محصولات مرتبط
کتاب قوت دل و نوش جان اثر نصرالله پورجوادی در نشر نو به چاپ رسیده است.
کتاب حاضر مجموعهای است از سیزده مقاله که در آنها به ویژگیها و راه و رسم صوفیان با نگاهی تاریخی میپردازد. عنوان کتاب نیز بر اساس سه مقاله اول این اثر، انتخاب شده است زیرا در این مقالات مسائل غذا خوردن اعم از غذای جسم و غذای روح تشریح شدهاند. مراد از قوت دل، همان غذای روح و یاد خداست که نویسنده آن را از طریق اتصال انسان به خداوند، دست یافتنی میداند. مواردی چون پرهیز از گوشتخواری و اهمیت گیاهخواری در تصوف نیز مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان مثال پرداختن به این موضوع که با توجه به توصیههای دینی و عقلی پیرامون آزار نرساندن به حیوانات، حقی برای کشتن آنها و استفاده از گوشتشان وجود دارد یا خیر؟؛ در این میان این دیدگاه و دیدگاه مخالف آن مورد نقد و بحث قرار گرفته که در جای خود مفید و خواندنی مینماید. پس از این سه مقاله به موضوعات دیگری پیرامون تصوف و صوفیان میپردازد. تصور خداوند در جایگاه معشوق که طبق حدیث نبوی، مطالبی در مورد آن بیان میشود و جایگاهی که مولانا و احمد غزالی در آثارشان به این مهم پرداختهاند، نیز تشریح میگردد. اهمیت «ذکر» در این گروه، تقسیم بندی صوفیان در دو گروه توسط بزرگانی چون «پژدوی» و «هجویری»، و قبول و رد آنها توسط متشرعان، معرفی شخصیتی به نام «ابوالغریب اصفهانی» و مسلک و اعتقاداتش که حتی منجر به اتهاماتی به وی شد از دیگر موضوعاتی هستند که این کتاب به آنها میپردازد. شاهدبازی و شاهد پرستی از عناوینی هستند که در تصوف مطرح است و برای خود پیروان و مخالفانی دارد، در این مقالات، خواننده با نظریات و اعتقادات احمد غزالی و به دنبال آن، شمس تبریزی پیرامون این مهم، آشنا میشود و میتواند اطلاعاتی را به دست آورد که زمینه تأمل وی را در این موضوع ایجاد کند. همچنین به نمادها و اصطلاحات صوفیانه با محوریت قرار دادن اشعاری از «حافظ» پرداخته شده است. ریشههای عرفان ایرانی، و ارتباط اشعار عاشقانه حافظ با عقاید احمد غزّالی نیز در این کتاب، تبیین شده که برای مخاطبان و علاقهمندان منبع کسب اطلاعات مفیدی خواهد بود.
برشی از متن کتاب
تصوری که ما از غذا یا طعام داریم معمولاً تصور چیزی است محسوس و ملموس که میتوان آن را در دهان گذاشت و چشید و جوید و فروبرد و به دست هاضمه و جاذبه سپرد. بدیهی است که بدن انسان برای قوام و دوام حیات خود به غذا نیاز دارد و اگر آن نباشد جان هم در بدن نخواهد ماند. اما این که جان ما هم به نوبه خود غذایی داشته باشد غیرمحسوس و با آن تغذیه کند و بتواند با خوردن آن «جان بگیرد» و به زندگانی خود ادامه دهد تصوری است مبهم و عجیب. با این حال بسیاری از صوفیان و عارفان از قوت و غذایی سخن گفتهاند که نه فقط جانها از آن تغذیه میکنند، بلکه فرشتگان نیز از آن میخورند. در این موارد قوت و غذا معمولاً به معانی مجازی به کار رفته است. ولی مواردی نیز هست که شاعر یا نویسنده این الفاظ را در معنی حقیقی به کار برده است و همین خود باعث میشود که ما نتوانیم