ای بنیان نهاد. در آغاز پیروان او اندک و احکام او روشن بود و اگر در موردی ابهام پیش میآمد با مراجعه به آن حضرت می شد و نیاز به اجتهاد و استنباط نبود تا علم اصول فقه، که مقدمه ی استنباط است، لازم شود. رفته رفته اسلام از مدینه الرسول به شهرهای دیگر عربستان راه یافت و برای آن ها که از شهر پیامبر خدا دور و از حضور او محروم بودند از طرف پیغمبر نمایندگانی گسیل میشد که آن ها را در احکام دین راهنمایی کنند. پیغمبر به این نمایندگان دستور می داد که بیش از هر چیز به کتاب خدا (قرآن) و به دستور او عمل کنند و اگر از قرآن و سنّت رسول خدا در مسئله ای دستور خاصی نرسیده میتوانند «نظر و رأی» خود را به کار بندند.
فهرست کتاب مبانی استنباط حقوق اسلامی (اصول فقه)
بخش نخست: بررسی تاریخی
بخش دوم: تعریف، موضوع و فایدۀ علم اصول فقه
- گفتار اول: «وضع» الفاظ
- گفتار دوم: اوامر
- گفتار سوم: نواهی
- گفتار چهارم: مفهوم و منطوق
- گفتار پنجم: عامّ و خاصّ
- گفتار ششم: مطلق و مقید، مجمل و مبین
بخش اول: مطلق و مقید
بخش دوم: مجمل و مبین
گفتار هفتم: ادلّه استنباط احکام
- دلیل اوّل: قرآن
- دلیل دوم: سنّت
- دلیل سوم: اجماع
- دلیل چهارم: قیاس
- دلیل پنجم: عقل
گفتار هشتم: امارات
گفتار نهم: اصول عملیه
گفتار دهم: تعارض ادلّه
نظرات کاربران درباره کتاب مبانی استنباط حقوق اسلامی (اصول فقه)
دیدگاه کاربران