کتاب ستاره شناسی - استیسی پلن

کتاب ستاره شناسی (بررسی نظریه ها و مسائل اصلی در ستاره شناسی نوین) نوشته دکتر استیسی پلن با ترجمه نگار ناموریکتا و هاشم سیماب توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده است.

این کتاب به عنوان یک اثر مقدماتی در مورد ستاره شناسی، کلیاتی از این علم دوست داشتنی را به مخاطب ارائه می دهد و راهنمای مناسبی برای اصل کلیدیِ اخترشناسی مدرن می باشد. ستاره شناسی، اختر شناسی یا نجوم، یکی از قدیمی ترین علوم است که به دانشِ بررسی موقعیت، تغییرات، حرکت و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پدیده های آسمانی از جمله ستاره ‌ها، سیاره‌ها، دنباله ‌دارها و کهکشان‌ها گفته می شود. عناوینی که در کتاب حاضر بررسی می شوند از اخترشناسی سیاره ای تا کیهان شناسی در دنیای مدرن را در بر می گیرند و نویسنده با نگاهی موشکافانه واقعیت های این علم شگفت انگیز را مطرح می کند و به بررسی نظریه ها و مسائل اصلی در اخترشناسی نوین می پردازد. علاوه بر این، مسائل ریاضی حل شده  ی بسیاری در کتاب وجود دارد که برای کسانی که مایل اند مسائل نجومی را به صورت فرمول های ریاضی بیاموزند بسیار مناسب می باشد. اثر حاضر مرجع کاملی در مورد دانش ستاره شناسی است و منبع مناسبی برای دانش آموزان، دانشجویان و علاقه مندان به این رشته می باشد، پس اگر علاقه دارید با اصول و کلیات این علم آشنا شوید، این کتاب را از دست ندهید.

برشی از متن کتاب

حدود یک میلیون سیارک با قطر بیش از یک کیلومتر در منظومه خورشیدی وجود دارد. بیشتر آنها در مداری میان مریخ و مشتری به دور خورشید می گردند. بیش از 800 عدد از آنها تک به تک و دقیق فهرست بندی و نام گذاری شده ‌اند و مدار آنها با دقت خوبی تعیین شده است. گرچه معمولاً کمربند سیارک ها را به صورت ناحیه چگال نمایش می‌دهند، سیارک ها در واقع به کلی از هم جدا هستند و به ندرت برخی از آنها به فاصله یک میلیون کیلومتری هم می رسند. تعداد اندکی از سیارک ها، برای خود قمر دارند و این البته از این قاعده مستثنی است. جرم کمربند سیارکی در مجموع حدود 0.1 درصد جرم زمین است. سیاره ها به طور یکنواخت در کمربند سیارکی پخش نشده اند. مدار سیارک ها از برخی بخش ها که به شکاف های کیرک وود مشهورند، هرگز عبور نمی کنند. اگر شعاع مدار سیارکی به گونه ای باشد که  دوره تناوب مدارش، 2/1، 3/1، 4/1 و...  دوره گردشی مشتری باشد، در این صورت به ترتیب پس از 2، 3، 4 و...  گردش  سیارات در جای یکسانی با مشتری روبرو شده و گرفتار یک کشش گرانشی در همه سو در فضا می ‌شود. چون این کشش ها تصادفی نیستند و بارها و بارها در یک مکان اتفاق می ‌افتند، تاثیرشان اضافه و سیارک از مدارشان خارج می شود. این تاثیر شکاف ‌هایی برجا می ‌گذارد، فقط چند سیارک از آنها به جا مانده است و سیارک ها در این شکاف ها عموماً در حال گذرند؛ یا به جلو خواهد رفت یا به عقب. علاوه بر سیارک هایی که در کمربند هستند، برخی از سیارک ها در قسمت هایی از مدار مشتری به دور خورشید در گردشند. به سیارک های این گروه خاص، سیارک های تروجان می ‌گویند که حدود 60 درجه جلو یا عقب مشتری می گردند. مقدار آنها با ترکیبی از گرانش مشتری و خورشید پایدار شده است. بیش از 150 سیارک این چنینی کشف شده و بزرگ ترین نوع سیارک ‌ها حدود 300 کیلومتر است. سرانجام، بعضی از سیارک ها زمین گذرند و احتمال برخورد این اجرام با زمین وجود دارد. این سیارک ها از سه گروه متفاوت می آیند: سیارک های آپولو، آتن و آمور. بیشتر این ها کوچکند و اندازه ای کمتر از 40 کیلومتر دارند به همین دلیل پیدا کردنشان در آسمان سخت است. حدود 500 سیارک این چنینی شناخته شده است. بیشتر آنها در 20 تا 30 میلیون سال آینده به زمین برخورد می ‌کنند. سیارک هایی که از نزدیکی زمین می گذرند، معمولاً غیرقابل پیش بینی هستند در سال 1368 (1990)، یک سیارک با فاصله ای کمتر از فاصله زمین تا ماه، از کنار سیاره ما گذشت. این سیارک پیش از این کشف نشده و تا بعد از عبور امن آن از کنار زمین، ناشناخته بود. سیارک ها از خود نور مرئی تابش نمی کنند، بلکه فقط منعکس کننده نورند.  ستاره شناسان ترکیبات سیارک ها را از مقایسه طیف نوری که سیارک ها منعکس می ‌کنند با طیف خورشید، تعیین می‌کنند. خطوط جذبی که در طیف سیارک وجود دارد اما در طیف خورشید نیست، باید ناشی از عناصر و مواد معدنی سیارک باشد.

