کتاب فراسوی زنجیرهای پندار | اریک فروم

درباره‌ی کتاب فراسوی زنجیرهای پندار اثر اریک فروم

اریک فروم در سال 1900 در فرانکفورت آلمان به دنیا آمد و در محیطی شدیدا مذهبی پرورش یافت. بیست و شش ساله بود که باورهای دینی‌اش عمیقا مورد انتقاد واقع شد. اریک فروم از آن پس ظاهرا باور سنتی به دین را رها کرد، با این همه نوعی نگرش مبتنی بر تعلق دینی تا پایان عمر با او ماند. آنچه از میراث یهودی در خود حفظ کرد، با اعتقادات بعضی دیگر از اعضای مکتب فرانکفورت از جمله هورکهایمر و آدورنو تفاوت بسیار داشت.

فروم، در همه حال به واقعیت ماهیت بشری تاکید داشت، هرچند که این مفهوم برخلاف اعتقاد رایج در سنت رومی، مفهومی ثابت نبود، بلکه بیشتر به فوزیس یونانی می مانست که در واقع، درکی از ماهیت بالقوه انسان بود. از اینجاست که او همواره به اشارات انسان شناختی مارکس در دست "نوشته های اقتصادی-فلسفی"، توجه ویژه دارد.

فروم، هیچگاه از تلاش برای اتحاد روانکاوی و مارکسیسم دست نکشید، با این همه به تدریج از آموزه های فروید در روانکاوی فاصله گرفت و به ژرفکاوی های مورد نیاز روانشناسی که مارکس بر آنها تاکید کرده بود پرداخت. در زندگینامه فکری خود، "فراسوی زنجیرهای پندار"، نقش مارکس را در تحول فکری خود به مراتب بیش از نقش فروید دانسته است. تصور پیامبر گونه صلح جهانی که از جوانی دلبسته آن بود باعث شد که به وجه انسان مدار از اندیشه مارکس تکیه کند و آن بخش از اندیشه فروید را که ناقص چنین دریافتی بود رها کند. با این همه همواره به بسیاری از مفاهیم فرویدی وفادار است.

بخشی از کتاب فراسوی زنجیرهای پندار

منش اجتماعی مردم را وامی دارد از موضعی عمل کنند و بیندیشند که تایید کامل کارکرد جامعه باشد. این دیدگاه یک حلقه ارتباط میان ساختار اجتماعی، و انگاره ها و باورها را شکل می دهد، اما حلقه ارتباط دیگری هم وجود دارد: این جامعه است که تصمیم می گیرد کدام افکار و احساسات به سطح آگاهی اجتماعی برسند و کدامیک به صورت ناهشیار باقی بمانند. ناهشیار اجتماعی، نیز مانند منش اجتماعی یک واقعیت است.

مراد من از ناهشیاری اجتماعی آن حوزه های سرکوب یا پس راندن نیازهاست که در میان اکثریت جامعه مشترک است. چنانچه قرار باشد جامعه ای معین با تضادهای ویژه اش با موفقیت عمل کند، اعضای آن نباید از وجود این حوزه ها آگاه باشند. ناهشیاری اجتماعی از نظر فروید عبارت از مضامینی است که فرد به دلیل خصایص فردی اش، آنها را پس می زند.

کتاب فراسوی زنجیرهای پندار اثر اریک فروم با ترجمه‌ی بهزاد برکت توسط انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب فراسوی زنجیرهای پندار

دیباچه مترجم

برخی پیشینه های شخصی

زمینه مشترک

مفهوم انسان و سرشت او

تکامل انسان

انگیزه انسان

فرد بیمار و جامعه بیمار

مفهوم سلامت روان

منش فردی، منش اجتماعی

ناهشیار اجتماعی

سرنوشت هر دو نظریه

برخی مفاهیم لازم

باورنامه

• نویسنده: اریک فروم
• مترجم: دکتر بهزاد برکت
• انتشارات: مروارید