محصولات مرتبط
کتاب «صور خیال در شعر فارسی» نوشتۀ «دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی» توسط نشر آگه منتشر شده است.
کتاب «صور خیال» به بررسی عنصر خیالانگیزی و بهرهگیری از فضاسازیهای زیبا و به طور کلی «آراستن شعر» سخن میگوید. آیا بدون بهرهگیری از نیروی خیال و تصوراتِ خیالانگیز و زیبا در مفاهیم هستی، میتوان شعری سرود؟ نمیشود. اگر از یک شعر دلانگیز و زیبا عناصر خیالی آن را بگیریم، جز چند جملهی ساده و خالی چیزی از آن باقی نمیماند. «خیال» پیکرۀ اصلی و عنصر جداییناپذیر شعر است. این کتاب دو بخش کلی دارد، در قسمت اول ، به توضیحاتِ کلی و عمومیِ مربوط به «صور خیال» و «تخیل» در شعر، تحلیل و تفصیر آن در طول تاریخ شعر در میان علما و ادبایِ اسلامی و شیوههایی که آنان برای بهرهگیری از این عنصر در اشعار خود استفاده میکردند، میپردازد. در این بخش، قسمتهایی را هم به شرح تاثیرات ادبا و فیلسوفهای گذشتهی یونانی اختصاص داده و به نقد و بررسی شعر از نگاه متفکران و فلاسفهی اسلامی پرداخته است. در بخش دوم، اشعار تک تکِ شاعران زبان فارسی را در بخشهای مختلف مورد نقد و بررسی قرار میدهد و برای شاعران بزرگ نیز فصلی جداگانه در نظر گرفته شده است. دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، نویسنده و شاعر ایرانی است که هشت مجموعهی شعر دارد و نزدیک به 30 کتاب تألیف و ترجمه کرده است. او شاعری در زمینههای اجتماعی است که در قالب شعر نو آثار با ارزشی دارد. تخلص وی در اشعارش «م. سرشک» میباشد.
برشی از متن کتاب
ادیبان قدیم، با همۀ توجهی که در اهمیت صور خیال درشعر داشتهاند دربارۀ سهم خیال در ساختمان شعر کمتر سخت گقتهاند، و علت این سکوت را بیشتر باید در طرز تفکر آنها نسبت به شعر و مفهوم آن جستجو کرد، و از آنجا که بیشتر به «ظاهر»و «شکل شعر» نظر داشتهاند و جوهر شعری کمتر مورد توجه ایشان بوده است، از اهمیت خیال در ساختمان شعر کمتر سخن گفتهاند؛ ولی آنها که دید منطقی و فلسفی نسبت به مفاهیم داشتهاند، چنانکه در بحث تخیل یاد شده، عنصر خیال را جوهر اصلی شعر شمردهاند و بسیاری از گویندگان مکاتب جدید ادبی، از قبیل سوررئالیستها، هنر را نتیجۀ خیال و تخیل دانستهاند. البته اگر در تعریفهایی که قدما کم و بیش از بلاغت و شعر کردهاند توجه کنیم، سهم عنص خیال را به روشنی در خواهیم یافت، از قبیل آنچه ابن رشیق قیروانی در العمده از بعضی نقل کرده است که: شعر چیزی است که مشتمل بر تشبیهی خوش و استعارهای دلکش باشد و درما سوای آنها، گوینده را فضل وزنی خواهد بود و بس. و نیز از ارسطو نقل کردهاند که در تعریف بلاغت گفته است: البلاغهُ حُسنُ الاستعاره، و از ادیبان فارسی زبان، صاحب چهار مقاله که در تعریف شعر از اتساق «صناعات موهمه» سخن میگوید، منظورش همان جنبۀ تخییلی و زمینۀ خیالی شعر است. به عقیدۀ بعضی از معاصران، در میان قدما آن دسته که طرفدار لفظاند کسانی هستند که هنر را در جنبۀ تصویری و خیالی آن میدانند، یعنی آنچه مربوط به اسلوب بیان است نه نفس معانی، که گفتهاند: المعانی مطروحه فیالطریق، وبسیاری از علمای ادب و بلاغت در قدیم کوشش خود را مصروف بر این داشتهاند که اعجاز قرآن را در همین زمینۀ بیان و جنبۀ تصویری آن بدانند و از معاصران ما نیز کسانی به صورت دیگری این مسأله را مطرح کردهاند. ناقدان اروپایی که وارث طرز تفکر ارسطویی هستند و بیشتر به جوهر شعر نظر دارند، از دیرباز به اهمیت عنصر خیال در ساختمان شعر نظر داشتهاند. ارسطو خود در تعریفی که از شعر میدهد، همانگونه که در بحث تخییل یاد شده، در حقیقت بنیاد تعریف خود را بر «خیال» استوار میکند، و دی لویس، شاعر معاصر انگلیسی، در کتاب معروف خود که دربارۀ «خیال شعری» نوشته است، «ایماژ» یا خیال را عنصر ثابت شعر میداند.
فهرست
بخش اوّل: تجربۀ شعری ـ تخیل، خیال و تصویر عناصر معنوی شعر محاکات و تخییل و خیال تجدید نظری در شیوۀ بحث راجع به خیال نقد آراء قدما در باب صور خیال مرز حقیقت و مجاز صور مجاز انواع مجاز استعاره صور خیال در مباحث بدیع اغراق و مبالغه کنایه تشخیص Personification کتب قدما در باب صور خیال محور عمودی و محور افقی خیال هماهنگی تصویرها تصویرهای تلفیقی و معانی مشترک ـ بحثی در مسألۀ سرقات تأثیر ردیف در صور خیال اسطورهها در صور خیال حرکت و ایستایی در صور خیال عنصر رنگ و مسألۀ حسامیزی صبغۀ اشرافی صور خیال در این دوره رنگ سپاهی تصویرهای غنایی عناصر طبیعت در صور خیال تأثیر صور خیال شاعران عرب در شعر این دوره بخش دوم: بررسی صور خیال در انواع شعر فارسی مراحل شعر فارسی از نظر صور خیال خصایص عمومی صور خیال در شعر فارسی، دورۀ اول خصایص عمومی صور خیال در شعر فارسی، دورۀ دوم صور خیال در شعر رودکی صور خیال در شعر دقیقی صور خیال در شعر کسایی صور خیال در شعر منجیک صور خیال در شاهنامه صور خیال در شعر عیوقی خصایص عمومی صور خیال در شعر فارسی، دورۀ سوم صور خیال در شعر فرخی صور خیال در شعر منوچهری صور خیال در شعر عنصری صور خیال در شعر قطران تبریزی صور خیال در شعر ناصر خسرو صور خیال در شعر فخرالدین اسعد گرگانی خصایص عمومی صور خیال در شعر فارسی، دورۀ چهارم صور خیال در شعر ابوالفرج رونی صور خیال در شعر مسعود سعد سلمان صور خیال در شعر اسدی طوسی صور خیال در دیوان معزی صور خیال در شعر لامعی گرگانی صور خیال در شعر ازرقی هروی ذیل فهرست اعلام کتابشناسی مراجع
(تحقیق انتقادی در تطور ایماژهای شعر پارسی و سیر نظریه بلاغت در اسلام و ایران) نویسنده: محمدرضا شفیعی کدکنی انتشارات: آگه
مشخصات
- نویسنده محمدرضا شفیعی کدکنی
- نوع جلد جلد سخت (گالینگور)
- قطع رقعی
- نوبت چاپ 19
- سال انتشار 1396
- تعداد صفحه 732
- انتشارات آگه
محمدرضا شفیعی کدکنی
محمدرضا شفیعی کدکنی کیست؟
استاد محمدرضا شفیعی کدکنی، نویسنده، شاعر، مصحح، منتقد ادبی، نسخهشناس، مدرس دانشگاه و پژوهشگر ادبی بزرگ و حرفهای معاصر ایران است. وی همواره تمام عمر خود را صرف کسب علم و دانش و ارتقای فرهنگ کشور عزیزمان، ایران میکند. تمامی آثار محمدرضا شفیعی کدکنی، مورد توجه مخاطب و دوستداران علم و ادب قرار دارد و او را به شخصیتی محبوب مبدل ساخته است.
در ادامه به تشریح بیوگرافی محمدرضا شفیعی کدکنی خواهیم پرداخت.
زندگینامه محمدرضا شفیعی کدکنی
محمدرضا شفیعی کدکنی، در روستای قدیمی کدکنِ شهر خراسان و تاریخ نوزدهم مهرماه سال 1318، دیده به جهان میگشاید. وی تنها فرزند خانوادهای سرشناس و روحانی است. پدرش، آشیخ میرزا محمد و مادرش فاطمه نام دارند. کدکنی، در همان کودکی، سواد خواندن و نوشتن را از پدر خود فرا میگیرد. ذوق سرودن شعر و علاقهمندی به آن را نیز، مادر، در وجودش نهادینه میسازد؛ زنی اهل شعر و ادب که بدون داشتن سواد نوشتن، و تنها با بهرهمندی از مهارت خواندن، ابیات مختلف شعرا و متون کتابهای متعددی را به طور خارقالعادهای، عینا در خاطرش سپرده و خود نیز دستی در سرودن دارد.