فهرست

            فصل یک واقعیت های فیزیکی

1. درباره ی جرم ها
2. درباره ی گازها
3. درباره ی نور
4. درباره ی فاصله

            فصل دو آسمان و تلسکوپ ها

1. سیستم های مختصاتی و مقیاس های زمانی
2. ابزارهای رصدی

            فصل سه سیاره های خاکی

1. سیاره های خاکی
2. تشکیل سیاره های خاکی
3. سیر تکاملی سیاره های خاکی
4. عطارد (تیر)
5. زهره (ناهید)
6. زمین
7. ماه
8. مریخ (بهرام)
9. ماه های مریخ

            فصل چهار سیاره های مشتری گون و ماه های شان

1. مشتری
2. زحل
3. اورانوس
4. نپتون
5. ماه ها
6. ماه های مشتری
7. حلقه ها

            فصل پنج خرده های باقی مانده

1. دنباله دارها
2. شهاب سنگ ها
3. سیارک ها
4. پلوتو و شارون

            فصل شش محیط میان ستاره ای و شکل گیری ستاره ها

1. محیط میان ستاره ای
2. شکل گیری ستاره ها

            فصل هفت ستاره های رشته ی اصلی و خورشید

1. تعادل در ستاره ها
2. ویژگی های رصدی ستاره ها
3. خورشید
4. فصل هشت سیر تکاملی ستاره ها
5. چرا ستاره ها متحول می شوند؟
6. ستاره ها چگونه رشد می کنند؟
7. ستاره های بزرگ تر از 8 برابر جرم خورشید
8. ستاره های بزرگ تر از 8 برابر جرم خورشید: ابرنواختر
9. ما از کجا آمده ایم؟
10. فصل نه باقی مانده های ستاره ای
11. فشار گاز تبهگن
12. کوتوله های سفید
13. ستاره های نوترونی
14. سیاهچاله ها
15. فصل ده کهکشان ها و خوشه ها
16. راه شیری
17. کهکشان های معمولی
18. توزیع کهکشان ها
19. کهکشان های فعال و اختروش ها
20. فصل یازده کیهان شناسی
21. قانون هابل
22. قانون هابل و انبساط عالم
23. قانون هابل و سن کیهان
24. قانون هابل و اندازه کیهان
25. انفجار بزرگ
26. جهانی سرشار از تابش
27. زندگی در کیهان

پیوست 1: ثابت های فیزیکی و اخترشناسی پیوست 2: واحدها و تبدیل واحدها پیوست 3: قوانین جبری پیوست 4: نمودار زمانی تاریخ ستاره شناسی

(بررسی نظریه ها و مسایل اصلی در ستاره شناسی نوین) نویسنده: استیسی پلن ترجمه: نگار ناموریکتا - هاشم سیماب انتشارات: سبزان