کتاب سوگ سیاوش - شاهرخ مسکوب

کتاب سوگ سیاوش نوشته ی شاهرخ مسکوب است که توسط انتشارات خوارزمی به چاپ رسیده است.

سوگ سیاوش که نام های دیگری چون سووشون و سیاوشان نیز دارد، به آیینی ایرانی گفته می شود که سال های سال در میان ایران رواج داشته است. یافته های باستان شناسی حکایت از قدمت این آیین در اسطوره های ایران دارند و در پیوند با اسطوره ی باروری و در هم قرارگرفتن مرگ و زندگی طرح شده است. جالب اینجا است که سیاوشان تنها در ایران اجرا نمی شده است و به کشورهای آسیای مرکزی و غربی نیز نسبت داده می شود. با وجود همبستگی سیاوشان با عزاداری های دسته جمعی در اذهان امروزیان، مورخان بین جشن های سال نو و نوروز کشاورزان که با خود مرگ و زایش را به همراه داشته پیوند برقرار کرده اند. تاثیر این آیین چنان بوده است که پس از اسلام نیز در ایران به صورت های مختلف همچنان حفظ و اجرا شده است. در شاهنامه ی فردوسی نیز سیاوش شخصیتی افسانه ای و فرزند کاووس است که بی گناه کشته می شود. تاریخ نگاران داستان سیاوش را به ایزدان قبل از زرتشت نیز نسبت می دهند. کتاب سوگ سیاوش از شاهرخ مسکوب از 1350 تا کنون بارها تجدید چاپ شده است. این کتاب اطلاعات دقیق و جامعی از افسانه های ایرانی در اختیار مخاطب قرار می دهد و با تمرکز بر خود «سوگ سیاوش» به طرح تاریخی و تحلیل عمیق اساطیر ایرانی می پردازد. سوگ سیاوش سه بخش دارد. غروب، شب و طلوع. این کتاب برای تاریخ دوستان و ادب دوستان اثری جاودانه محسوب می شود.

 

برشی از متن کتاب

باری، زاری بر مردگان از دیرباز مرسوم بود که اوستا آن را منع می کرد و معتقدان به آن همچنان بر عزیزان از دست رفته می گریستند. ایرانیان پس از مسلمانی هم سال ها با سرودها و به آیین خاص برای سیاوش دین و اساطیر پیشین سوگواری می کردند. نه تنها در بخارا که در مرو نیز نشانی از گریستن و سرود خواندن در دست است از جانبی دیگر «همیشه سوگواری بر مردگان یکی از رسم های همگانی دیلمیان بود.» دیلمستان سرزمین سرکشی بود که دیر به دست عرب ها افتاد و کم با راه و رسم آن ها درآمیخت و هرگز خلیفه بر آنجا به آسودگی حکومت نکرد. اینان مردمی ساده بودند که به پادشاهی رسیدند. فرزندان بویه ماهیگیر پس از عادتی و رسمی در میانشان بود اصیل بود نه عاریتی و حاصل آشنایی با تمدن های دیگر. این دیلمیان در بغداد برای امام حسین عزاداری کردند. در دهم محرم این سال معزالدوله دیلمی به مردم دستور داد که برای حسین علی دکان هایشان را ببندند و بازارهای را تعطیل کنند و خرید و فروش نکنند و نوحه بخوانند و جامه های خشن و سیاه بپوشند و زنان موی پریشان و روی سیاه کرده و جامه چاک زده نوحه بخوانند و در شهر بگردند و سیلی به صورت بزنند و مردم چنین کردند. و سنیان به سبب زیادی شیعیان و نیز بدان سبب که پادشاه با ایشان بود، قدرت نداشتند که مانع این کار شوند.»

فهرست

1. نشانه های اختصار
2. پیش درآمد
3. غروب
4. شب
5. طلوع

نویسنده

شاهرخ مسکوب (1302-1384) نویسنده، پژوهشگر و مترجم بزرگ ایرانی است که در بابل متولد شد. مقدمه ای بر رستم و اسفندیار، خواب و خاموشی و روزها در راه از آثار این نویسنده ی برجسته ی ایرانی هستند.

(در مرگ و رستاخیز) نوشته ی شاهرخ مسکوب انتشارات: خوارزمی