محمدرضا شفیعی کدکنی، علاوه بر یادگیری تعالیم پدر، زبان و ادبیات عربی را نیز نزد محمدتقی ادیب نیشابوری فرا میگیرد. بنابراین هیچگاه، همچون همسنوسالانش در مدرسه حضور نیافته و از سلسله مراتب آموزشی عصر خویش، تبعیت نمیکند؛ موضوعی که هماکنون، شخصا، آن را یک موهبت بزرگ برمیشمرد. با ورود به سن هشت سالگی، به حوزه علمیهی خراسان راه یافته و به سرعت مباحث مورد نیاز علم فقه را میآموزد؛ شیخ هاشم قزوینی و سید محمدهادی میلانی، اساتید بزرگوار محمدرضا شفیعی کدکنی در طی چنین دورانی هستند. آقای علی خامنهای، رهبر انقلاب اسلامی، نیز از جمله همکلاسیهای این شاعر گرانقدر در حوزهی علمیه میباشد. محمدرضا شفیعی کدکنی، از همان دوران کودکی شعر میسراید. ولی در دوران جوانی، رسما آثار خود را با تخلص م. سرشک در مطبوعات خراسان به چاپ میرساند و در محافل ادبی، حضور مییابد؛ محافلی که موجب آشنایی او با چهرههای شناخته شدهای همچون دکتر علی شریعتی، و علاقهمندیاش به اشعار نیمایی میگردد. کدکنی پس از حضور در چنین مجالسی است که به تحصیل در دانشگاه تمایل مییابد. در نتیجه، پس از مطالعهی کتب آموزشوپرورش، به صورت خودخوان، در آزمونهای مربوطه شرکت نموده و دیپلم خود را دریافت میکند.
سپس، در کنکور نیز حاضر گشته و موفق به اخذ رتبهی اول در رشتهی زبان و ادبیات فارسی میگردد. بنابراین با ثبت نام در دانشگاه فردوسی مشهد، فراگیری دروس مقطع کارشناسی را آغاز مینماید. آقای کدکنی در سن سیویک سالگی ازدواج میکند. حاصل این پیوند، سه فرزند میباشد. او جهت انجام تحصیلات تکمیلی، به تهران رفته و با دفاع از پایاننامهی خود، مدرک دکترایش را دریافت مینماید. چند روز بعد هم، با پیشنهاد آقای پرویز ناتل خانلری (استاد شهیر زبان و ادبیات فارسی)، و همچنین تایید بدیعالزمان فروزانفر(نویسنده و پژوهشگر ادبیات فارسی)، به عنوان استاد دانشگاه تهران، در رشتهی سبکشناسی و نقد ادبی، تدریس را آغاز مینماید؛ وظیفهای خطیر که هماکنون نیز آن را برعهده دارد.
وی بارها به کشورهای مختلف سفر کرده و پس از انجام مطالعات و پژوهشهای خویش و همچنین تدریس در دانشگاه هایی مانند آکسفورد انگلستان و پرینستون آمریکا و ژاپن، مجددا به ایران بازمیگردد. کتاب در کوچه باغهای نیشابور، یکی از آثار محمدرضا شفیعی کدکنی است که موجب شهرت و شناساندن او به جامعهی شعر و ادبیات شده است. درواقع کمتر کسی را میتوان یافت که این سرودهی زیبا را نشنیده و یا نخوانده باشد.
مطالعه بیشتر: آشنایی با زندگینامه و آثار هوشنگ ابتهاج
محمدرضا شفیعی کدکنی در کنار هوشنگ ابتهاج
سبک کدکنی در شاعری
محمدرضا شفیعی کدکنی، در ابتدا برای سرودن اشعار خود از سنت کلاسیک و سبک غزل بهره میجست. اما پس از آشنایی با دکتر علی شریعتی و شنیدن اشعار نیما یوشیج، به سبک شعر نو نیز علاقهمند گشته و با تبعیت از نیما، به شیوهی او دست به قلم شد. ولی طبق ادعای شخصی خود، هیچگاه نتوانسته است که وزن و قافیه و معنی و عشق و تأملات وجودی و ایران را کنار گذاشته و از آنها در اشعار خود استفاده نکند.
نوع نگاه کدکنی در تصحیح آثار ادبی
محمدرضا شفیعی کدکنی، به اصالت نسخههای خطی ادبی اهمیت فراوانی قائل میباشد. زیرا اصل بودن این آثار، پایهی انجام تصحیحات میباشند؛ عاملی مهم که بر اعتبار مصحح و تایید گفتار و تحلیلاتش نیز میافزاید. در نتیجه، پیش از انجام تصحیحات، به بررسی نسخهها پرداخته و اصالت آنها را تایید میکند. در مواردی نیز که نسخهی اصلی اثری در دسترس نباشد، نزدیکترین نسخه به آن را مورد بررسی قرار میدهد. ذکر این نکته ضروری است که تمامی آثار تصحیحی آقای محمدرضا شفیعی کدکنی، به جز، تصحیح مرموزات اسدی، در حیطهی عرفان خراسان و شناساندن آن به مخاطب میباشد. وی جهت انجام این کار، از سبک و روش آقای بدیعالزمان فروزانفر بهره میبرد.