تصور روشنی از ماهیت غذای جان داشته باشیم. افطار پیامبر نزد خدا یکی از صوفیانی که بارها در آثار خود از قوت یا غذای جان سخن گفته مولانا جلالالدین رومی است. مثلاً در مثنوی، در ضمن داستان ابلیس و معاویه، در یک مصراع هم از قوت نفس یادکرده و هم از قوت جان و سپس درباره هر یک از آنها گفته است: گر غذای نفس جوید ابتر است ور غذای روح خواهد سَرور است در فیه ما فیه نیز مولانا به دو نوع غذا اشاره کرده است و خطاب به کسانی که میپندارند که قوت و غذا فقط مخصوص جسم و تن است گفته است: تو را غیر این غذای خواب و خور غذای دیگر است، که «أبیتُ عِندَ ربّی یُطعِمُنی و یَسقینی». در این عالم آن غذا را فراموش کردهای و به این (غذا) و مشغول شدهای و شب و روز، تن را میپروری. آخر این تن، اسب توست و این عالم آخور اوست و غذای اسب، غذای سوار نباشد. مولانا برای تأیید نظر خود درباره غذا خوردن جان، هم در فیه ما فیه و هم در مثنوی، به حدیثی استناد کرده است که بنابر آن پیغمبر (ص) فرمود: « أبیتُ عِندَ ربّی یُطعِمُنی و یَسقینی...»، یعنی من شب را نزد پروردگارم میگذرانم و او مرا غذا و نوشیدنی میدهد. چون چون أبیتُ عِندَ ربّی فاش شد یُطعِمُ و یَسقی کنایت ز آش شد این حدیث که به چند وجه در کتابهای حدیث، از جمله در صحیح بخاری و صحیح مسلم و مسند احمد، روایت شده در کتابهای صوفیان برای اثبات غذاخوردن باطنی مورد استناد واقع شده است و معمولاً مراد از این غذا همان چیزی است که قوت یا غذای جان یا روح نامیده شده است. در حدیث فوق هم میخواهند بگویند که پیامبر (ص) وقتی در نزد خدا شب را به سر برده بود روح او از غذا و نوشیدنیای که خدا به وی داده بود خورده و نوشیده بود و این غذا و نوشیدنی هم واقعاً نوعی غذا و نوشیدنی بود. به عبارت دیگر، غذا و نوشیدنی در اینجا به معنی حقیقی به کار رفته است نه مجازی.
فهرست
پیشگفتار
- قوت دل و نوش جان
- گیاهخواری و بیآزاری در اسلام
- گوشتخواری در شرع
- گوشتخواری صوفیان
- ریاضت کشیدن و گوشت نخوردن
- زهد و چلهنشینی
- انتقاد از گوشت نخوردن صوفیان
- بیآزاری یا کم آزاری
- درویش گیاهخوار (زندگی و سخنان ابوعبدالله مغربی)
- لذتبردن خدا (مقایسهای میان احمد غزالی و مولانا)
- از ذکر به مشاهده
- صوفیان مردود از نظر پژدوی
- ابوالغریب ، جمال پرست اصفهانی
- مرگ در طرسوس
- کاش دنیا ساباطی بود
- بخشیدن گلیم
- صبر ابوالغریب
- حلولی بودن ابوالغریب
- داستان شاهد دوستیابوالغریب
- داستانهایی از شاهد بازی احمد غزالی
- دل هر جایی و غنج آهویی (شرح بیتی از حافظ)
- دردانه عشق (معنای استعاری دُر در ادبیات عرفانی پارسی )
- داغ بندگی و داغ عشق (شرح یکی از رموز عرفانی در دیوان حافظ)
- ورود آراء ابنعربی به شیراز (انتقال تعالیم ابنعربی توسط شاگردان قونیوی)
- کرشمه در حافظ (بحثی در منابع عرفانی حافظ)
نویسنده: نصرالله پورجوادی انتشارات: نشر نو
مشخصات
- مترجم علی پورجوادی
- نوع جلد جلد سخت (گالینگور)
- قطع رقعی
- نوبت چاپ 1
- تعداد صفحه 431
- انتشارات نشر نو
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران