کتاب روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی | احمدی

درباره کتاب روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی

روان شناسی شخصیت، ابعاد مختلف شخصیت، جنبه های ادراکی، هیجانی و ارادی افراد و چگونگی سازگاری فرد با محیط را مورد مطالعه قرار می دهد؛ دانشجویان این رشته، به مطالعه الگوهای خاص تفکر، احساسات و رفتار که هر فرد را از دیگری متمایز می کند، می پردازند. این شاخه از روان شناسی، از دیدگاه اسلامی نیز مورد بررسی قرار گرفته است که می توان اطلاعاتی جامع و مفید در این خصوص را از طریق کتاب "روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی" کسب نمود. در این اثر، نظریه شخصیتی ارائه می شود که ماهیتاً تجربی نیست و ضرورتاً فلسفی نیز نمی باشد؛ مبدا و منشا این نظریه تعالیم عالیه اسلامی است. کتاب حاضر مطالب آموزشی را طی هشت فصل به خوانندگان عرضه می دارد که عبارتند از:

1. شکل گیری شخصیت در انسان: یکی از مسائل مهم در روان شناسی، بحث شخصیت و نظریه های مربوط به آن است و می توان به جرات گفت که آنچه مطالعات پراکنده روان شناسی را انسجام می بخشد و به آن ها معنی و مفهوم روشنی می دهد تفسیر این یافته ها و مطالعات در سایه نظریه شخصیتی منسجمی است که بتواند رفتار انسان را در تمامی ابعاد آن توجیه و تبیین کند...
2. سازماندهی ویژگی کلی حیات: تغذیه، نمو و تولیدمثل، سه ویژگی عمومی تمامی موجودات زنده است. بر این سه ویژگی، می توان ویژگی چهارم را به نام سازماندهی افزود. تمامی موجودات زنده در تمامی سطوح، این خصوصیت را دارایند؛ موجود زنده در تلاشی مستمر و پیوسته محرک ها و عناصر درونی و بیرونی را سازمان بخشیده و بین آن ها نظم و ارتباط خاصی را به وجود می آورد...
3. غریزه و فطرت: شناخت شخصیت آدمی بدون پرداختن به دو مفهوم غریزه و فطرت، امکان پذیر نیست؛ روان شناسانی که درصدد مطالعه همه جانبه انسان بوده اند یا به تصریح و یا به تلویح سخن از این دو به میان کشیده اند. غریزه در روان شناسی به عنوان خصوصیتی فطری، یعنی مادرزادی به انحاء مختلف مورد بحث قرار گرفته است...
4. عقل: در لغت عقل به معنای تعقل و تدبر و فهم اشیاء است و در اصطلاح معنای بسیاری دارد که از جمله علم به مصالح و مفاسد و درک حسن و قبح افعال است؛ در این اصطلاح، عاقل به کسی گویند که زشت و زیبا و مصالح و مفاسد را درک کند. عقل به معنای فوق، آن چیزی است که به طور عموم مورد اتفاق می باشد...
5. نفس و هوای نفس: شناخت شخصیت از دیدگاه اسلامی، بدون شناخت دیدگاه های این دین نسبت به هوای نفس امکان پذیر نیست؛ هوا یا میل نقش بسیار مهمی در شکل گیری تکامل شخصیت دارد. هوای نفس به عنوان یکی از مهمترین محرک های رفتار آدمی می باید هر چه دقیق تر مورد بررسی قرار گرفته و شناسایی شود...
6. خودآگاه و ناخودآگاه: جهان هستی با وجود مستقلی که از من و آگاهی من دارد، گسترای به وسعت لایتناهی و در دو قید ازل و ابد در تداوم است. بر این جهان هستی که انسان کوچک با محدوده زمانی و ضعف جسمانی جزئی از آن است، قوانینی حکومت می کند که از منشا حکیم مقتدر صادر گشته است...
7. بیماری و سلامت: بحث از شخصیت در روان شناسی بدون مطالعه بیماری و سلامت امکان پذیر نیست. یک نظریه شخصیت وقتی کامل است که بتواند تعریفی از سلامت روانی ارائه کرده و بر اساس آن، ناهنجاری و بیماری روانی را مشخص کند...
8. سالم سازی و درمان: حفظ سلامت روانی و جسمانی، یکی از مهمترین وظائف زندگی به شمار می آید. در حدیث نبوی تندرستی و امنیت، دو نعمتی شمرده شده اند که انسان تا زمانی که آن ها را از دست ندهد به ارزش آن ها پی نخواهد برد. اسلام به عنوان دین انسان ساز، تاکید وافر بر ساختن انسان هایی دارد که از سلامت روانی برخوردارند تا بتوانند اهداف خویش را پیگیری کنند... در کتاب "روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی" از فلسفه و عرفان برای تبیین و تفسیر هر چه بیشتر مطالب استفاده شده است و علی رغم وجود مطالبی فلسفی و عرفانی شیوه کلی آن فلسفی یا عرفانی نیست.

فهرست

1. شکل گیری شخصیت در انسان تعریف شخصیت شاکله چیست؟ شکل گیری شاکله یا شخصیت در دوران جنینی شکل گیری شخصیت بعد از تولد مراحل رشد شخصیت.
2. سازماندهی ویژگی کلی حیات حیات روانی استمرار حیات ارگانیکی جذب نقش خودآگاهی در جذب محرک های محیطی هضم من یا من فعال مرکزیت وحدت روانی در انسان محرک های برون زاد و محرک های درون زاد عوامل مخل در فرآیند هضم انطباق محیط چیست؟.
3. غریزه و فطرت تاریخچه طرح مفهوم غریزه در روان شناسی کلاسیک غریزه از دیدگاه اسلام فطرت چیست؟ ویژگی های فطرت دانش غریزی و فطری.
4. عقل عقل عنصر شناختی فطرت ویژگی های مهم عقل ناخودآگاه همگانی و مفاهیم کهن عقل طبیعی، عقل اکتسابی سازمان دهی معقول رشد عقل و حد آن.
5. نفس و هوای نفس نفس و معنای آن نفس در قرآن نفس در زبان فلاسفه هوای نفس چیست؟ لذت و الم لذائذ طبیعی، لذائذ اکتسابی رشد شخصیت به اعتبار عقل و نفس مقایسه نفوس ثلاثه با سطوح شخصیت از دیدگاه فروید
6. خودآگاه و ناخودآگاه جهان برون و جهان درون رابطه خودآگاهی و یادگیری دانش تصوری، دانش غیرتصوری یادآوری و فراموشی
7. بیماری و سلامت سلامت روانی چیست؟ ملاک های سلامت روانی ناهنجاری چیست؟ بیمار کیست؟ علل به وجود آورنده ناهنجاری روانی انواع سازمان های مختل روانی.
8. سالم سازی و درمان بهداشت روانی راه های تامین بهداشت روانی از دیدگاه اسلام درمان

نویسنده

علی اصغر احمدی متولد سال 1334، روان شناس ایرانی، مشاور وزیر آموزش و پرورش در امور خانواده و استادیار گروه روان شناسی دانشگاه تهران می باشد. وی عضو هیئت موسس انجمن علمی اولیاء و مربیان ایران و اولین رئیس این انجمن است. آقای احمدی پس از گذراندن دوره کارشناسی روان شناسی در دانشگاه تهران، دوره های کارشناسی ارشد و دکترا در همین رشته را در دانشگاه تربیت مدرس طی نمود. او از اوایل دهه شصت، تلاش هایی را برای نظریه پردازی در زمینه روان شناسی اسلامی آغاز کرد و همچنین مدتی ریاست موسسه روان شناسی دانشگاه تهران را نیز بر عهده داشت. برخی از آثار ایشان عبارتند از: فطرت: بنیان روان شناسی اسلامی (انتشارات امیرکبیر)، راهنمای سنجش خلاقیت کودکان و نوجوانان تالیف الیس پل تورنس (ترجمه) (انتشارات مهدی رضایی)، روان شناسی سال اول دبیرستان آموزش بازرگانی و حرفه ای بهداشتی (انتشارات آموزش و پرورش) و بسیاری آثار دیگر.

• تالیف: علی اصغر احمدی
• انتشارات: امیرکبیر