نقدهای کدکنی در باب اشخاص ادبی
محمدرضا شفیعی کدکنی، گاهی به عنوان منتقد ادبی، برخی از آثار و سبک مورد استفاده توسط اشخاص سرشناس و نامآور را مورد انتقاد قرار میدهد. وی جهت ابراز نظرات خویش، از واکنش و قضاوت دیگران، هیچ ابایی نداشته و با شهامت کامل و استناد به منابع مورد استفادهی خویش، دیدگاههایش را بیان میکند. در این میان میتوان به نیما یوشیج، احمد شاملو، عبدالحسین زرین کوب، مجتبی مینوی و بدیعالزمان فروزانفر اشاره نمود که به شدت توسط این شاعر بزرگ، نقد شدهاند. آقای کدکنی، علاوه بر انتقاد، به ستایش افرادی همچون پرویز ناتل خانلری و پروین اعتصامی نیز پرداخته و معتقد است که این بزرگواران، شایستهی مقامی والاتر از جایگاه کنونی خود، در عرصهی زبان و ادبیات فارسی ایران هستند. استاد شفیعی کدکنی در کنار مرحوم استاد شجریان
محبوبیت کلاس های درس شفیعی کدکنی
آقای کدکنی، سالهاست که به عنوان استاد در دانشگاه تهران تدریس میکند. وی یکی از سرشناسترین و محبوبترین شاعران معاصر ایران میباشد. از همین روی، همواره دانشجویان فراوانی از نقاط مختلف کشور در کلاسهای درسیاش حضور مییابند؛ کلاسهایی که در آن خبری از حضور و غیاب نیست؛ و استادش با استفاده از گنجینهی بینظیر دانش خود، بدون رعایت سرفصلهای درسی، هر آنچه را که لازم است، به شاگردانش آموزش میدهد.
کتاب های محمدرضا شفیعی کدکنی
- کتاب گزینه اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی
- کتاب در اقلیم روشنایی
- کتاب شاعر آینه ها
- کتاب اسرار التوحید
- کتاب تازیانه های سلوک
- کتاب موسیقی شعر
- کتاب صور خیال در شعر فارسی
- کتاب شعر معاصر عرب
- کتاب طفلی به نام شادی
- کتاب حالات و مقالات م. امید
- کتاب مختارنامه
- کتاب الهی نامه
- کتاب مصیبت نامه
- کتاب اسرار نامه
- کتاب ادوار شعر فارسی
- کتاب در عشق زنده بودن
- کتاب رستاخیز کلمات
- کتاب با چراغ و آینه
- کتاب هزاره دوم آهوی کوهی
- کتاب آیینهای برای صداها
- کتاب گزیده غزلیات شمس
- کتاب این کیمیای هستی
- کتاب رسوم دارالخلافه
- کتاب درویش ستیهنده
- کتاب ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما
- کتاب در هرگز و همیشه انسان
- کتاب قلندریه در تاریخ
- کتاب تصوف اسلامی و رابطه انسان و خدا
- کتاب مفلس کیمیا فروش
- کتاب زبان شعر در نثر صوفیه
- کتاب در کوچه باغ های نیشابور
- کتاب سفرنامه باران
- کتاب شاعری در هجوم منتقدان
- کتاب تاریخ ادبیات ایران
آثار مهم و برجسته محمدرضا شفیعی کدکنی
کتابهای محمدرضا شفیعی کدکنی در سه گروه کلیِ مجموعه شعر، آثار انتقادی و آثار نظری دستهبندی میشوند. مجموعه شعرِ در کوچه باغهای نیشابور، بهترین کتاب محمدرضا شفیعی کدکنی به شمار میآید؛ کتابی که موجب شناخته شدن ایشان در عرصهی فرهنگ و ادبیات فارسی معاصر و شهرتشان در میان عموم مردم، به ویژه دوستداران شعر و ادب گشته است.
خرید کتاب محمدرضا شفیعی کدکنی از کتابانه
شما میتوانید با مراجعهی حضوری و یا غیر حضوری، یعنی از طریق سایت فروش اینترنتی موسسهی کتابانه، لیست کتابهای محمدرضا شفیعی کدکنی را مشاهده نموده و سپس مطابق با سلیقه و هدف خویش، بهترین کتاب محمدرضا شفیعی کدکنی، را انتخاب کرده و به راحتی آن را سفارش دهید. حوزه کاری استاد شفیعی کدکنی شامل کتاب های درباره ادبیات، کتاب شعر معاصر فارسی و تصحیح کتاب شعر کهن فارسی است که امکان خرید هرکدام از آنها در فروشگاه کتابانه فراهم شده است.
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران